Όσες κι όσοι μιλάμε ενάντια στον ελληνικό εθνικισμό, δεν αργήσαμε να πέσουμε πάνω στον ιερό θεσμό της εκκλησίας και των δεσποτάδων της. Έθνος και θρησκεία, θρησκεία και έθνος στο άκρο των νότιων Βαλκανίων κάνανε κολλητή παρέα και το παπαδαριό αρκετές φορές ευλόγησε τα κανόνια, αν δεν τα κουβάλησε κιόλας με τα χεράκια του στη μάχη. Κάπου εκεί ανάμεσα στα μανουάλια, τις εικόνες και τα κεριά, αν είναι λοιπόν κανείς προσεκτικός, σύντομα θα ακολουθήσει τα ίχνη εγχώριων σταυροφοριών εις βάρος των όποιων Άλλων, θρησκευτικά, εθνοτικά, πολιτισμικά, αυτής εδώ της κοινωνίας. Για μια τέτοια περίπτωση μιλάμε σήμερα, έναν καλό συνεργάτη του μακεδονοφάγου Παύλου Μελά και του εγχώριου εισαγωγέα του φασισμού Ίωνα Δραγούμη.
Δεν είναι άλλος από τον περιβόητο Γερμανό Καραβαγγέλη, τον εθνικιστή ιεραπόστολο της Ορθοδοξίας που συνέστησε τις τοπικές μισθοφορικές ένοπλες ομάδες στην Μακεδονία, ενάντια στην δράση του μακεδονικού λαού, αλλά οργάνωσε και την άφιξη νέων μισθφορικών ομάδων απο την ελλάδα. Σε συμμαχία με τις οθωμανικές αρχές και τους ένοπλους έλληνες δρούσε ως κύνυγός κεφαλών, τρομοκρατούσε και δολοφονούσε. Ήταν, επίσης, ο κεντρικός “κομιστής” των χρημάτων – που στέλνονταν από την ελλάδα για αγορά όπλων, πληρωμή μισθών των ελλήνων “ανταρτών”, εξαγορά λήσταρχων. «Κάτω από τη σοφή κι άγρυπνη καθοδήγηση του Γερμανού Καραβαγγέλη» έγινε και η σφαγη της Ζαγορίτσανης (σημερινή Βασιλειάδα Καστοριάς) – ένα από τα θαυμαστά του έργα – στις 25 Μαρτιου του 1905, απο τους ελληνες μισθοφόρους. Ο ίδιος έδωσε μάλιστα στον Βάρδα, τον επικεφαλή της σφαγής, την λίστα με τα ονόματα των χαφιέδων των ελλήνων, για να μην τους πειράξει. Η επίσημη ιστοριογραφία μετρά 62 νεκρούς, αντρες – κυρίως ηλικιωμένους – γυναίκες και παιδιά. Το χωριό καταστράφηκε ολοκληρωτικά. Η σφαγή εναντίον του άοπλου πληθυσμού, κι όχι μετά από συμπλοκή με κομιτατζήδες, όπως θέλει η ελληνική ιστορία, και το πλιάτσικο που ακολούθησε οδήγησε σε διεθνή κατακραυγή εναντίον του υπαίτιου μητροπολίτη Καστοριάς. Ο Καραβαγγέλης είναι αυτός που επινόησε το σύνθημα «Να μη μείνει ούτε ένας Βούλγαρος» κατά τη διάρκεια του λεγόμενου ‘μακεδονικού αγώνα’.
Τρία χρόνια αργότερα, το 1908, «μετατέθηκε» ως μητροπολίτης Αμάσειας Πόντου, όπου συνέχισε την εθνικιστική του εγκληματική δράση στήνοντας ένοπλες ομάδες που λεηλατούσαν τουρκικά χωριά στο ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1916. Το 1921 ο Γερμανός Καραβαγγέλης θεωρεί ώριμο το αίτημα για δημιουργία ποντιακού κράτους στα βόρεια της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αποτελεί, μάλιστα, τον εφευρέτη της ιδέας του ‘στραγκαλισμού’ της πρώην αυτοκρατορίας διαμέσου της συνεργασίας των ελλήνων με τους πόντιους, τους κούρδους και τους αρμένιους – τακτική της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που όμως θα εφαρμοστεί πολύ αργότερα μέσα στον 20ο αιώνα (από τον Α. Παπανδρέου). Οι υπηρεσίες του Καραβαγγέλη στο ελληνικό κράτος τελείωσαν κάπου εκεί. Απομακρύνθηκε ως έξαρχος του οικουμενικού πατριαρχείου στην Αυστρία, όπου και ψόφησε το 1935.
Το ελληνικό κράτος για να τον τιμήσει για την οργάνωση ένοπλων μισθοφορικών πυρήνων στην Μακεδονία αλλά και την οργάνωση ενός τεράστιου δικτύου χαφιέδων στην περιοχή, τον έκανε δρόμο σχεδόν σε κάθε πόλη της ελλάδας. Στην Θεσσαλονίκη μόνον, οδός Γερμανού Καραβαγγέλη υπάρχει στην Άνω Πόλη, στην Πολίχνη, την Σταυρούπολη, την Πυλαία και την Καλαμαριά – περιοχές που μεταξύ άλλων κατέφυγαν πολλοί πρόσφυγες του Πόντου. Το 1999 ο πρώην αρχιεπίσκοπος χουντόδουλος (Παρασκευαϊδης Χρήστος) του αφιέρωσε κι ένα μνημείο. Στην Καστοριά. Στην πρώην σλαβόφωνη Καστοριά. Στη συνοριακή Καστοριά. Εκεί και στη Φλώρινα που και τώρα ακόμα, 100 χρόνια μετά, είθισται να φυτρώνουν φονταμενταλιστές μητροπολίτες. Κοίτα να δεις πως τυχαίνουν κάποια πράγματα…