Stepanyan TSP
Α. Ο Leo Max Frank γεννημένος σε αμερικανοεβραϊκή οικογένεια στο Τέξας, μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη, πήρε το πτυχίο του από το Cornell και μετακόμισε στην Ατλάντα στα 24 του, όπου και παντρεύτηκε. Μεγαλωμένος σε εβραϊκή οικογένεια, ασχολήθηκε με τα κοινοτικά και λίγο μετά τον γάμο του εκλέχτηκε πρόεδρος του τοπικού παραρτήματος της B’nai B’rith. Στις 26 Απριλίου του 1913 στο εργοστάσιο μολυβιών όπου ο Φρανκ δούλευε σαν επιθεωρητής, βρέθηκε στραγγαλισμένη η ανήλικη εργάτρια Mary Phagan, 13 ετών. Ο Φρανκ κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε με τη θανατική ποινή από τα δικαστήρια των διαφόρων βαθμών στα οποία εμφανίστηκε σε ηλικία 29 ετών. Εν είδει επιείκειας μονάχα, ο κυβερνήτης της πολιτείας της Τζόρτζια εν τέλει του μετέτρεψε τη θανατική ποινή σε ισόβια κάθειρξη, γεγονός όμως που εξαγρίωσε πολλούς, μεταξύ των οποίων και την τοπική εφημερίδα The Jeffersonian που έγραψε υπέρ μιας προοπτικής λιντσαρίσματος του Φρανκ. Η συγκεκριμένη εφημερίδα στην αρχή της δίκης πουλούσε 14.000 φύλλα τη μέρα και μέχρι το πέρας της δίκης πουλούσε 87.000 φύλλα.
Πράγματι, ένας όχλος επιλέκτων δημιουργήθηκε το απόγευμα της 16ης Αυγούστου. Έδωσαν στον εαυτό τους το όνομα ‘Ιππότες της Mary Phagan’. Ανάμεσά τους υπήρξε ένας ηλεκτρολόγος, για να κόψει τα καλώδια της φυλακής, ένας μηχανικός αυτοκινήτων για να κρατήσει τα αμάξια σε λειτουργία κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, ένας κλειδαράς, ένας τηλεφωνητής, ένας γιατρός, ένας δήμιος, ακόμη και ένας που εκτελούσε χρέη ιερέα. Ακόμη, με την ομάδα ταξίδεψαν ο Joseph Mackey Brown, πρώην κυβερνήτης της Georgia, ο Eugene Herber Clay, μετέπειτα πρόεδρος της Συγκλήτου της Georgia και πρώην δήμαρχος της Marietta, απ’ όπου καταγόταν η δολοφονημένη ανήλικη, ο E. P. Dobbs, δήμαρχος της Marietta, ο Moultrie McKinney Sessions, δικηγόρος και τραπεζίτης και διάφοροι άλλοι πρώην και νυν σερίφηδες του Cobb County. Τα οκτώ αυτοκίνητα, με τους 28 επιβάτες τους, έφτασαν στη φυλακή στις 10 το βράδυ και το σχέδιο πήγε όπως έπρεπε. Οι φύλακες δέθηκαν, τα καλώδια κόπηκαν, τα λάστιχα των αυτοκινήτων των φυλάκων ξεφουσκώθηκαν, ο Φρανκ απήχθη και έφυγαν. Διένυσαν έπειτα 282χλμ μέσα σε 7 ώρες με μέση ταχύτητα 29χλμ την ώρα, μέσα από πόλεις. Ο Φρανκ ήταν δεμένος με χειροπέδες χειροπόδαρα. Τρία χιλιόμετρα ανατολικά της Marietta είχε ετοιμαστεί το μέρος. Σε ένα κλαδί ενός δέντρου τον κρεμάσανε στις 7 το πρωί.
Ένα πλήθος ανδρών, γυναικών και παιδιών είχαν φτάσει ήδη νωρίτερα με τα πόδια και με αυτοκίνητα και άλογα. Ο καθένας έπαιρνε ένα σουβενίρ από τα μανίκια του Φρανκ. Ένας από τους παριστάμενους ήθελε το πτώμα του Φρανκ κομμένο σε κομμάτια αλλά ο δικαστής Morris επέβαλε την τάξη και ζήτησε ψήφο για το συγκεκριμένο αίτημα. Τελικά, επικράτησε πλειοψηφικά να μην κοπεί σε κομμάτια το πτώμα. Στην Ατλάντα χιλιάδες ζήτησαν να δούνε το πτώμα και δημιούργησαν επεισόδια πετώντας πέτρες. Έπειτα το πτώμα μεταφέρθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου και ενταφιάστηκε. Η πλειοψηφία των κατοίκων, σύμφωνα με τον τοπικό Τύπο, συμφώνησε απόλυτα με το λιντσάρισμα. Μολονότι δόθηκε υψηλή αμοιβή για να βρεθούν οι συμμετέχοντες στο λιντσάρισμα του Φρανκ, δεν βρέθηκε κανείς να δώσει στοιχεία. Ο Charles Willis Thompson των The New York Times είπε ότι οι πολίτες της Marietta θα προτιμούσαν να πεθάνουν από το να αποκαλύψουν ή έστω να ρίξουν τις υποψίες της αστυνομίας σε κάποιον από τους δολοφόνους.
Πολλές φωτογραφίες τραβήχτηκαν στο λιντσάρισμα και έπειτα δημοσιεύτηκαν και πουλήθηκαν ως καρτ ποστάλ σε τοπικά καταστήματα έναντι 25 σεντς η μία. Ακόμη, πουλήθηκαν κομμάτια από το σκοινί με το οποίο κρεμάσανε τον Φρανκ, το πουκάμισό του, ακόμα και κλαδιά από το δέντρο. Όλα αυτά τα αντικείμενα πουλούσαν τόσο γρήγορα που η αστυνομία ανακοίνωσε στους πωλητές ότι για την πώληση των αντικειμένων απαιτούταν πλέον άδεια από τον Δήμο.
Η υπόθεση Φρανκ μνημονεύεται στην ιδρυτική διακήρυξη της Anti-Defamation League, της αμερικανοεβραϊκής οργάνωσης που μάχεται τον αμερικάνικο αντισημιτισμό και ρατσισμό. Ήταν το γεγονός που έκανε την εβραϊκή οργάνωση B’nai B’rith να δημιουργήσει την ADL. Μετά το λιντσάρισμα του Φρανκ, 3.000 εβραίοι εγκατέλειψαν την πολιτεία. Σύμφωνα με κάποιους συγγραφείς, οι εβραίοι άρχισαν να αρνούνται την εβραϊκότητά τους, την πίστης τους, άρχισαν να αφομοιώνονται γρήγορα, να αλλαξοπιστούν. Σταματήσανε να κάνουν γάμους και να διοργανώνουν γεγονότα που θα τραβούσαν την προσοχή των μη εβραίων. Πολλοί αμερικανοεβραίοι είδαν την υπόθεση Φρανκ σαν την αμερικάνικη εκδοχή της υπόθεσης Ντρέϊφους στη Γαλλία. Στις 25 Νοεμβρίου του 1915, τρεις μήνες περίπου μετά το λιντσάρισμα του Φρανκ, ένας φλεγόμενος σταυρός στο Stone Mountain έδωσε το σύνθημα για την αναβίωση της Ku Klux Klan. Κάποιοι από όσους συμμετείχαν στο λιντσάρισμα του Φρανκ, ήταν εκεί.
Όλοι οι μετέπειτα ερευνητές των γεγονότων είναι ομόφωνοι ως προς το ότι η δικαστική καταδίκη του Φρανκ ήταν λάθος. Η πολιτεία της Τζώρτζια μετά από επίμονες προσπάθειες της Anti-Defamation League ζήτησε συγγνώμη το 1986. Το 2008 στήθηκε ένα ιστορικό μνημείο από ιδρύματα ιστορίας της πολιτείας κοντά στο σημείο που κρεμάσανε τον Φρανκ.
Συνεχίζεται…
στο έντυπο 0151 #15, στα τέλη Νοέμβρη του 2018