Απρ 28

Antisemitism is normative, there’s nothing queer in it!

 

“I warn you not to betray or I will eat your ears!”

On Saturday February 1, a few members of the antifascist magazine 0151, decided to attend an open (to-all-genders-and-sexualities) gig organized by the collective Punkhurst Mutants Show (P.M.S), taking place at their squat at the School of Polytechnics, in Athens. Our presence there ended violently when a member of the P.M.S. kicked out a member of our magazine, declaring that they did not want “the solidarity of those who throw mud, calling them anti-Semites”. The person who banned our comrade was referring to our text “The Ear-Jew: when reversing the inversion is not necessarily right” in the 17th issue of 0151.

The aforementioned text criticized the anti-Semitic illustrations featured in the graphic novel “Rebecca”, published by former members of the antifa str to financially support the P.M.S. collective, in March of 2019. More specifically, “Rebecca”, originally written in Italian and first published on 1970 (Brandoli & Queirolo), included a traditional antisemitic caricature of a stingy, vicious Jew with hooking ears and a crooked nose, serving in the whole story as ‘the traitor’. It was precisely this Jewish iconography that our critique focused on.

Our text, bringing the issue of antisemitism to the fore, posed a question and a concern regarding the political discourse of a queer squat, with which we otherwise thought we had common grounds, recognizing common narratives, such as anti-state discourse, identity politics critique, antisexism as an inseparable part of antifascism etc. In particular, our text highlighted the importance of the struggle against antisemitism, and served as a call for discussion, urging PMS to a dialogue publicly. After all, the act itself of publishing a graphic novel is a political act per se.

Unfortunately, though, supporting the exchange of views, as well as the discussion over disagreements among assemblies, is far from being taken in fact as a political practice; it seems that expressing criticism and using a collective signature is regarded as “throwing smud”. Moreover, it is sometimes considered so aggressive to do so, that the team facing it, feels that it must be protected from it and eliminate the threat; in our case, a member of the PMS banned/kicked out one member of the 0151 magazine from the squat. Instead of a reply to our critique, so that the dialogue could proceed, PMS preferred to cut off the relationships between us, leaving no space for political discussion and chose the easiest solution, namely, to ban one of our comrades from a queer squat. In other words, they reacted lightheartedly, treating a political dispute the same way as they would in (hetero)sexist or racist incidents (or any other behavior that would lead to kicking out someone from their space). The idea that “anyone who publicly disagrees with us has no place here” indicates something much more unpleasant, which goes beyond the specific relationships of the antifa magazine 0151 with this squat. In effect, it shows that individual ambitions are put above collective practices.

At this point, there is one more thing that we want to address. Despite the fact that several members of the 0151 magazine were attending the gig, the member of the PMS decided to kick out only one of our comrades who, at the same time, happens to be a cis-male, ignoring the 0151’s female and queer representatives that were there as well. In other words, a distorted image prevailed around the gender identity, focusing exclusively on the male member. Thus, we saw PMS putting forward a rigid form of identity politics; one that just points to identities, instead of reflecting on them introspectively, trying to find whish is “worse”, or, in other words, which is more privileged, so as to attribute to it a priori, natural belligerent character. But still, when gender identity is used merely as a essentialist means, any need for elaboration coming from our critique is left unseen; and so does, any conversation on the political points that are on stake here, since what would conquer in the end –if the female and queer representatives of the magazine hadn’t also responded by leaving the space immediately- is that it “just a man that got kicked out of a queer squat”. At the same time, by depriving from the female and gender members of the anti-fascist magazine their accountability on their political, collective views, such as the critique against anti-Semitism, the PMS came to reproduce pure sexism, making them seem like “second class” members.

All things considered, the political notion of standing against antisemitism got transformed from a necessary political stance into slander, and from a collective statement to a personal -male- spite. Whoever has ever read ‘0151’, even a little bit, knows very well that we strongly defend the idea that we can’t talk about antifascism without first talking about Auschwitz, bringing this way out antisemitism as an issue and creating a conversation space around it. At this point, we wonder on how this conversation can continue, when the response to our criticism is being replied with the dictate “do not call us anti-Semitists”, omitting the suffix “even though we…” How can there even be a discussion, when we are called to dispute whether or not the depiction of a ‘money-hungry Jew with hooked ears and a crocked nose’ is antisemitic, or when ‘betrayal’ is associated with a ‘vicious usurer’? In which way are we supposed to discuss with others that their discourse on antisemitism is limited in a vague statement against it, that they do not have any intensions at all to look deeper in its context and history, that they are not willing to take a collective and personal responsibility towards it?

It is not the first time we are held liable for our choice to address anti-Semitism and point out the reasons that reproduce it. In the past, members of our collective have been threatened physically and psychologically and even beaten; this time though, the suppressors are not collectives and persons carrying dominant identities, but a queer assembly – the only queer assembly left in Athens. This fact alone is bound to put us into concerns about our choices and the limits that they ultimately pose. For us, it is certainly not enough to solely enlist a plethora of “anti-” statements and presenting them afterwards as a political agenda. On the contrary, there is a necessity to shed light into opposition towards nation, (hetero)sexism, racism and antisemitism, and to see how these inter-relate afterwards into a broader narrative, which is grounded to reality and highlights the connections between them throughout time.

What the Punkhurst Mutants Show did on the 1st of February is denying any further dialogue. We, on the other hand, will still defend our political relationships and our collective practices, by emphasizing that there is an elephant in the (greek) room, antisemitism, and by holding fast to our political stance:

 

You cannot speak against fascism, without speaking against anti-Semitism!

 

0151 antifascist magazine against the greek experience / 12-04-2020

0151@espiv.net

Απρ 14

ΤΕΥΧΟΣ #19,5 // ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2020

Η ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΔΥΟ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ (ή η πρόβα τζενεράλε ενός «κανονικού» πολέμου)

 

Απρ 14

Η ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΔΥΟ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ (ή η πρόβα τζενεράλε ενός «κανονικού» πολέμου)

Το περιοδικό σε pdf και ebook.

 

Η ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ ΔΥΟ ΑΣΥΜΜΕΤΡΩΝ ΠΟΛΕΜΩΝ

(ή η πρόβα τζενεράλε ενός «κανονικού» πολέμου)

 

Ξεκινήσαμε να γράφουμε ένα κείμενο για την κατάσταση που τρώμε στη μάπα τους τελευταίους δύο μήνες κοντά. Ξεκινήσαμε με χαμηλές προσδοκίες, κάνοντας αυτό που ξέρουμε καλύτερα και αυτό που θα περίμενε κανείς από το σινάφι μας μέσα από ένα αντιφασιστικό περιοδικό. Να «φωτίσουμε», όπως είπε ένας σύντροφος, αυτό που χάνεται μέσα στον πάταγο των γεγονότων. Να δείξουμε ότι η φωτεινή επιγραφή από νέον που αναβοσβήνει και σε αυτή την «κρίση» πατάει με γερά πόδια πάνω στην εθνική ενότητα και το ρατσισμό αλλά και τις λιγοστές αντιστάσεις απέναντί τους. Το «κείμενο» κατέληξε να μοιάζει με μπροσούρα (τριάντα-κοντά-σελίδες-χωρίς-φωτογραφίες-και-στήσιμο) και τώρα πρέπει να σας γράψουμε μια παράγραφο εδώ στην αρχή που να λέει τι σας περιμένει. Για λόγους μεθοδολογικούς χωρίσαμε τις σκέψεις μας σε τέσσερα κομμάτια. Στο πρώτο που ακολουθεί αμέσως μετά από αυτή την παράγραφο είναι που καταλάβαμε ότι δεν γίνεται να γράψει κανείς κάτι για το σήμερα δίχως να λαμβάνει υπόψη το τι συμβαίνει στον κόσμο –πρέπει να επιμείνουμε, όπως κάναμε και στο προηγούμενο κείμενο, στο πως διαχειριζόμαστε αυτή τη σχέση του τι συμβαίνει στην ελλάδα με το τι συμβαίνει σε επίπεδο δια-κρατικών ανταγωνισμών. Προσέχτε, οι λέξεις είναι προσεκτικά επιλεγμένες, δεν λέμε «παγκόσμιο», λέμε «δια-κρατικούς ανταγωνισμούς». Σίγουρα είμαστε πολύ μακριά από το να προσπαθούμε να τα πούμε όλα. Αντ’ αυτού επαναλαμβάνουμε μερικά βασικά που πρέπει να έχουμε υπόψη και «βγαίνουν εύκολα» από την καλά θεμελιωμένη εμπειρία μας σε αυτή την άκρη των νότιων Βαλκανίων. Στην πρώτη ενότητα του κειμένου περιγράφουμε αναλυτικά το τι συνιστούν στην πράξη οι πολιτικές επιδημιολογίας που αναπτύχθηκαν από το ελληνικό κράτος σε σχέση με όσους κοινωνικά περισσεύουμε (και) σε εποχές καπιταλιστικής κρίσης: μετανάστ(ρι)ες, Ρομά και Ρομνί, άτομα φυλακισμένα σε κέντρα κράτησης μεταναστών, φυλακές, ψυχιατρεία αλλά και ολόκληρες γεωγραφικές περιοχές στη Θράκη, άτομα με ειδικές ανάγκες και, βέβαια, τη νέα βιοπολιτική κατηγορία των «αντι-κοινωνικών ατόμων». Μάνι-μάνι, όλοι και όλες οι παραπάνω συνιστούν ένα ευμέγεθες ποσοστό του πληθυσμού. Δεν ξέρουμε πως αλλιώς να σας το πούμε για να γίνει πιο κατανοητό, αν δεν γίνεται ήδη από την απαρίθμηση των υπό έλεγχο πληθυσμών, αλλά όλο αυτό μας θυμίζει λίγο Χίτλερ! Και έχουμε τη γνώμη πως η εστίαση από πλευράς μας στο πως θα είμαστε «σωστοί, υπεύθυνοι και κοινωνικοί πολίτες», είναι βούτυρο στο ψωμί των επιδημιολόγων και των μπάτσων. Στη δεύτερη και μεγαλύτερη ενότητα του κειμένου ασχολούμαστε με τον άλλο «ασύμμετρο» πόλεμο του κράτους, ταυτόχρονα ενάντια στην Τουρκία και τους μετανάστες που προσπαθούν να μπούνε στη χώρα. Περιγράφουμε εξίσου αναλυτικά ό,τι εμφανίστηκε στην ειδησεογραφία τους τελευταίους μήνες, εκθέτοντας το μέγεθος της φασιστοειδούς βίας που εξαπολύθηκε ενάντια σε μη-έλληνες από το κράτος και τους εθελοντές του (εντός ή εκτός εισαγωγικών). Σε σημεία τόσο της πρώτης όσο και της δεύτερης ενότητας μιλάμε για τα καινοτόμα όπλα που χρησιμοποιεί το ελληνικό κράτος στους δύο απόλυτα συμμετρικούς «ασύμμετρους πολέμους» του, από τα αληθινά πυρά κατά μεταναστών, μέχρι την επίσημη δημιουργία περίκλειστων και φρουρούμενων χώρων-γκέτο, έως και την άγρια εκμετάλλευση των έγκλειστων μεταναστών στα στρατόπεδα κράτησης για να καλύψουν τις άδειες θέσεις εργασίας στα κωλοχώραφα των ελληνικών αφεντικών. Και στις δύο αυτές ενότητες, επίσης, δίνουμε έμφαση στις αντιστάσεις που εμφανίστηκαν τόσο από τους Ρομά όσο και από τους μετανάστες στους πολέμους που διεξάγει με επίδικο επιβίωσης εναντίον τους η ελλάδα. Δεν περιμέναμε, βέβαια, από άλλους να ξεκινήσουν να αντιστέκονται στα φασιστοειδή μέτρα. Στην τρίτη και τελευταία ενότητα του «κειμένου» μιλάμε κυρίως για την ελληνική αριστερά: τις θέσεις που πήρε στο πλαίσιο των δύο αυτών υποτιθέμενων «ασύμμετρων πολέμων», το πώς διευκόλυνε τα κρατικά μέτρα, το πώς τα ενισχύει και τα περιφρουρεί και το πώς τα κάνει να φαίνονται απαραίτητα για λόγους υγείας και εθνικής ασφάλειας! Στο κλείσιμο του κειμένου σας κάνουμε πάλι μια σούμα, μοιραζόμαστε κάποιες σκέψεις για το μέλλον και κάποιους προβληματισμούς και υπενθυμίζουμε ότι έχουμε πολλά να κάνουμε που είναι πολύ πιο χρήσιμα από το να ζητάμε «περισσότερες Μ.Ε.Θ.»

 

* * *

Καθώς τα κρατικά μέτρα για τον ιό αναπτύσσονται σε όλη τους τη ζοφερότητα σε περίπου 100 (από τα συνολικά 200) κράτη του πλανήτη, γίνεται όλο και πιο φανερό ότι ο ιός σε κάθε εθνικό περιβάλλον γίνεται αντιληπτός με διαφορετικούς τρόπους και τα μέτρα εναντίον του προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες εθνικές τους εκδοχές. Η φάση σχεδόν σε όλο τον πλανήτη είναι «open mics»: στην Ολλανδία και τη Σουηδία σε αντίθεση με την Ελλάδα –η οποία κατάργησε τον περιβόητο σκληρό πυρήνα του Συντάγματός της εν μία νυκτί– δεν υπάρχει ακόμα lock down· στις ΗΠΑ και την Αγγλία ακολουθείται διαφορετική εργασιακή πολιτική σε σχέση με την Ιταλία και την Ισπανία· στη Νότια Κορέα θα φοράνε, λένε, συσκευές εντοπισμού σε όσους παραβιάζουν την καραντίνα, ενώ στην Κίνα ενισχύουν την «προληπτική» καταστολή· στο Ισραήλ η απαγόρευση κυκλοφορίας προσαρμόστηκε στα 100 μέτρα απόσταση από το σπίτι ενώ στην Τσετσενία προτάθηκε να εκτελούνται οι «αντι-κοινωνικοί» –και στις Φιλιππίνες οι μπάτσοι εκτέλεσαν ήδη έναν άνθρωπο επειδή δεν φορούσε μάσκα στο δρόμο· στην Αλβανία και στο Μαρόκο βγήκαν τα άρματα του στρατού στο δρόμο ενώ στο Κόσσοβο έπεσε και η κυβέρνηση εν μέσω κρίσης με τον πρόεδρο της δημοκρατίας· στη Γερμανία (που αλλού;) γίνεται έρευνα για όσους αναπτύσσουν ανοσία ώστε να εκδοθεί μια άδεια απαλλαγής για αυτούς από τα περιοριστικά μέτρα· στη Βραζιλία ο ακροδεξιός Μπολσονάρο έφαγε πραξικόπημα από τον στρατό, ενώ στην Ουγγαρία καταργούν το κοινοβούλιο για όλο το 2020 με την κυβέρνηση να αποκτά ουσιαστικά δικτατορικές εξουσίες. Σε διάφορες χώρες σκοτώνουν φυλακισμένους που εξεγείρονται, ενώ σε άλλες αρχίζει να εφαρμόζεται η υπό όρους αποφυλάκισή τους. Το κάθε κράτος, ανάλογα με τα πατροπαράδοτα έθιμά του, προτείνει και κάτι. Η μάνα του καπιταλισμού Αγγλία πρότεινε αρχικά «ανοσία αγέλης», γιατί λέει ο Μπόρις Τζόνσον θυμήθηκε τον μαλθουσιανισμό· οι χώρες του «πρώην υπαρκτού» δικαιώνουν, λέει, επιτέλους τον Μάο και την πρώτη διδάξασα Κίνα. Η κατάσταση θυμίζει σε πολλές της πλευρές την περίπτωση της συζήτησης και των μέτρων «ενάντια στην τρομοκρατία» που ξεκίνησε το 2001 μετά το χτύπημα στους Δίδυμους Πύργους: πανικός και προπαγάνδα στις κατώτερες τάξεις, συζήτηση περί αόρατων, εσωτερικών εχθρών πασπαλισμένη με ρατσιστικές συνδηλώσεις, ψήφιση ολοκληρωτικών μέτρων για το καλό της πατρίδας και του πολιτισμού «μας», προετοιμασία πολέμων και συμμαχίες πάνω σε αυτή τη βάση.[1] Η κατάσταση, επίσης, συνοδεύεται και από μια άλλη κοινή αντίληψη μεταξύ όλων των κρατών: κλείνουν τα σύνορά τους, προστατεύουν –όχι τους πληθυσμούς τους!– αλλά τα εθνικά τους προϊόντα και νομίσματα, αναδιαρθρώνουν την οικονομία τους, επιβάλλουν προστατευτισμό, βρίζουν τους… «κοσμοπολίτες» και ποντάρουν επιτυχώς μέχρι στιγμής στην εθνική τους συσπείρωση.

Τα παραπάνω, όμως, επιβεβαιώνουν κατά βάση τη σχετικότητα της πρόσληψης του ιού με βάση τις ανάγκες και τα συμφέροντα, τις πολιτικές και δια-κρατικές κατευθύνσεις και την ιστορία του κάθε εθνικού κράτους. Αυτό ακριβώς είναι που σημαίνει ότι ο ιός χρησιμοποιείται σε τέτοιο βαθμό από το κάθε κράτος που το να μιλιέται η σημερινή κατάσταση ως «ασθένεια» αποτελεί νερό στο μύλο των κρατικών πολιτικών. Σημαίνει περαιτέρω ότι τα διάφορα κράτη συνεχίζουν τις προηγούμενες πολιτικές τους, ορμάνε στα απωθημένα τους και επεκτείνουν τις φιλοδοξίες τους σε ένα νέο περιβάλλον κρίσης, στο οποίο έχουν χρίσει τον εαυτό τους ως τον μόνο αρμόδιο να μιλά και να δρα. Η «κρίση του ιού» είναι ουσιαστικά η πολιτική διαχείριση της κρίσης του. Ο ιός είναι κατασκευασμένος τόσο ως βιολογία όσο και ως κοινωνικό-πολιτικό καθεστώς από τα κράτη∙ κατασκευασμένος δεν πάει να πει ότι είναι ψεύτικος, αλλά σημαίνει ότι τα κράτη διαμορφώνουν το πώς θα διαχειρίζονται την κρίση και το πώς εμείς θα μιλάμε για αυτήν. Δεδομένων των παραπάνω, η κρίση του κορωνοϊού, όπως κάθε κρίση παλιότερη, είναι ένα κλειδί-πασπαρτού για κάθε πόρτα που τα κράτη έβρισκαν δύσκολο να ανοίξουν σε σχέση με τις αναμενόμενες αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό τους. Γνωρίζουμε από προηγούμενες κρίσεις στην Ελλάδα και αλλού (π.χ. οικονομία, μετανάστες-πρόσφυγες), ότι αυτές ονομάζονται «κρίσεις» όταν το θέλει το κράτος, αλλιώς περνούν απαρατήρητες. Γι’ αυτό, έχουμε επιλέξει να μιλήσουμε κυρίως για την ελληνική περίπτωση· αφενός επειδή προσπαθούμε να καταλάβουμε πρωτίστως το τι συμβαίνει εδώ αφετέρου επειδή την γνωρίζουμε καλύτερα.

Είπαμε στο προηγούμενο κείμενό μας ότι το γενικό κρατικό διακύβευμα στην ελληνική περίπτωση φαίνεται –για τρίτη φορά στη δεκαετία 2010-2020, μετά τη φάση των «πλατειών» το 2010-2012 και τη φάση του δημοψηφίσματος το 2015– να είναι η πλήρης «ταύτιση συμφερόντων λαού και κράτους». Σε αντίθεση, μάλιστα, με τα προηγούμενα επεισόδια αυτής της σειράς κρίσεων, σήμερα φαίνεται το κράτος να παρουσιάζεται πολύ πιο συμπαγές και να μη διαφαίνεται στον ορίζοντα πολιτικός αντίλογος ή κοινωνική στάση εναλλακτική από το «πλένε τα χέρια σου και κάτσε σπίτι». Αυτή η εκκωφαντική μοναξιά που νιώθαμε είναι ακόμα πιο περίεργη για εμάς αφού στο παρόν κλίμα εθνικής ομόνοιας γύρω από τον «ιό» έχει πνιγεί και η στάση του ελληνικού κράτους και του ρατσιστικού όχλου απέναντι στους μετανάστες. Εξάλλου, αυτό που παρουσιάστηκε από τον πρωθυπουργό ως «πόλεμος ενάντια στον αόρατο εχθρό του κορωνοϊού», διαδέχθηκε τον «υβριδικό πόλεμο» που του κήρυξε υποτίθεται η Τουρκία διαμέσου των «μεταναστευτικών ροών» –κάτι που, βέβαια, δεν έχει καμιά διαφορά από το τι έκανε το ελληνικό κράτος κατά τη διάρκεια όλης της προηγούμενης εικοσαετίας μέσω ανοιχτών θαλάσσιων συνόρων για τους μετανάστες προς την Ιταλία (από την Ηγουμενίτσα και την Πάτρα), εναέριων συνόρων προς τη Γερμανία και εδαφικών συνόρων στη μαζική περίπτωση της Ειδομένης. Το ότι, όμως, η μία «ασύμμετρη απειλή» του ιού ‘κουμπώνει’ με την άλλη «ασύμμετρη απειλή» από τους μετανάστες και την Τουρκία, δείχνει κατά βάση πόσο συμμετρικές είναι μεταξύ τους σε αυτή τη συγκυρία για το ελληνικό κράτος η εσωτερική πειθάρχηση, η επιθετική ατζέντα στην εξωτερική πολιτική του και η διαχείριση των μεταναστευτικών πληθυσμών. Οι κρατικές εντολές είναι απολύτως συμμετρικές μιας και ο στόχος τους είναι να σκάσουν οι πάντες στο εσωτερικό και να πειθαρχήσουν αναλόγως της θέσης τους στον πάτο σε μια πρωτόγνωρη επίθεση καθώς και να τραβηχτούν οι διακρατικές συμμαχίες του ελληνικού κράτους ενάντια στην Τουρκία. Οι κρατικές εντολές είναι συμμετρικές γιατί είναι εντολές πολεμικής περιόδου. Η πύκνωση της βίας που δεχόμαστε –και τείνει να εμφανίζεται ως αόρατη και δίκαιη λόγω «δημόσιας υγείας»– θα αναλυθεί παρακάτω ξεχωριστά.

 

1.Κρατικές Πολιτικές Επιδημιολογίας

(για την αντιμετώπιση των αόρατων εχθρών):

«56 νέα κρούσματα, αν βγάλουμε έξω τους 20 που είναι Ρομά, έχουμε 36 μόνο κρούσματα, άρα πάμε πολύ καλά» Νίκος Ευαγγελάτος, παρουσιαστής στο MEGA Chanel,10-04-2020.

 

α) Στο ένα κράτος μετά το άλλο η αντιμετώπιση του ιού ανακοινώθηκε ως πόλεμος και η ελλάδα δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Σύμφωνα με τα λόγια του πρωθυπουργού πρόκειται για έναν πόλεμο ενάντια σε έναν «αόρατο εχθρό». Σύμφωνα με τους κρατικούς αξιωματούχους ο «νέος πατριωτισμός» (που δεν έχει καμιά διαφορά από τον παλιό κακό πατριωτισμό) σημαίνει τη διαταξική αλληλεγγύη, θυσιάζοντας τις «ατομικές μας ελευθερίες».[2] Σε παρόμοιο κλίμα η Καθημερινή έγραψε ότι «Ο πόλεμος επιβάλλει πειθαρχία, ταχύτητα, εγρήγορση, αποτελεσματικότητα. Και η χώρα, όπως και ο υπόλοιπος πλανήτης, βρίσκεται σε πόλεμο. Έναν πόλεμο που μπορεί να αποδειχθεί άνισος»· ενώ, την επόμενη μέρα, για να δικαιολογήσει την επερχόμενη απαγόρευση κυκλοφορίας συνέχισε λέγοντας πως «οι επιπόλαιοι πολίτες με την ανεύθυνη συμπεριφορά τους έδειξαν να μην κατανοούν τη σημασία που έχει ο αυτοπεριορισμός στη μάχη κατά της πανδημίας. Έτσι, κατέστησαν απαραίτητη την επιβολή των μέτρων ώστε να διασφαλιστεί το συλλογικό καλό και το δημόσιο συμφέρον».[3] Για να φανεί, δε, η ελληνική ανωτερότητα των μέτρων, επιστρατεύτηκαν οι ρουφιάνοι όλων των ΜΜΕ με το ρατσιστικό τους δηλητήριο.[4]

Η διασπορά πανικού και η πολεμολογία αποτέλεσαν το κατάλληλο λίπασμα για να ακολουθήσουν τα πιο σκληρά έκτακτα μέτρα: η απαγόρευση κυκλοφορίας και το κλείσιμο των συνόρων, η ανάληψη καθηκόντων κατά του ιού από τα σώματα ασφαλείας και η παραβίαση προσωπικών δεδομένων των ασθενών του κορωνοϊού,[5] το de facto κλείσιμο των κέντρων κράτησης μεταναστών για λόγους μη διασποράς του ιού, η δημιουργία γκέτο για τους Ρομά και τους Πομάκους στον Εχίνο,[6] η σύλληψη τοξικοεξαρτημένων και αστέγων από τους δρόμους της πόλης και η συγκέντρωσή τους σε ειδικά κτίρια του Δήμου και, τέλος (προς το παρόν τουλάχιστον!), η πρόβλεψη υποχρεωτικού εμβολιασμού σε συγκεκριμένες πληθυσμιακές ομάδες –μέτρο που, παρεμπιπτόντως, ψηφίστηκε στις 22 Φεβρουαρίου όταν δεν είχε καν καταγραφεί κρούσμα κορωνοϊού στη χώρα.[7] Δειλά-δειλά είδαμε και τον ελληνικό στρατό να κάνει την εμφάνισή του στη μάχη (κατά του ιού πάντα!).[8]

Μολονότι το ένα μέτρο δεν μπορεί να ειδωθεί ξεχωριστά από το άλλο, φυσικά απ’ όλα τα παραπάνω η ενεργοποίηση κλειστών-φρουρούμενων χώρων, τύπου Γκέτο, για τους μειονοτικούς της Θράκης, τους Ρομά, τους μετανάστες και τους κοινωνικά περισσευούμενους είναι το μέτρο που χτυπάει το καμπανάκι του φασισμού, ένα άλμα που το ελληνικό κράτος φαίνεται ονειρευόταν χρόνια –μια πρόβα-τζενεράλε για έναν αληθινό πόλεμο.

Τι σημαίνει ακριβώς η ειδική αυτή καραντίνα, για παράδειγμα, για την τουρκική μειονότητα στη Θράκη; Ότι από τις 25 Μαρτίου (συμβολικό;) όλη η περιοχή του Εχίνου στα ορεινά του νομού Ξάνθης τέθηκε σε αστυνομικό αποκλεισμό μετά το θάνατο ενός (!) ηλικιωμένου και την διαπίστωση τεσσάρων (!) κρουσμάτων κορωνοϊού. «Ακόμα δυο κρούσματα παρουσιάστηκαν τις επόμενες μέρες σε μια περιοχή με πάνω από 4.000 κατοίκους…»[9] Αποτέλεσμα του αποκλεισμού αυτού ήταν να εξαντληθούν στη συγκεκριμένη περιοχή εξαρχής τα βασικά τρόφιμα και τα είδη πρώτης ανάγκης. Στην ουσία, μόνο η πυροσβεστική επιτρέπεται να μπαίνει και να βγαίνει από την περιοχή, μεταφέροντας φαγητό. «Ενώ για δεκαετίες παλεύαμε να διώξουμε τις μπάρες από τα χωριά της μειονότητας στην ουσία με αυτή την κατάσταση ξαναφέρνουν τις μπάρες απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους», λέει ο Μουσταφά Τσολάκ, δημοσιογράφος από την Κομοτηνή. Και συμπληρώνει: «Οι φασίστες βρήκαν ευκαιρία να τα βάλουν με τη μειονότητα εντάσσοντας ακόμα και το ζήτημα της πανδημίας στην εθνικιστική προπαγάνδα και στην σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας. Είναι οι ίδιοι γνωστοί φασίστες που την προηγούμενη περίοδο έκαναν ρατσιστικές συγκεντρώσεις ενάντια στους πρόσφυγες». Ναι, οι ίδιοι είναι, άλλο που τώρα αυτό δεν λέγεται από τους πλύνε-χεράκηδες και κάτσε-σπιτάκηδες της δεξιάς και, ιδιαίτερα, της αριστεράς. Είναι ευνόητο, βέβαια, ότι κανένας αντίστοιχος αποκλεισμός δεν έχει επιχειρηθεί στην… Κυψέλη στην Αθήνα ή σε ολόκληρα χωριά Ελλήνων που έχουν «κρούσματα» και νεκρούς περισσότερους από τον Εχίνο.[10]

Ο αποκλεισμός στην περίπτωση των στρατοπέδων κράτησης μεταναστών συμβαίνει σε ακόμα πιο λίγα τετραγωνικά βέβαια, με την απειλή του βούρδουλα πολύ πιο εμφανή και τα σκυλιά του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης να απολαμβάνουν να τρώγονται οι μετανάστες μεταξύ τους. Στη Μόρια ξεκίνησε απεργία πείνας μεταναστών με αίτημα την απελευθέρωσή τους από το στρατόπεδο, ενώ στο Παρανέστι Δράμας υπήρξε καταγγελία πως στις 6 Απριλίου τα ΜΑΤ μπήκαν μέσα στο τοπικό στρατόπεδο κράτησης και δείρανε δίχως έλεος με τα γκλομπ τους μετανάστες μέσα στα κοντέϊνερ που μένουν, αφήνοντας πέντε από αυτούς σακατεμένους. Η όλη επιχείρηση έγινε με σκοπό το σπάσιμο της απεργίας πείνας που πραγματοποιούσαν κάποιοι από αυτούς διαμαρτυρόμενοι για τις φασιστοειδείς συνθήκες ζωής που τους έχει επιβάλει το ελληνικό κράτος στα στρατόπεδα κράτησης.[11] Στη Ριτσώνα, στο αντίστοιχο στρατόπεδο κράτησης μεταναστών που «φιλοξενούσε» 900 μετανάστες, πλέον στεγάζονται πάνω από 4.000 μετανάστες οι οποίοι μένουν σε σκηνές των 8 και των 10 ατόμων, κρατώντας το όλο μέρος σφραγισμένο από τον Δ.ΟΜ. και τους μπάτσους.[12]

Η γκετοποίηση, εξάλλου, συμβαίνει και στους πληθυσμούς των Ρομά ή των μεταναστών που έχουν πάρει εδώ και χρόνια, προτού εμφανιστεί οποιοσδήποτε ιός, μια τζούρα απαγόρευσης και γκετοποίησης μέσα στην ελληνική κανονικότητα. Το παράδειγμα της Μανωλάδας είναι ενδεικτικό. Στα χωριά της περιοχής της Μανωλάδας βγαίνει το 90% της παραγωγής της φράουλας στην Ελλάδα από επτά με δέκα χιλιάδες Μπαγκλαντεσιανούς και Πακιστανούς μετανάστες (με τους 500 από αυτούς να φαίνονται «νόμιμοι»). Από τα σπίτια τους μεταφέρονται στα χωράφια, όπου δουλεύουν, με κλειστά φορτηγά που χρησιμοποιούνται για μεταφορά ζώων και παίρνουν 3,5 ευρώ την ώρα.[13] Παρόλα αυτά, η απαγόρευση κυκλοφορίας ισχύει και για αυτούς τους χιλιάδες εργάτες, μολονότι συνεχίζουν να δουλεύουν πολλοί από αυτούς, έστω κι αν πρέπει να περπατάνε για το χωράφι αντί να μπαίνουν στα φορτηγά… για να αποφύγουν το συνωστισμό! Πάντως, το καλό και φιλεύσπλαχνο –για τα αφεντικά τους– κράτος έχει δώσει οδηγίες… αναστολής επιθεωρήσεων του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας προκειμένου σε μια ήδη βεβαρυμένη περίοδο για τους αγρότες-αφεντικά να μην επιβαρύνονται και με επιπλέον πρόστιμα. Απαγορεύεται, κατά τα άλλα, και στη Μανωλάδα υποτίθεται η δημόσια συνάθροιση ενώ πουθενά δεν μπορούν να υπάρχουν κάτω από δέκα, ούτε καν στα σπίτια τους· τους συμβουλεύουν να τηρούν τους κανόνες υγιεινής μολονότι ούτε καν στο σπίτι τους δεν έχουν τρεχούμενο νερό, και πάει λέγοντας. Εδώ, λοιπόν, στη Μανωλάδα, δηλαδή στον εθνικό-ταξικό πάτο, μπορεί να δει κανείς/καμιά πως τέμνεται η ταξική και η εθνική πολιτική του “κάτσε σπίτι/πλύνε χέρια”, στην περίπτωση δηλαδή αυτών που δεν έχουν το «ελληνικό σπίτι», αυτών που η κανονικότητά τους ήταν γκέτο και πριν τη διαχείριση του ιού και που η μόνη σκόπιμη μετακίνησή τους είναι η δουλειά τους. Πλην όμως τώρα, το γκέτο της έκτακτης κατάστασης για αυτούς στενεύει ακόμη περισσότερο. Ακόμα και στην πόλη βέβαια η πίεση ενάντια στις συνθήκες αναπαραγωγής των μεταναστών, μετακίνησης προς τις δουλειές τους ή και τις βόλτες τους είναι ασφυκτική. Το έχουμε διαπιστώσει από τους συχνότατους ελέγχους που βλέπουμε να τους γίνονται στους δρόμους, από τους τραμπουκισμούς των μπάτσων και τους εξευτελισμούς στους οποίους τους υποβάλλουν. Οι μετανάστες υφίστανται ένα τεράστιο κομμάτι των κρατικών μέτρων. Και αυτό μάλιστα φαίνεται ότι δεν είναι αρκετό στο ελληναριό, αφού συνεχίζουν να καταγγέλλονται ως «απείθαρχοι» από τις ίδιες τις εταιρείες των ΜΜΜ, όπως τον ΟΑΣΘ.[14]

Η περίπτωση των Ρομά –μαζί με αυτή των τοξικοεξαρτημένων και των αστέγων – είχε προβλεφθεί και ρητά από το νόμο της απαγόρευσης κυκλοφορίας του ελληνικού κράτους· και πως θα μπορούσε να γίνει αλλιώς; Οι Ρομά συχνά προκαλούν πονοκεφάλους στο κράτος με την «απειθαρχία» τους… οπότε το να τους μαντρώσουνε μέσα στα σπίτια τους, σε φυλασσόμενους από την αστυνομία καταυλισμούς ήταν ό,τι πιο προφανές για αυτούς τους καλοκάγαθους ανθρώπους του ελληνικού κράτους που μας προστατεύουν όλους μαζί, Ρομά και μπαλαμέ. Στον ειδικό νόμο, λοιπόν, της απαγόρευσης κυκλοφορίας, ορίστηκε ότι «[μ]ε ειδική μέριμνα του οικείου δήμου ενημερώνονται με κάθε πρόσφορο μέσο οι πληθυσμοί Ρομά κάθε περιοχής, ώστε να παραμείνουν καθ’ όλο το διάστημα του προσωρινού περιορισμού της κυκλοφορίας εντός των καταυλισμών».[15] Ενώ το κράτος αποφάσισε να «κλειδώσει» τους Ρομά μέσα, τους έδωσε μάλιστα και λίγες μάσκες και απολυμαντικά για να τρελαίνονται και μεταξύ τους. Φυσικά δεν έδωσε χρήματα στους ίδιους, αλλά στους Δήμους! Έτσι εμφανίστηκε και μια φοβερή ευκαιρία για τον κάθε Δήμο που έχει πληθυσμό Ρομά να βγάλει λίγα φράγκα, κάνοντας τον γκαουλάιτερ. Το ποσό για όλους τους Δήμους της χώρας προσεγγίζει τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ.[16] Στις αρχές Απρίλη ο Δήμος Λάρισας, του δημάρχου Καλογιάννη, που υποστηρίζεται από τον ΣΥΡΙΖΑ, δεν άργησε να φανεί χρήσιμος. Ήρθε το πρώτο κρούσμα στον πληθυσμό Ρομά. Ο δήμαρχος επικοινώνησε αμέσως με τον ΕΟΔΥ και τον Καθηγητή Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Χρήστο Χατζηχριστοδούλου, «τους οποίους ενημέρωσε για τις ιδιαίτερες συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή»…[17] Ο Δήμος ενημέρωσε, επίσης, ότι είχε κάνει ήδη απολυμάνσεις στην περιοχή των Ρομά, οπότε εφεξής θα μπορούσε απλώς να βοηθήσει στην περιφρούρηση του καταυλισμού και τα «τυχόν αδιάθετα ποσά» από το κονδύλι του Υπουργείου Εσωτερικών «να διατεθούν προς κάλυψη λειτουργικών δαπανών των Δήμων», όπως προβλέπει εξάλλου η ίδια η υπουργική απόφαση.[18] Επειδή, όμως, οι γκετοποιημένοι/ες Ρομά και Ρομνί στη Νέα Σμύρνη Λάρισας δεν είναι στη φάση «να αθλούνται» για να βγαίνουν έξω αλλά αντιμετωπίζουν σοβαρό και άμεσο πρόβλημα επιβίωσης με την απαγόρευση κυκλοφορίας, απείλησαν με γενικευμένη απειθαρχία στην απαγόρευση κυκλοφορίας μαθαίνοντας λίγα μαθήματα ανυπακοής στους επαγγελματίες αριστερούς που πλέον μας λένε να καθόμαστε σπίτι και μας κάνουν να πιστεύουμε πως όταν βγαίνουμε σπίτι είναι σα να οργανώνουμε τη «μεγάλη απόδραση από τη φυλακή»! Αυτός ήταν ο λόγος και που ο επικεφαλής λοιμωξιολόγος κύριος Τσιόδρας και ο υφυπουργός δημόσιας τάξης κύριος Χαρδαλιάς επισκέφτηκαν με ελικόπτερο τη Λάρισα άρον-άρον.[19] Όχι μόνο για να τους παίξουν στις ειδήσεις και να απευθύνουν ένα μήνυμα σε όλους τους πληθυσμούς Ρομά της χώρας, αλλά και για να προλάβουν το παράδειγμα των Ρομά να διαδοθεί αστραπιαία παντού –πράγμα που δεν μπορούμε να πούμε ότι αποτράπηκε κιόλας δεδομένου ότι οι τηλεοπτικές εικόνες σε αυτή την περίπτωση έδειξαν πως οι Ρομά δεν μασάνε από κάτι τέτοια!

Η ίδια τακτική από την πλευρά της δημοτικής αρχής ακολουθήθηκε και 350 χμ. νοτιότερα της Λάρισας. Στο Χαλάνδρι, ο επίσης υποστηριζόμενος από το ΣΥΡΙΖΑ δήμαρχος Σίμος Ρούσσος προχώρησε λίγο περισσότερο· εκτός από τις απολυμάνσεις, τους καθαρισμούς, την ενημέρωση και τη διανομή αντισηπτικών, βρήκε την ευκαιρία να συνεχίσει τις εργασίες προκειμένου να σπάσει τον καταυλισμό των Ρομά στο Νομισματοκοπείο. Οι αριστεροί εμφανίζονται έτσι πιο πειθαρχημένοι στον εθνικό αγώνα απ’ ό,τι και οι ίδιοι οι δεξιοί! «Στο πλαίσιο αυτό βρίσκεται σε εξέλιξη τις τελευταίες ημέρες και επιχείρηση καθαρισμού του περιβάλλοντα χώρου και κατεδάφισης όλων των κενών παραπηγμάτων στον καταυλισμό, προκειμένου να διευκολυνθεί η απολύμανση του καταυλισμού και να προστατευτεί η κοινότητα από τη διάδοση του κορονοϊού.»[20] Το ποια είναι η κεντρική επιδίωξη του δήμου Χαλανδρίου (άρα και το πρόβλημα στο οποίο θέλει να απαντήσει) μας αποκαλύπτεται λίγο πιο ξεκάθαρα σε άρθρο του CNN Greece: «Ο γενικότερος στόχος είναι να ενταχθούν όλοι οι Ρομά του Χαλανδρίου σε σπίτια, ώστε να αποδοθούν στους ιδιοκτήτες τους τα οικόπεδα όπου βρίσκεται ο συγκεκριμένος καταυλισμός.»[21] Μ’ έναν σμπάρο δυο τρυγόνια, που λέει κι ο σοφός λαός. Ο αριστερός δήμαρχος Χαλανδρίου, βέβαια, έχει δουλέψει και την πολιτική του δικαιολόγηση· μας λέει πως η οριστική[sic] λύση του προβλήματος της ύπαρξης καταυλισμού που επιχειρεί να περατώσει, «αφορά κατά κύριο λόγο την επιδότηση ενοικίου για την ενσωμάτωση οικογενειών Ρομά στον αστικό ιστό του Χαλανδρίου ή όμορων δήμων, με στόχο να δοθεί τέλος στην τριπλή ομηρία που περιλαμβάνει τους ιδιοκτήτες των οικοπέδων που βρίσκεται ο καταυλισμός, τους Ρομά που διαβιούν σε άθλιες συνθήκες και τους κατοίκους της περιοχής»[22]. Ε, δεν ακούγεται πολύ ωραία η εξίσωση του αντιτσιγγανισμού με τα ‘προβλήματα’ των ιδιοκτητών ακινήτων όταν μας την προσφέρει στο πιάτο ο λόγος της Αριστεράς;

Τέλος, για να μη νομίζει κανείς/καμιά ότι με τις παραπάνω «κατηγορίες του πληθυσμού» τελείωσαν οι περισσευούμενοι στην ελληνική κοινωνία, θα έπρεπε να επισημανθεί ότι κάποια από τα σκληρότερα μέτρα υιοθετήθηκαν για τους τροφίμους των ψυχιατρείων. Όπως καταγγέλλουν από μέσα οι ίδιοι (και δημοσιεύτηκε σε μια τουλάχιστον εφημερίδα) οι εσωτερικές πόρτες των ψυχιατρείων κλειδώνουν, απαγορεύεται η προμήθεια φαγητού απ’ έξω, απαγορεύεται η χρήση κινητού από τους έγκλειστους· και όλο αυτό όπως καταλαβαίνει ο κάθε λογικός άνθρωπος είναι συγκεκριμένα μέτρα της διοίκησης των ψυχιατρείων για λόγους… πανδημίας.[23] Γιατί μπορεί να κολλήσει κανείς τίποτα μιλώντας στο κινητό και γκουγκλάροντας! Εξάλλου, στις γυναικείες φυλακές Θήβας μετά τον θάνατο κρατούμενης ξέσπασε εξέγερση με κάψιμο στρωμάτων και αντικειμένων και άρνηση συσσιτίου. Ενώ σε μία ακόμα περίπτωση που έγινε γνωστή την ώρα που δημοσιεύεται αυτό το κείμενο, μπάτσοι στην Ηλεία ξυλοκόπησαν άτομο με ειδικές ανάγκες επειδή δεν μπορούσε να τους απαντήσει στην ερώτηση γιατί βρίσκεται έξω από το σπίτι του· ο άνθρωπος κατέληξε στο νοσοκομείο, ενώ ο εισαγγελέας αρνήθηκε να ξεκινήσει ποινική δίωξη που ζήτησαν οι γονείς του τραυματισμένου.[24]

 

β) Λοιπόν, αυτό που είπαμε μέχρι τώρα είναι πως το κράτος αναπτύσσει πιο σκληρά μέτρα ενόψει κορωνοϊού για τους μετανάστες σε στρατόπεδα κράτησης, σε πόλεις και σε χωριά, για τους Ρομά, για την τουρκική μειονότητα στη Θράκη, τους φυλακισμένους, τα άτομα με ειδικές ανάγκες, τους τοξικοεξαρτημένους, τους άστεγους και για τους ψυχικά ασθενείς! Δηλαδή εμείς οι δόλιοι και να θέλαμε να πιστέψουμε ότι η πανδημία είναι το ζήτημα, αυτά τα άτιμα τα μέτρα φαίνεται ότι έχουν μια αδυναμία σε όσους έχουν πιο σκούρο δέρμα, αλλά έχουν επίσης και σαν μέτρα μια μακρινή –πλην ευκρινή– συγγένεια με τα μέτρα του γερμανικού εθνικοσοσιαλισμού στις στιγμές της δόξας του! Γι’ αυτό είμαστε δύσπιστοι οι δόλιοι. Γιατί αυτό που μας λένε άνωθεν, από ΜΜΕ και κράτος (και το διαλαλούν και στην Αριστερά), ότι τούτος ο ιός βαράει αταξικά και πρέπει να μας βρει σε εθνική ομόνοια όλους τους έλληνες, πρέπει να το πάρουμε τις μετρητοίς! Όλους τους έλληνες, τους σωστούς έλληνες, τους λευκούς έλληνες, τους υγιείς, τους εθνικά, έμφυλα και ταξικά σωστά τοποθετημένους και πάει λέγοντας.

Γι’ αυτό εμείς δεν αρκούμαστε στον επικεφαλής λοιμωξιολόγο και τα ανακοινωθέντα του κυρίου Χαρδαλιά και στον ελεύθερο χρόνο μας διαβάζουμε και λίγο Ζίγκμουντ Μπάουμαν! Ε, πολωνοεβραίος ήταν, επιζών του Ολοκαυτώματος, κάτι παραπάνω θα ξέρει από εμάς, αφού ασχολήθηκε εξάλλου και με την περίφημη «υγιεινή»:

«Η υγιεινή», γράφει λοιπόν ο Μπάουμαν, «ως η νεωτερική τεχνολογία που κρατά σε απόσταση την ασθένεια (τη μοναδική, αν και τρομακτική μεταμφίεση υπό την οποία επιτρέπεται στο θάνατο να στοιχειώνει την καθημερινή ζωή), στις περισσότερες περιπτώσεις συμπυκνώνεται σε μια δραστηριότητα διαχωρισμού και διατήρησης της απόστασης. Ο άνθρωπος θα πρέπει να απέχει από “βρόμικα μέρη” και “αηδείς ουσίες”. Η αποφυγή της σωματικής επαφής με οτιδήποτε έχει χαρακτηριστεί επικίνδυνο για την επιμήκυνση της ζωής αποτελεί βασική μέριμνα κάθε ανθρώπου που έχει συνείδηση της υγιεινής. […] Έτσι, όσα μέτρα λαμβάνονται για να αφοπλίσουν και να εξουδετερώσουν τους κινδύνους που είναι εγγενείς στις “ξένες φυλές” και σε άλλους “φορείς ασθένειας” ανασύρονται από το οπλοστάσιο των οδηγιών περί υγιεινής. Προσδιορισμός της ενοχλητικής ουσίας, περιορισμός στην ελευθερία κίνησής της, προσπάθεια “να τεθεί υπό έλεγχο”, εγκλεισμός της σε ειδικά σχεδιασμένους και σαφώς οριοθετημένους χώρους, μεταφορά της σε μέρη αρκούντως μακρινά που αποκλείουν την επαφή και, τέλος, φυσική καταστροφή, γενοκτονία, ολοκαύτωμα –αυτό τον συμβολικό θάνατο του θανάτου, τη θανάτωση του ομοιώματος του θανάτου».[25]

Έτσι που λέτε ο Μπάουμαν. Και επιβεβαιώνεται πλήρως απ’ ό,τι είδαμε. Στο βασικό γλωσσάρι της ελληνικής υγιεινής που βλέπουμε να ξεδιπλώνεται τον τελευταίο ενάμιση μήνα είναι η φυλή, στους βασικούς κανονισμούς της υγιεινής είναι η αντιμετώπιση των ξένων. Η υγιεινή είναι η κρατική αντανάκλαση των πολιτικών επιδημιολογίας στο ατομικό σπίτι, στην ατομική συνείδηση. Το βλέπουμε ολημερίς στο σούπερ μάρκετ στη γριά που φωνάζει στον μαύρο μετανάστη στην Κυψέλη να κρατάει 15 μέτρα απόσταση· στην κυρία με την κόρη της –που φοράνε μάσκες– και όχι μία αλλά δεκάδες φορές ξεκίνησαν καβγάδες με τους μετανάστες πριν ή μετά από αυτές στην ουρά, κάλεσαν τους σεκιουριτάδες, κάλεσαν τους μπάτσους. Οι μετανάστες είναι στα μικροαστικά μυαλά των ελλήνων, αυταπόδεικτοι φορείς του ιού, λόγω σκούρου δέρματος. Στην πανικόβλητη ‘σαλεμένη’ κοινωνία, η διαφορά, μεταξύ των όμοιων, είναι μολυσματική. Οι δημοσιογράφοι, οι εντιμότατοι δημοσιογράφοι με τα πτυχία και το κύρος τους δεν έκαναν λιγότερα. Δεν πέρασαν δύο μήνες απ’ όταν είδαμε δημοσιογράφο του ΣΚΑΙ να «τη λέει» σε Κινέζους τουρίστες στην Ακρόπολη επειδή κυκλοφορούσαν έξω –ούτε το πολυτιμότερο εθνικό προϊόν δεν σέβονταν οι άτιμοι![26] Δεν πέρασε ένας μήνας απ’ όταν διαβάσαμε τον κύριο Κασιμάτη στην Καθημερινή να μιλάει για τους Ινδούς ως λαό με «συλλογικό σπορ τους βιασμούς»,[27] ενώ εγχώριοι και μη νεοναζί βρίσκουν –με κεντρικό άξονα την επιδημία πάντα, ε!– να παίξουν το χαρτί του αντισημιτισμού, ότι δηλαδή για όλα φταίνε οι Εβραίοι (και οι μασόνοι!).[28] Και όχι μόνο οι νεοναζί βέβαια! Η Εφημερίδα των Συντακτών μας «ενημέρωσε», διά στόματος του αρχι-αντισημίτη αριστερού Άρη Χατζηστεφάνου, πως «Το Ισραήλ έχει δημιουργήσει έναν θάλαμο αναπαραγωγής του ιού, ο οποίος μπορεί ανά πάσα στιγμή να οδηγήσει σε ολοκαύτωμα όχι μόνο τους Παλαιστινίους αλλά και αρκετές ακόμη γειτονικές χώρες φτάνοντας σύντομα και στην Ευρώπη».[29] Όλοι οι Χατζηστεφάνου βέβαια, οι Κασιμάτηδες και λοιπά ρατσιστικά σκουπίδια μπορούν να λένε τις ακρότητές τους, γιατί ξέρουν πως βρίζοντας τους ξένους, τους περισσευούμενους, συσπειρώνουν τους λεγόμενους ντόπιους, τον κυρίαρχο λαό! Αυτή είναι, εξάλλου, η δουλειά τους.

 

γ) Η πειθάρχηση των λεγόμενων ντόπιων, αντίστοιχα, επιτυγχάνεται μέσω της ανάπτυξης μιας ρητορικής που οικοδομεί μια ηθική οικονομία εθνικού πολέμου. Ενός λόγου περί ατομικής ευθύνης ως ηθικού χρέους προς το έθνος. Εδώ εντάσσεται η ανάπτυξη ενοχών και αίσθησης χρέους απέναντι σε άλλες κατηγορίες του πληθυσμού, κυρίως τους ηλικιωμένους των ελληνικών οικογενειών και όχι βέβαια τους μετανάστες· καθώς οι ντόπιοι, σε αντίθεση με έναν μήνα πριν, για πρώτη φορά θεωρούνται ταυτόχρονα προστατευόμενοι (ως πληθυσμός σε στατιστική κλίμακα) αλλά και απειλή (για μετάδοση του ιού).[30] Ο (κοινός μας) εχθρός είναι παντού και είναι αόρατος. Αυτό συνεπάγεται ότι η αντιμετώπισή του αφορά και τους έλληνες υπήκοους με δύο τρόπους. Αφενός είναι ατομική τους ευθύνη ο έλεγχος των μοριακών τους συμπεριφορών, σε καθημερινό επίπεδο, μετασχηματίζοντας τις κοινωνικές τους σχέσεις.[31] Αφετέρου οφείλουν σαν πολίτες να προσφέρουν τη βοήθειά τους στο κράτος: ρουφιανεύοντας τις ‘ύποπτες’ συμπεριφορές, τις ‘άσκοπες’ μετακινήσεις, τις συναθροίσεις. Από τη στιγμή που ο αόρατος εχθρός είναι ήδη εδώ, δεν έχουν άλλη επιλογή: απαιτείται η ενεργητικότητα των παθητικών ελλήνων. Ενεργητικότητα στην επιτήρηση του εαυτού και των άλλων στα πλαίσια της συνεργασίας με την ιατρο-αστυνομική κρατική διαχείριση. «Μη φέρεστε σαν υγιείς» είπε ο Μητσοτάκης· «το σώμα σου ανήκει στο έθνος» έλεγε ένα ναζιστικό σύνθημα του μεσοπολέμου.

Αυτή η ιατρο-αστυνομική πτυχή περιφρουρεί το ελληνικό έθνος (ως υπό απειλή κοινότητα) και ανασυγκροτεί το ρόλο του κράτους τόσο ως φορέα όσο και ως εγγυητή του συλλογικού συμφέροντος. Η διαιώνισή του, ωστόσο, δεν εγγυάται την ατομική υγεία των πολιτών (και πως θα μπορούσε άλλωστε;) ούτε ακυρώνει την ατομική οφειλή προς το έθνος. Ίσα ίσα, αυτή η συνθήκη έχει ως αποτέλεσμα να ανοίγει η κατηγορία «αντικοινωνικός» δυσανάλογα από την πλευρά του κράτους (περιλαμβάνοντας ένα ευρύ φάσμα παρουσίας στο δημόσιο χώρο: από εκείνους που βγαίνουν χωρίς άδεια και αράζουν ακόμα σε παγκάκια-πλατείες-σπίτια μέχρι αυτούς που βγαίνουν δηλώνοντας ψευδείς λόγους στις άδειες μετακίνησης πολιτών). Μόνο με τον τρόπο αυτό, εξάλλου, μπορεί να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες να ρουφιανεύουν: από τα κάθε λογής μικρά αφεντικά (περιπτεράς, φούρναρης, κρεοπώλης) μέχρι τους γείτονές μας στις πολυκατοικίες. Και είναι αλήθεια ότι σε αυτό τον «πόλεμο» έχουμε κι εμείς μεγαλύτερο περιθώριο κινήσεων. Οργανωνόμαστε, συζητάμε, δρούμε. Ακόμα κι αν οι φασίστες δουλεύουν υπερωρίες.

 

2. μεταναστευτική διαχείριση

(για την αντιμετώπιση των σχεδόν αόρατων):

«…Αυτές τις μέρες η Ελλάδα, οι Έλληνες, χτίζουν έναν άλλον τοίχο. Τον τοίχο απέναντι στην επιδημία. […] πιστεύω ότι αυτή τη μάχη και αυτόν τον τοίχο απέναντι στην πανδημία θα τον υψώσουμε και θα βγούμε νικητές».[32] Ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης (που στην ελλάδα το λένε Προστασίας του Πολίτη) Μιχάλης Χρυσοχοΐδης σχολιάζει την επέκταση του συνοριακού τείχους στον Έβρο (που στην ελλάδα το λένε «φράχτη»).

 

Η συμμετρία των δύο «πολέμων» του ελληνικού κράτους μέσα σε ένα μόλις δίμηνο πάει χέρι-χέρι και με τη δημόσια νομιμοποίησή τους∙ αυτό σημαίνει, για όποιον δεν το ’χει καταλάβει (και λογικό με αυτή την Αριστερά που μας έλαχε να μην το ’χει καταλάβει) ότι οι κρατικές επιλογές χρήζουν νομιμοποίησης. Το ελληνικό κράτος ανέλαβε διά του Υπουργού Εξωτερικών του, Νίκου Δένδια, να υπερασπιστεί τις κινήσεις του σε αυτόν τον «υβριδικό πόλεμο της Τουρκίας» από το βήμα των Financial Times.[33] Ενώ για να απευθυνθεί στο εσωτερικό κοινό, ανατέθηκε στον Υπουργό Δημόσιας Τάξης την επόμενη μέρα να παρέμβει μέσα από την εφημερίδα Πρώτο Θέμα. Εκεί ο Χρυσοχοΐδης αναφέρθηκε στα του Έβρου κατηγορώντας την Τουρκία πως ρίχνει τους μετανάστες πάνω… στον ελληνικό φράχτη σαν «ανθρώπινες σφαίρες»…[34] Προς το τέλος της συνέντευξής του ο κύριος υπουργός μάς λέει ρητά πως η όλη ιστορία –πέρα από το προφανές πλεονέκτημα ότι οι έλληνες πειθαρχούν με το κράτος τους– είναι ότι «η Ευρώπη μάς αντιμετωπίζει με σεβασμό και για τον Έβρο και για τη διαχείριση της πανδημίας. Αυτό μας διευκολύνει στο να διεκδικήσουμε τη μέγιστη δυνατή οικονομική βοήθεια για να ανατάξουμε την κατάσταση». Ενώ σε άλλη συνέντευξή του μας είπε πως τα ΜΜΕ έκαναν πολύ καλά που είπαν ψέματα, μεγαλοποιώντας τις συμπεριφορές των «απείθαρχων» πολιτών με στόχο να επιβληθούν πιο αυστηρά μέτρα στην απαγόρευση κυκλοφορίας γιατί «η πειθαρχία πρέπει να είναι απόλυτη»![35] Αλλά οι ομοιότητες και οι συμμετρίες δεν εξαντλούνται εκεί.

α) Όπως και με τον κορωνοϊό, έτσι και η αντιμετώπιση των μεταναστών στα σύνορα εντάχθηκε σε ένα πλαίσιο πολεμικού λόγου∙ οι μετανάστες θεωρήθηκαν συγκεκριμένα στο δημόσιο λόγο τουλάχιστον ως κάποιο είδος «όπλου» ενός υβριδικού πολέμου που διεξάγει το τουρκικό κατά του ελληνικού κράτους.[36] Μάλιστα, αν θέλετε να διαβάσετε και λίγη πραγματική συνωμοσιολογία, μπορείτε να διαβάσετε Καθημερινή η οποία γράφει πως η Τουρκία στέλνει στην Ελλάδα μετανάστες με κορωνοϊό…[37] Τα όσα εφάρμοσε το ελληνικό κράτος ήταν πράγματι πολεμικού μεγέθους. Προχώρησε σε μαζικές συλλήψεις από τα σύνορα και διώξεις που δικάζονταν σε δικαστήρια-εξπρές και τιμωρούνταν με φυλάκιση χωρίς αναστολή, συγκάλεσε Κυβερνητικό Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας (1η Μαρτίου),[38] ανέπτυξε αστυνομικές και στρατιωτικές δυνάμεις κατά μήκος των συνόρων, ζήτησε βοήθεια από την Ε.Ε. και από εθελοντές παρακρατικούς, ενώ ανέπτυξε πρωτοφανή μέτρα όπως τη δημιουργία αδήλωτης κρυφής φυλακής για μετανάστες (black site).[39]

Συγκεκριμένα, στις 29 Φεβρουαρίου, ενώ ο στρατός τοποθετούσε όλο το βράδυ κατά μήκος του Έβρου εμπόδια και πινακίδες, η αστυνομία συνέλαβε 72 μετανάστες και τα δικαστήρια φυλάκισαν τους 66 από αυτούς. Στάλθηκαν στην περιοχή τεθωρακισμένα άρματα και 1.000 αξιωματικοί των Ειδικών Δυνάμεων, ενώ 52 σκάφη του λιμενικού και του πολεμικού ναυτικού αναπτύχθηκαν στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, χρησιμοποιώντας αληθινά πυρά κατά των βαρκών των μεταναστών, όπως μεταδίδει το BBC.[40] Αληθινά πυρά χρησιμοποιήθηκαν και στον Έβρο. Σύμφωνα με τη μαρτυρία ενός Σύρου μετανάστη: «Πυροβόλησαν και πέσαμε μέσα στο νερό από τον φόβο μας. Είδα έναν με περίστροφο και ένα τουφέκι. Εφτασα στην όχθη, η γυναίκα μου ήταν πίσω μου. Η τελευταία εικόνα που έχω απ’ αυτήν είναι να στέκεται περίπου δύο μέτρα πίσω μου με το κεφάλι έξω από το νερό. Οι στρατιώτες με πλησίασαν, προσπάθησα να γυρίσω να πάρω τη γυναίκα μου, αλλά με άρπαξαν και με έσπρωξαν με το κεφάλι κάτω, στραμμένο στην άλλη πλευρά, έτσι που δεν μπορούσα να βλέπω το ποτάμι. Προσπάθησα να σηκωθώ, αλλά ο στρατιώτης μού έβαλε το όπλο στο κεφάλι. Πυροβόλησαν συνολικά τρεις φορές». Στη συνέχεια, οι ελληνικές αρχές τον πέρασαν μαζί με τα παιδιά του και άλλους μετανάστες σε τουρκικό έδαφος. Η Διεθνής Αμνηστία εκτιμά πως η γυναίκα του είναι νεκρή –επίσημα, ωστόσο, καταγράφεται ως αγνοούμενη. Η ίδια οργάνωση έγραψε μια έκθεση βασιζόμενη σε καταγραφή 34 μαρτυριών μεταναστών που είχαν επιχειρήσει να έρθουν στην Ελλάδα στα τέλη Φεβρουαρίου. Στην έκθεση «[κ]αταγράφει δεκάδες μαρτυρίες ανθρώπων που υπέστησαν βία, πλιάτσικο και κακομεταχείριση στα χέρια των ελληνικών αρχών, οι οποίες τους γύρισαν πίσω στην Τουρκία, έξω από κάθε νόμιμη και ανεκτή διαδικασία. Καταγράφει επίσης τις βίαιες επιθέσεις εναντίον προσφύγων και μεταναστών στα νησιά, όπως και παράνομες επιχειρήσεις επαναπροώθησης στο Αιγαίο».[41]

Παράλληλα, το κράτος ανέλαβε με αφορμή την καραντίνα του κορωνοϊού να προχωρήσει γρήγορα σε μια σειρά κινήσεων που μέχρι πρότινος συναντούσε αντιστάσεις, π.χ. στις 15 Μαρτίου η ΕΛ.ΑΣ. εκκένωσε κατάληψη μεταναστών στο Πολυτεχνείο της Αθήνας. Αλλά το σημαντικότερο είναι ότι αποφάσισε εν τάχει στις 24 Μαρτίου το κλείσιμο ήδη υφιστάμενων κέντρων κράτησης ή τη δημιουργία νέων κλειστών κέντρων κράτησης σε νησιά και στην ενδοχώρα [Υπουργική Απόφαση 2945 (ΦΕΚ, Αρ. 1016 τεύχος β΄) Σύσταση Δομών Προσωρινής Υποδοχής Πολιτών Τρίτων Χωρών ή ανιθαγενών, οι οποίοι έχουν αιτηθεί διεθνή προστασία], αναστέλλοντας για ένα μήνα σε πρώτη φάση τις αιτήσεις ασύλου και, άρα, αναχαιτίζοντας τον σημαντικότερο λόγο που δεν επέτρεπε να δημιουργούνται κλειστά κέντρα κράτησης.[42] Στις 14 Μαρτίου ξεκίνησε το «γέμισμα» των κλειστών κέντρων κράτησης με κατεπείγουσες αστυνομικές διαταγές.[43] Σε κάποια από τα κέντρα κράτησης μάλιστα, αν όχι σε όλα, έχει επιχειρηθεί να υπάρχει διπλάσιος πληθυσμός από αυτόν που «σηκώνουν οι υποδομές». Σύμφωνα με την Πυροσβεστική π.χ. στο Κλειδί Σερρών το κέντρο κράτησης θα «φιλοξενεί» 1.300 μετανάστες αντί για τους 700 προβλεπόμενους (περίπου δέκα άτομα δηλαδή σε σκηνές των πέντε ατόμων).[44] Στις 21 Μαρτίου ο Guardian μετέδιδε πως ήδη έκλεισαν εντελώς τα κέντρα κράτησης της Λέρου και της Κω –για να ικανοποιηθεί και ο ντόπιος δήμαρχος και ο σάπιος όχλος του– ενώ αυξήθηκαν οι περιορισμοί για τους μετανάστες που έμεναν στη Μόρια της Λέσβου.[45]

Όμως κράτος χωρίς «εθελοντές», δηλαδή παρακρατικά δίκτυα, δεν είναι κράτος της προκοπής∙ και γι’ αυτό ακριβώς στον υπέρ πάντων αγώνα κατά των μεταναστών έσπευσαν οι πάντες. Για το σκοπό αυτό ενεργοποιήθηκαν τόσο στα νησιά όσο στον Έβρο κυρίως δεξιά κομματικά δίκτυα, δίχως να εκλείπει βέβαια ο ανταγωνισμός και από άλλες πατριωτικές δυνάμεις από το ΚΚΕ, τον ΣΥΡΙΖΑ και απλούς μικροαστούς. Η Λέσχη Ειδικών Δυνάμεων της Κρήτης, οι ΠΑΕ Ολυμπιακός και Παναθηναϊκός, οι αγρότες της Αλεξανδρούπολης, ο Σύλλογος Εργαζομένων Δήμου Καλαμαριάς και οι ψηφοφόροι που οργάνωσε η Ραχήλ Μακρή σε συνεργασία με την Εκκλησία και τα μοναστήρια της Λέσβου είναι κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα που δηλώνουν και την ποικιλοχρωμία του φασιστικού στρατού.[46] Η διαφορά είναι ότι στον Έβρο συντόνιζε τους «εθελοντές» (έτσι λέμε τους φασίστες τώρα) η Αστυνομία, ενώ στη Λέσβο ο Δήμαρχος Μυτιλήνης, Στρατής Κύτελης, με τον Περιφερειάρχη βορείου Αιγαίου και βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας Χαράλαμπο Αθανασίου.

Στη Λέσβο ο Δήμαρχος κατάφερε με τη συνδρομή φασιστοειδών να μπλοκάρει μια βάρκα με 40 άτομα μέσα στο νερό ώστε να μην αποβιβαστούν. Ο όχλος τραμπούκιζε και έβριζε μετανάστες και όσους ήταν υπέρ τους στη στεριά. Ο Δήμαρχος παραίνεσε επίσης να σχηματιστούν μπλόκα δημοτών σε όλες τις εξόδους και τις εισόδους του κέντρου κράτησης της Μόριας και στα λεωφορεία του λιμενικού, ενώ οι φασιστο-πιτσιρικάδες του νησιού έκαναν και το κάτι παραπάνω: έσπαγαν αυτοκίνητα με πινακίδες κυκλοφορίας που δεν ήταν από τη Λέσβο. Στη Συκαμιά Λέσβου λίγες μέρες αργότερα έκαψαν και το κλειστό κέντρο κράτησης της Ύπατης Αρμοστείας, ενώ δύο δημοτικά οχήματα σφράγισαν και την εθνική οδό Μυτιλήνης-Καλλονής ώστε να μην κυκλοφορούν πάνω σε αυτή την οδική αρτηρία μετανάστες.[47] Μέσα σε αυτή τη χαρούμενη ατμόσφαιρα, τρεις Παλαιστίνιοι βρήκαν την ευκαιρία να κάψουν και την ημερήσια δομή ψυχαγωγίας και άτυπης εκπαίδευσης προσφύγων και μεταναστών στον Καρά Τεπέ «One Happy Family» που είχαν φτιάξει σε συνεργασία Άραβες και Ισραηλινοί μιας ΜΚΟ.[48]

Στον Έβρο, πάλι, οι μετανάστες και οι μη-έλληνες δημοσιογράφοι ξυλοκοπούνται, συλλαμβάνονται από τους εθελοντές και παραδίδονται στην αστυνομία.[49] Σύμφωνα με το δημοσιογράφο του CNN Greece, το βράδυ της Καθαρής Δευτέρας, «στον κεντρικό δρόμο Διδυμοτείχου – Φερών… εμφανίστηκε ένα αγροτικό όχημα, από το οποίο κατέβηκαν δύο άντρες και μία γυναίκα και ο ένας άντρας κρατούσε καραμπίνα». Όπως εξιστορεί ο δημοσιογράφος, «οι τρεις μετανάστες κατάλαβαν τι πρόκειται να συμβεί και άρχισαν να τρέχουν […] οι δύο κατάφεραν να μπουν στα χωράφια και να εξαφανιστούν αλλά ο τρίτος έμεινε πίσω, τον έπιασαν, τον χτύπησαν και τον έβαλαν να κάτσει σε ένα σημείο στη άκρη  του δρόμου. Στη συνέχεια ήρθαν άλλα δύο αγροτικά αυτοκίνητα και κατέβηκαν μερικοί ακόμη άνδρες, δεν θυμάμαι αριθμό. Κάποιοι προσπάθησαν να βρουν αυτούς που το έσκασαν και κάποιοι έμειναν στο σημείο, όπου έβαλαν τον μετανάστη να ξαπλώσει, τον χτυπούσαν τον χλεύαζαν και τον έβριζαν. Εγώ παρατηρούσα όλα αυτά από μια απόσταση 10 έως 15 μέτρων και τους ρωτούσα γιατί τον χτυπούν». Ένας άλλος δημοσιογράφος από την Ολλανδία, είδε και φωτογράφισε στα χερσαία ελληνοτουρκικά σύνορα Έλληνες που «ξυλοκόπησαν, λήστεψαν, έγδυσαν και αφαίρεσαν τα χαρτιά από πρόσφυγες».[50] Όπως δήλωσε ένας μετανάστης στους New York Times, «για τους Έλληνες οι μετανάστες είμαστε απλώς ζώα»,[51] ενώ σε άλλο μέσο ενημέρωσης άλλοι μετανάστες δηλώνανε: «Δεν έχουμε δει στη ζωή μας χειρότερους ανθρώπους από τους Έλληνες».[52] Οι τρεις Αφγανοί μετανάστες που μίλησαν τόσο… αχάριστα, είχαν προηγουμένως ξυλοκοπηθεί άγρια από την ελληνική αστυνομία, τους είχαν κλέψει όλα τα υπάρχοντα και τους απέλασαν πίσω στην Τουρκία, σύμφωνα με δημοσίευμα της ισπανικής εφημερίδας El Pais. «Μας χτύπησαν με σιδερένιες ράβδους, μας φέρθηκαν με το χειρότερο τρόπο, δεν μας έδωσαν ούτε φαγητό ούτε νερό για 24 ώρες», είπε ο μικρότερος σε ηλικία μετανάστης απ’ τους τρεις. Τους έριξαν σ’ ένα μπουντρούμι και την επόμενη μέρα τούς επέστρεψαν στην Τουρκία, αφού πρώτα τους αφαίρεσαν κινητά, χρήματα και σακίδια.

Άτυπο ρόλο συνοριοφύλακα, δε, και δήμιου-σερίφη αναλαμβάνουν ενίοτε θύτες και ατομικά, όπως εκείνος ο 48χρονος άνδρας στη Χίο που πυροβόλησε με την καραμπίνα του δύο ανήλικα παιδιά 16 χρονών μέσα στο θερμοκήπιο του.[53] Αντίστοιχο περιστατικό έγινε βέβαια και στο κέντρο της Αθήνας, Αλκιβιάδου και Ιουλιανού, όπου ένα καθίκι πυροβόλησε κατά Μπαγκλαντεσιανών μεταναστών στην απέναντι πολυκατοικία.[54] Για να μην ξεχνιόμαστε, την ίδια περίοδο πάνω-κάτω, δηλαδή στις 8 Μάρτη, οι νεοναζί και οι φίλοι τους έκαναν συγκέντρωση στη Θεσσαλονίκη κατά των μεταναστών, ενώ κάτι χουντόγεροι προσπάθησαν να κάνουν το ίδιο και στο Ρέθυμνο στις 15 Μάρτη. Δυναμικές συγκεντρώσεις αντιφασιστ(ρι)ών συνέβησαν και στις δύο πόλεις. Στο Ρέθυμνο μάλιστα έγιναν και 85 συλλήψεις από την πλευρά των αντιφασιστ(ρι)ών, ώστε να προστατευτεί από την αστυνομία η συγκέντρωση των φίλων τους, των εθνικιστών.

Από τις 12 Μαρτίου το ελληνικό κράτος για να ενισχύσει το σενάριο του «υβριδικού πολέμου» παρουσίασε και «θερμό επεισόδιο» για να πείσει πως πρόκειται περί πολέμου. Συγκεκριμένα, μέσω της Καθημερινής παρουσιάστηκε εμβολισμός σκάφους του ελληνικού λιμενικού από την τουρκική ακτοφυλακή έξω από την Κω με σκοπό τη δημιουργία αντιπερισπασμού ώστε να προσεγγίσουν βάρκες μεταναστών την Κω αλλά και τη Λέσβο. Οι ελληνικές αρχές, σύμφωνα με το δημοσίευμα, απέκρουσαν τόσο την τουρκική ακταιωρό όσο και τις βάρκες των μεταναστών.[55]

 

Ξυλοδαρμοί, απόπειρες αυτοκτονίας και δολοφονίες στο σωρό.

Ακόμα και σε περιόδους που το κράτος δεν έχει ονομάσει «πολεμικές», η ζωή και ο θάνατος των μεταναστών στην ελλαδική επικράτεια θυμίζει ζωή και θάνατο ενός αόρατου πολέμου –όσο αόρατη είναι δηλαδή η εθνική ταυτότητα. Οι ξυλοδαρμοί μεταναστών, τα ρατσιστικά άρθρα στις εφημερίδες μέχρι και η απαγόρευση κυκλοφορίας μεταναστών από τοπικούς δημάρχους ήταν λίγα μόνο από όσα εμφανίστηκαν το τελευταίο δίμηνο σε διάφορα μέρη της χώρας. Είτε για λόγους μιας αρρωστημένης «πίεσης» προς το κράτος για συμφωνίες που δεν τηρήθηκαν (όπως στην περίπτωση της Κω), είτε για λόγους απλώς ψυχικής απόλαυσης της συμμετοχής στο μεγάλο αυτό έθνος του φιλότιμου και του μουσακά, οι Έλληνες έκαναν το γνωστό κυνήγι μεταναστών και πάλι το εθνικό τους σπορ.[56] Όσο στερημένη είναι η ζωή των μεταναστών από το κρατικό και το κοινωνικό ενδιαφέρον στην ελλάδα, άλλο τόσο είναι και ο θάνατός τους. Οι ανακοινώσεις περί «υβριδικού πολέμου» όμως ενέτειναν την κρατική πίεση και την κοινωνική βία εναντίον έγκλειστων και μη μεταναστών σε τέτοιο βαθμό που άρχισαν να εμφανίζονται στη δημοσιότητα όλο και περισσότεροι θάνατοι και τραυματισμοί κάποιων «τυχαίων ξένων»· συγκεκριμένα έξι θάνατοι και μια απόπειρα αυτοκτονίας.[57] Σαν αποτέλεσμα, δε, της ανάπτυξης στρατιωτικών και παρα-στρατιωτικών δυνάμεων στον Έβρο και το Αιγαίο, δολοφονήθηκαν με σφαίρες κι άλλοι άνθρωποι, την ευθύνη των εκτελέσεων των οποίων αρνήθηκε το ελληνικό κράτος, χαρακτηρίζοντας τις ειδήσεις αυτές ως «fake news».[58] Φυσικά πρέπει να έχουμε υπόψη ότι μονάχα ένα μέρος των δολοφονηθέντων έφτασε στη δημοσιότητα· αν κρίνουμε από το ότι οι παρακρατικοί κατά το κυνήγι τους πυροβολούσαν μέχρι και αστυνομικούς, μπερδεύοντάς τους με μετανάστες, οι νεκροί προφανώς είναι πολύ περισσότεροι.[59] Απέναντι σε όλο αυτό το ζοφερό καθεστώς, τις μόνες αξιοπρεπείς δηλώσεις που διαβάσαμε τις έκανε ο Τζαβέντ Ασλάμ, πρόεδρος της πακιστανικής κοινότητας στην ελλάδα, το Σάββατο 21 Μάρτη, σε διαδήλωση στην Αθήνα λέγοντας πως «το μίσος, ο ρατσισμός και ο φασισμός είναι χειρότερα από τον κορωνοϊό».

 

β) Μια παλιά καλή, αριστερή ιδέα («είναι χρήσιμοι για την οικονομία!»).

Στις 20 Φεβρουαρίου το τηλεοπτικό κανάλι STAR φιλοξενούσε τον Γ.Γ. του Υπουργείου Ανάπτυξης που εξηγούσε πως θέλει να φτιάξει έναν «ΟΑΕΔ μεταναστών» για να δουλεύουν στα χωράφια, όταν βγαίνουν από τα «hot spots».[60] Θα αντιμετωπίσουν έτσι, έλεγε το δελτίο του STAR, τη μαύρη εργασία, την ένταξη των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία και τις ανάγκες εργασίας που έχουν τα ελληνικά αφεντικά των χωραφιών (ή, κυρίως το τελευταίο θα λέγαμε εμείς οι κακόπιστοι). Στην ουσία δεν πρόκειται για καμιά καινούρια ιδέα στην ελληνική πραγματικότητα, μιας και πολλοί πολιτικοί (κυρίως της Αριστεράς και των φιλελεύθερων) ή άνθρωποι του πνεύματος σαν τον… Διονύση Σαββόπουλο την έχουν ρίξει και ξαναρίξει στο παρελθόν εδώ και δέκα χρόνια! Εξάλλου, γιατί να το κρύβουμε; Ήδη συμβαίνει! Και, εφόσον δρομολογείται σιγά-σιγά η ένταξη της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η πρόσληψη Αλβανών εργατών δεν θα μπορεί να γίνεται με τους ίδιους εξευτελιστικούς όρους με τους οποίους γινόταν, οι νέοι μετανάστες είναι τώρα αυτοί που θα πρέπει να «αξιοποιηθούν»! Η Αριστερά, βέβαια, που ήταν πάντα της προόδου και του ανένδοτου αντιρατσιστικού αγώνα με τα στιβαρά επιχειρήματα του στυλ «οι μετανάστες βοηθούν την εθνική μας οικονομία», δεν θα μπορούσε παρά να ανταποκριθεί θετικά σε ένα τέτοιο κάλεσμα. Ο Κρίτων Αρσένης του ΜΕΡΑ25 όχι μόνο συμφώνησε αλλά και επαύξησε! «Υπάρχουν χωριά που έχουν ερημώσει. Δεν υπάρχει κάποιος άνθρωπος να βοηθήσει τους ηλικιωμένους κατοίκους να κόψουν ξύλα, να μεταφέρουν προϊόντα. Αν τοποθετηθούν εκεί οικογένειες προσφύγων θα υπάρξει πρόβλημα; Όχι, ίσα-ίσα που θα μπορέσουν οι ηλικιωμένοι να προστατευτούν και να βοηθηθούν…», ανέφερε.[61] Συνεπώς όχι μόνο χωράφια, αλλά και ξύλα και μεταφορές!

Στο δελτίο ειδήσεων του STAR πάντως τα αφεντικά-αγρότες φαίνεται να μην τρελάθηκαν και τόσο με την προοπτική αυτή γιατί προτιμούν, όπως έλεγαν, «τους δικούς τους παράνομους» που παίρνουν εδώ και δέκα χρόνια να δουλέψουν. Και λογικό. Να όμως που ήρθε ο κορωνοϊός και άρθηκε και αυτή η ένσταση λόγω… αντικειμενικών συνθηκών (κοίτατε να δείτε που στο τέλος πιο πολλά προβλήματα θα λύσει για το κράτος ο κορωνοϊός παρά θα δημιουργήσει!). Και μέσα σε τρεις εβδομάδες είχαν γίνει όλα τα κονέ.

Και πράγματι, μέσα σε ένα μήνα, δηλαδή στις 20 Μαρτίου, το Αθηναϊκό και το Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων μετέδωσαν πως έχει δρομολογηθεί η «αξιοποίηση δυναμικού των προσφύγων» που βρίσκονται σε κέντρα κράτησης στη Βέροια, την Αλεξάνδρεια, το Διαβατό, την Κάτω Μηλιά Πιερίας, την Πέλλα και την ευρύτερη Ημαθία, καθώς λόγω των κλειστών συνόρων των χωρών των Βαλκανίων, υπάρχει μεγάλη έλλειψη εργατικών χεριών. Μαθαίνουμε εκεί πως όλη αυτή την οργάνωση της εργασίας τη συντονίζει η νεοσύστατη… Εθνική Διεπαγγελματική Οργάνωση Φρούτων-Πυρηνοκάρπων και Αχλαδιών. Ο πρόεδρος της, Χρήστος Γιαννακάκης, συναντήθηκε με εκπροσώπους των υπουργείων Μεταναστευτικής Πολιτικής, Υποδοχής και Ασύλου και Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, τον διοικητή του ΟΑΕΔ, στελέχη της κυβέρνησης, του Διεθνούς Οργανισμού Μετανάστευσης και τις περιβόητες ΜΚΟ. Με λίγα λόγια βρέθηκαν όλοι οι αρμόδιοι για το ξεζούμισμα των μεταναστών και της ωφέλιμης εκμετάλλευσής τους. Όπως είπε ο κύριος Γιαννακάκης η Οργάνωση Φρούτων-Πυρηνοκάρπων και Αχλαδιών θα επισκεφτεί «τα τέσσερα καμπ» προκειμένου να διαλέξουν εργάτες για τον Μάιο και τον Ιούνιο. «Τόνισε δε ότι… θα γίνουν «κρούσεις» και σε άλλα κέντρα, ανάλογα με τις ανάγκες που θα προκύψουν», πράγμα διόλου απίθανο, αφού προς μεγάλη απογοήτευση του κύριου Γιαννακάκη τα σύνορα με την Αλβανία ενδέχεται να είναι κλειστά και τον Μάιο λόγω κορωνοϊού και άρα να χάσει τελείως τους 10.000 «καλύτερα εκπαιδευμένους και πιο έμπειρους στις καλλιτεργητικές εργασίες» Αλβανούς μετανάστες που απασχολεί κάθε χρόνο για τα ροδάκινα η Πέλλα και η Ημαθία.[62] Ο βουλευτής Πέλλας Λάκης Βασιλειάδης στις 21 Μαρτίου μίλησε κι αυτός για το πρόβλημα απ’ τη δική του πλευρά, εκπροσωπώντας τα αφεντικά-αγρότες της περιφέρειάς του, παραδεχόμενος τη στρατηγική υποτίμησης/παρανομοποίησης των εργατών γης στη χώρα: «Προτεραιότητα αποτελεί φυσικά η εξασφάλιση της δημόσιας υγείας [αλλά υπάρχει και…] η αναμενόμενη έλλειψη εργατών γης για τις αγροτικές εργασίες που πρόκειται να ξεκινήσουν από τις αρχές Μαΐου. Μέχρι πέρσι το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών αυτών αναλάμβαναν Αλβανοί υπήκοοι. […] Αποτέλεσμα ήταν οι άνθρωποι αυτοί να έρχονται στη χώρα με τρίμηνη τουριστική βίζα και –στην ουσία παράτυπα– να εργάζονται στην συγκομιδή φρούτων».[63]

Πέντε μέρες αργότερα, μάλιστα, η κατάσταση εμφανίστηκε ακόμα πιο δραματική στις εφημερίδες: «Η έλλειψη εισαγόμενων εργατικών χεριών λόγω του κορονοϊού θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα στη συγκομιδή – Καμπανάκι του κινδύνου χτυπάει το Επισιτιστικό Σώμα του ΟΗΕ». Και σε αυτό το δημοσίευμα ο κύριος Γιαννακάκης, ως πρόεδρος της Κοινοπραξίας Συνεταιριστικών Ομάδων Παραγωγών Ημαθίας εδώ, ομολογεί ότι θα υπάρξουν ελλείψεις σε φρούτα (ροδάκινα, βερίκοκα και κεράσια). Αντίστοιχες δηλώσεις για τα… λαχανικά έκανε ο Γιώργος Παπαβασίλης, παραγωγός και υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων του Αγροτικού Συνεταιρισμού Παραγωγών Κηπευτικών Μεγάρων. Η λύση έρχεται και πάλι αβίαστα:

«Σε αυτήν την πολύ δύσκολη συγκυρία οι εκπρόσωποι των παραγωγών υποστηρίζουν ότι μία πολύ καλή λύση, ώστε να μην υπάρχουν ελλείψεις στην αγορά σε φρούτα και λαχανικά, θα ήταν να χρησιμοποιηθούν στη συγκομιδή πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι διαμένουν στα camps. Όπως τονίζουν, με τον τρόπο αυτό και η συγκομιδή μπορεί να γίνει κανονικά και όσοι δουλέψουν, θα μπορούν να πάρουν κάποιο μεροκάματο. «Τις ελλείψεις σε εργατικά χέρια θα μπορούσαν να καλύψουν οι πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στη χώρα. Βέβαια, δεν ξέρουμε, πόσοι από αυτούς μπορούν να εργαστούν, να βγάλουν ΑΜΚΑ, ΑΦΜ κ.τ.λ., ωστόσο, κάποιοι θα μπορούσαν να αποτελέσουν πολύ χρήσιμο εργατικό δυναμικό. Ήδη έχουμε κάνει επαφές για το θέμα αυτό με τα υπουργεία και με όλους τους αρμόδιους φορείς. Προτείναμε να ξεκινήσει ένα δοκιμαστικό project στην Ημαθία και αν έχει επιτυχία, να το επεκτείνουμε σε ολόκληρη τη χώρα», είπε ο κ. Γιαννακάκης.»[64]

Να τα πάλι τα camps, τα project και «κάποιο μεροκάματο»! Όσοι και όσες πέρασαν, πέρασαν! Όσοι και όσες ξυλοφορτώθηκαν, τραυματίστηκαν, σύρθηκαν, πέθαναν, τελείωσε. Ώρα για ροδάκινα!

 

3) Άμα έχεις τέτοιους φίλους, τι τους θέλεις τους εχθρούς;

Αξίζει να σημειωθεί ότι μπροστά στη λυσσαλέα βία που εξαπέλυσε το κράτος, τα παρακρατικά δίκτυα και κομμάτια του όχλου στα νησιά και τον Έβρο, αφήνοντας πίσω τους μεταξύ άλλων και νεκρούς, η Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ διά του προέδρου της έδειξε για άλλη μια φορά τη χρησιμότητά της για το μέλλον, χειροκροτώντας το κλείσιμο των συνόρων αλλά διαφωνώντας σε θέματα ύφους και τακτ.[65]

Δεν ήταν μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ που θαυμάσαμε μέσα σε αυτή τη συγκυρία. Προτού λαός και κράτος οδεύσουν σε πλήρη ενότητα κατά των μεταναστών, εμφανίστηκε στη Χίο και τη Λέσβο ένας μίνι ενδο-πατριωτικός εμφύλιος, από αυτούς που μας κάνουν να πιάνουμε τον κουβά με τα ποπ-κορν. Στις 26 Φεβρουαρίου δύο ξενοδοχεία που διέμεναν άνδρες των ΜΑΤ στη Χίο δέχτηκαν την επίσκεψη ντόπιων που ξυλοφόρτωσαν τα ΜΑΤ και έστειλαν 2 διμοιρίες στο νοσοκομείο.[66] Οι κάτοικοι μπήκαν στα δωμάτια των ΜΑΤατζήδων, τους πέταξαν τις βαλίτσες από τα μπαλκόνια και τους έδερναν όπου τους έβρισκαν. Αυτό ήταν η απάντηση για το ξύλο που τις προηγούμενες μέρες τα ΜΑΤ έριχναν στους κατοίκους στους δρόμους. Τα ΜΑΤ ανταπάντησαν την ώρα που έφευγαν από τη Χίο με το καράβι τους όταν –με πολιτικά ρούχα και κλομπ ανά χείρας– κυνηγούσαν τους ντόπιους στα βουνά, σπάζοντας αυτοκίνητα και φωνάζοντάς τους «τουρκόσπορους»! Σε αυτό τον απολαυστικό τσακωμό για το ποιος είναι ο πιο «Έλληνας» δεν θα μπορούσε να λείπει βέβαια η Αριστερά. Υποτίθεται, τώρα, ότι επειδή φάγανε ξύλο οι μπάτσοι και επειδή οι κάτοικοι δεν θέλανε τα κέντρα κράτησης στα νησιά τους –όχι λόγω αντιρατσισμού, αλλά λόγω «υποβάθμισης» των νησιών τους από τους μετανάστες ή επειδή δεν τα βρήκαν με το κράτος στις μεταναστο-επιδοτήσεις– οι κάτοικοι στηρίχτηκαν από την αριστερά (και κομμάτι της αντιεξουσίας) ως ο «επαναστατημένος λαός». Μάλιστα, η ΚΕΕΡΦΑ φαντασιωνόταν ότι οι κάτοικοι ήταν αντίθετοι στο νέο… Άουσβιτς.[67] Όλο λάθος!

Η σύμπνοια της Αριστεράς στην εθνική κατάσταση εξαίρεσης είναι οφθαλμοφανής καθώς υιοθέτησε πλήρως τα σενάρια περί… ‘ασύμμετρης [μεταναστευτικής] απειλής’. Ξεκινάμε με το ΚΚΕ που φρόντισε να μας παρουσιάσει τις αντιτουρκικές του αιχμές. Μετά από συνάντηση του Δ. Κουτσούμπα με με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Ν. Αναστασιάδη, ο πρώτος δήλωσε πως το ΚΚΕ ανησυχεί πολύ «για τη συνεχή τούρκικη επιθετικότητα και προκλητικότητα στην ευρύτερη περιοχή, στο Αιγαίο, στην Αν. Μεσόγειο, στη Μ. Ανατολή, που βέβαια σήμερα συνδυάζεται –εκτός από την κλασική επιθετικότητα των συνεχών παραβιάσεων στο Αιγαίο, των αμφισβητήσεων κυριαρχικών δικαιωμάτων, συνθηκών που όρισαν τα σύνορα των χωρών της περιοχής– και με νέες “ασύμμετρες απειλές”, με προκλήσεις, με τα προσφυγικά – μεταναστευτικά ρεύματα στον Έβρο και σε όλα τα νησιά του Αιγαίου».[68] Τρεις μέρες νωρίτερα, το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ τοποθετείται για άλλη μια φορά υπερασπιζόμενο την ελληνική εδαφική ακεραιότητα υιοθετώντας την εθνική αφήγηση πως μόνο η Τουρκία «χρησιμοποιεί» τους μετανάστες-πρόσφυγες (ενώ δήθεν το ελληνικό κράτος δεν το έχει κάνει ποτέ αυτό)· μόνο που αυτή τη φορά συνέχισε την παράδοση των ίσων αποστάσεων ανάμεσα σε ‘αντιδραστικό εθνικισμό’ και… ‘κοσμοπολιτισμό’: «Καλούμε τον ελληνικό λαό, ιδιαίτερα τον πληθυσμό των νησιών και των παραμεθόριων περιοχών, να οργανώσει τον αγώνα του, στρέφοντας τα πυρά στους υπεύθυνους και τις αιτίες που γεννούν το πρόβλημα. Να απομονώσουν τόσο τον αντιδραστικό εθνικισμό και την καταστολή όσο και τον επικίνδυνο κοσμοπολιτισμό της θεωρίας των “ανοιχτών συνόρων”. “Ομοψυχία” και συμμαχία να έχει ο λαός μέσα στους αγώνες του, κόντρα στις αστικές κυβερνήσεις και τους ιμπεριαλιστικούς εταίρους τους».[69] Τι να σηματοδοτεί, άραγε, αυτή η εξίσωση του κακού εθνικισμού (άρα, υπάρχει και καλός) με τον ‘κοσμοπολιτισμό’ όταν γίνονται πογκρόμ εναντίον μεταναστών;

Από κοντά ακολουθεί και η Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδας –η οποία συνδυάζει στοιχεία και των δύο μέχρι στιγμής θέσεων. Από τη μια μεριά, διατηρεί τη σχετικοποίηση του Ολοκαυτώματος και αποσιωπά το ότι ο φασισμός και ο ναζισμός ήταν δυτικά και χριστιανικά ‘φρούτα’ –μέσω της ταύτισης του Ερντογάν με τον… Χίτλερ. Από την άλλη μεριά, οικοδομεί το προφίλ ενός επεκτατικού νεο-οθωμανισμού που συνοδεύει «τη λογική ενός υβριδικού πολέμου εναντίον της [ελλάδας]». Ως εκ τούτου, «[η] Ελλάδα είναι απαραίτητο να προστατέψει τα σύνορά της από την οργανωμένη και κατευθυνόμενη από τις υπηρεσίες του Ερντογάν απόπειρα μαζικής εισόδου μεταναστών. Είναι απαραίτητο να προστατέψει τα σύνορά της σε όλο το μήκος τους (Έβρος και νησιά) και να σταματήσει τα σχέδια του Ερντογάν, της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ». Λίγες γραμμές πριν το τέλος, μας παρουσιάζεται και το σχέδιο που υπάρχει από πίσω· που δεν είναι άλλο από την… παγκοσμιοποίηση [sic] και την διάλυση των κοινωνιών –και πιο συγκεκριμένα, της ελληνικής. Η ΚΟΕ, δηλαδή, εμφανίζεται με ισχυρή ανοσία (αγέλης!) στον ελληνικό ρατσισμό, στην εθνική πραγματικότητα του κράτους της, στις δολοφονίες μεταναστών από εθελοντές φασίστες και κρατικούς φρουρούς.[70] Αν μη τι άλλο, η ανακοίνωσή της είναι μια γλαφυρή αυτο-περιγραφή της αριστερής κρατικοποίησης.

Το καρέ συμπληρώνει η Λαϊκή Ενότητα. Σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στις 14 Μαρτίου, οι θέσεις της επεξηγούνται σε πληρέστερο βαθμό μιας κα ‘απομυστικοποιείται’ η αριστερή γλώσσα των κομματικών ανακοινώσεων. Και αυτοί μας λένε ότι “θα χάσουμε” την απεύθυνση στο πόπολο αν δεν πάμε με τα νερά του (και κρατικού) αντιτουρκισμού: «η αριστερά, υπό την ηγεμονία νεοφιλελεύθερων και δικαιωματιστών, «πνίγεται» στα νερά του Έβρου και ξεκόβει από τις λαϊκές μάζες χαρίζοντάς τις χαιρέκακα στην ακροδεξιά.» Μας εξηγούν ότι «[ε]ίναι άλλα τα αισθήματα του κόσμου απέναντι σε αιτουμένους ασύλου όταν για παράδειγμα οι τελευταίοι είναι 80.000 και αναλογικά διασκορπισμένοι σε όλη την επικράτεια και θα είναι άλλα αν φτάσουν τις 500.000. Μπορεί σε κάποιους να φαντάζει ακροδεξιό αλλά αν αντιλαμβάνονταν την ιστορικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και την παραπάνω αρχή θα το κατανοούσαν απολύτως». Το άρθρο κλείνει με την παράσταση αριστερής νίκης: ένα κράτος, ένας λαός: «Για να νικήσεις όμως την ακροδεξιά πρέπει να διεκδικήσεις από εκείνη, με επιτυχία το “εθνικό”, όχι να το βρίζεις, να το χλευάζεις, να το υποτιμάς και εν τέλει να το χαρίζεις. Να μπορείς να διακρίνεις μεταξύ υπεράσπισης της πατρίδας απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα και ανθρωπιστικού καθήκοντος που αποτελεί υποχρέωσή μας».[71]

Ωστόσο, ένα σημείο των καιρών –ενδεικτικό του βαθμού κρατικοποίησης της Αριστεράς– είναι πως ενώ οι φασίστες προσπαθούν, εν μέσω απαγόρευσης κυκλοφορίας, να δραστηριοποιηθούν προχωρώντας σε επιθέσεις εναντίον μεταναστών, ανακινώντας το ζήτημα του “υβριδικού πολέμου” και σε ένα επίπεδο καθημερινότητας, η Αριστερά φέρνει το ζήτημα της υγιεινής ως άμυνα για το ότι οι φασίστες θέλουν να δείρουν μετανάστες, καταγγέλλουν τους φασίστες ως ανεύθυνους…[72] Και πώς θα μπορούσαν να το αποφύγουν αυτό, βέβαια, όταν –όπως βλέπουμε σε όλα τα παραπάνω αποσπάσματα– έχουν υιοθετήσει την ίδια ρητορική περί τουρκικού υβριδικού πολέμου μέσω των μεταναστών. Γι’ αυτό το λόγο, η κριτική τους έχει το βλέμμα της στραμμένο στην κρατική βελτίωση· σφυρίζοντας αδιάφορα για την όξυνση των ρατσιστικών επιθέσεων. Δεν θέλουν βέβαια να πουν πως η ‘υγειονομική βόμβα’ είναι ένας ιατρο-αστυνομικός όρος που χρησιμοποιήθηκε για να εγκληματοποιήσει, να παρανομοποιήσει και να υποτιμήσει τους μετανάστες, ως κομμάτι μιας ρατσιστικής αφήγησης.

Αυτό αξίζει να το θυμόμαστε. Και εμείς τουλάχιστον από πλευράς μας θα το θυμίζουμε. Η συνέργια της ντόπιας αριστεράς με τους φασίστες κάθε είδους συμβαίνει ενώ τα περιθώρια φαίνεται να στενεύουν: οι μετανάστες χωρίς χαρτιά δεν μπορούν να δηλώνουν μόνιμη κατοικία και να νομιμοποιούνται να κυκλοφορούν καν· μπορούν μόνο να κυκλοφορούν ως εργαζόμενοι, αν εργάζονται ακόμα, κινούμενοι και κινούμενες ανάμεσα σε ρατσιστικά βλέμματα που χρησιμοποιούν όλη τους τη ρατσιστική ‘υπευθυνότητα’ για να τους υποδείξουν προς αστυνομικό έλεγχο. Όπως μας έλεγε ένας σύντροφος: «Για πρώτη φορά στη ζωή μου ήμουν χαρούμενος που πήγα στη δουλειά. Ονειρεύομαι ήδη την ημέρα που θα μισήσω την δουλειά. Τον ίδιο ενθουσιασμό είχα νιώσει πριν 20 χρόνια που είχα πάρει ένα αντίστοιχο κωλόχαρτο, την άδεια παραμονής! Αλήθεια σου λέω. Δυνατά συναισθήματα!» Λέμε ότι για εμάς κάτι τέτοια είναι καλύτεροι οδηγοί για την πραγματικότητα. Θα αφήσουμε την ελληνική αριστερά και τα παρακλάδια της να συνεχίσουν να γλείφουν τους ρατσιστές τους.

Η Αριστερά στους δύο ασύμμετρους πολέμους είναι διά της σιωπής της αλλά και των πρωτοβουλιών της το αριστερό χέρι του ελληνικού κράτους εναντίον μεταναστών, Ρομά, μειονοτικών, τοξικοεξαρτημένων, αστέγων, γυναικών, ψυχιατρικών τροφίμων και φυλακισμένων, ατόμων με ειδικές ανάγκες και των λεγόμενων «αντι-κοινωνικών». Η κριτική της σε σχέση με τα σύνορα είναι ότι αυτή θα έκανε τα ίδια ακριβώς με τη δεξιά, απλώς με λιγότερες φανφάρες. Η κριτική της σε σχέση με τις φασιστικές πολιτικές επιδημιολογίας είναι ότι δεν επιβλήθηκαν νωρίτερα. Δευτερευόντως, κοιτάει να απαντάει με τα γνωστά περί «κράτους πρόνοιας» τη στιγμή που είναι φανερό στον καθένα –ακόμα και στους ηλικιωμένους που υποτίθεται πως προστατεύουν– ότι το κράτος διαχειρίζεται απλώς βιοπολιτικά τη ζωή, την αρρώστια και τον θάνατο όλων μας. Όπως σε στιγμές κανονικότητας, οι προνοιακές δομές αποτελούν το απαραίτητο συμπλήρωμα της επίδειξης της κρατικής πυγμής, έτσι και στη στιγμή αυτή συμπύκνωσης της κατάστασης έκτακτης ανάγκης, τα αιτήματα περί «περισσότερων Μ.Ε.Θ.», «καλύτερου ιατρικού συστήματος», «παρουσίας κοινωνικών λειτουργών στα σπίτια δήθεν για την αποτροπή της ενδο-οικογενειακής βίας» κ.ο.κ., είτε συσκοτίζουν και παραβλέπουν εσκεμμένα τις φασιστοειδείς συνθήκες ζωής για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού είτε εμφανίζουν την ίδια την Αριστερά ως «αγωνιζόμενη», ενώ στην ουσία συμμετέχει με το θετικό της αποτύπωμα στην κρατική βιοπολιτική κυριαρχία πάνω στη ζωή και στο θάνατο.

Δυστυχώς και το τεράστιο μέρος των «πέραν της καθεστωτικής αριστεράς» είτε αναπαράγει κατευθείαν τους λόγους και τις πράξεις αυτής της σάπιας αριστεράς, από τη φιλανθρωπία έως το κράτος πρόνοιας, «αυτο-οργανώνοντας» αυτό που το κράτος επιτρέπει να «αυτο-οργανώνεις», είτε σχολιάζει κριτικά τις παρενέργειες και τα συμπτώματα του «#μένουμε-σπίτι», δίχως να τοποθετείται εναντίον των ίδιων των πολιτικών επιδημιολογίας και των λόγων που τις επιβάλλουν. Μπροστά στον ρηχό πανικό, όμως, και την ευκαιριακή ψυχραιμία των «όσων συμβαίνουν τώρα ‘λάιβ’», θα έπρεπε εδώ κανείς και καμιά να επιμείνει σε μια ιστορική ματιά για να διαπιστώσει ότι τα κράτη αποδείχθηκαν στο παρελθόν πολύ περισσότερο φονικά από τις ασθένειες όλου του πλανήτη –πόσο μάλλον όταν αυτά μας έλεγαν πως βρέθηκαν σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης.

 

4) Αντί αποχαιρετισμού.

«Άραγε για ποιον ουρλιάζουν οι σειρήνες της μητρόπολης; Μήπως είναι οι ύστατες κραυγές των τελευταίων ζωντανών για την εφιαλτικά ήσυχη μοναξιά που τους βασανίζει; Ή μήπως οι σειρήνες είναι αυτές που επισημαίνουν ότι ανακάλυψαν τους τελευταίους ζωντανούς που φωτίζουν το σκοτάδι; Κουράγιο, σ’ αυτήν την πόλη υπάρχει αρκετή μοναξιά και μίσος για να χορτάσουμε όλοι μας». ΤΑ ΚΟΥΡΕΛΙΑ (τ. 2, Δεκ. 2000).

 

Σε αυτό το πράμα που ξεκίνησε να γράφεται σαν ένα μόνο κείμενο είπαμε τα εξής: Πρώτον, κάθε κράτος χρησιμοποιεί την κρίση του κορωνοϊού ως μια κρίση εγχώριας κατανάλωσης, προώθησης των στόχων του, συνέχειας της πολιτικής του εντός και εκτός συνόρων. Στην περίπτωση του ελληνικού κράτους είχαμε να κάνουμε μέσα σε δυόμιση μήνες (και συνεχίζει) με δύο «πολέμους» (ενάντια στους μετανάστες ως «υβριδικό όπλο» της Τουρκίας και ενάντια στον ιό!). Αυτοί οι δύο πόλεμοι στόχο είχαν την εσωτερική πειθάρχηση και την εθνική συσπείρωση για τους θεωρούμενους ντόπιους, την γκετοποίηση και την απειλή παρανομοποίησης των πιθανών «εσωτερικών εχθρών» –ένα crash-test για την περίπτωση του πραγματικού πολέμου. Στην πρώτη ενότητα του κειμένου είδαμε πως το κράτος κατασκευάζει μέσω της επιδημιολογίας τους «υπεύθυνους πολίτες» και τους «αντι-κοινωνικούς» για χάρη του εθνικού συμφέροντος και πως οξύνει την επίθεσή του στους «ξένους» του έθνους κάνοντας χρήση μιας σκληρής φυλετικής-ταξικής επιδημιολογίας που κορυφώνεται με τη δημιουργία γκέτο. Στη δεύτερη ενότητα είδαμε πως λαός και κράτος –ως ένα σώμα– ξεσπάνε στους μετανάστες κάνοντας ακόμα πιο ρητές τις προθέσεις τους, ξυλοκοπώντας, σκοτώνοντας και εκμεταλλευόμενοι τους μετανάστες ατιμώρητα μεν, όπως πριν, αλλά επιστρατεύοντας πλέον και νέα όπλα: τα αφεντικά θα περνάνε από τα camps [sic] για να διαλέγουν εργάτες! Το επιτάσσει το εθνικό συμφέρον και πάλι, η πατρίς απειλείται!

Και επειδή θα συνεχίσει να απειλείται… δια στόματος του ελληνικού κράτους αλλά και των δημοσιογράφων που κάνουν τα τσιράκια του, μας έχει ειπωθεί με κάθε τρόπο και σε κάθε τόνο ότι η ζωή μας μετά τον πόλεμο με τον «αόρατο εχθρό» δεν θα ’ναι ποτέ ξανά η ίδια. «Ξεχάστε την κανονικότητα», «θα χρειαστούν θυσίες» και τα ρέστα. Δεν έχουμε κανένα λόγο να μην πιστέψουμε τις υποσχέσεις τους. Μας υπόσχονται μέχρι και νέα θερμά επεισόδια με την Τουρκία.[73] «Υβριδικός», «αόρατος» ή μη, ένας πόλεμος, ο πόλεμος εναντίον μας, θα συνεχιστεί. Εν τω μεταξύ εμείς προσπαθούμε ακόμα να καταλάβουμε τι μας γίνεται. Θα επανέλθουμε με κάποιο ακόμη κείμενο όπου θα μιλάμε για αυτά που συμβαίνουν μέσα στα σπίτια, όσο καθόμαστε μέσα (μεταξύ μας, δεν καθόμαστε και πολύ!), ή με το τι συμβαίνει με τις δουλειές μας.

Αλλά πέρα απ’ αυτό σκεφτόμαστε πόσο τυχερές και τυχεροί είμαστε που ως κομμάτια αντιφασιστικών ομάδων συναντιόμαστε με τις συντρόφισσες και τους συντρόφους μας, τα λέμε και βγάζουμε άκρη συλλογικά, έπειτα ακούμε άλλους και άλλες οργανωμένες. Χαιρόμαστε με μια πίκρα (ως συνήθως δηλαδή!) γιατί αυτές οι εσχατιές για τις οποίες μιλούσαμε πάντοτε, έρχονται και πέφτουν πια στη μούρη μας. Πόσο ξένες μοιάζουν οι εφησυχαστικές αντιλήψεις και οι επαναστατικές θεωρίες (οι εργατικοί Δεκέμβρηδες, η έφοδος στον ουρανό από τις πλατείες κ.ο.κ.), οι μεταμοντέρνες αναλύσεις δίχως πολιτική αιχμή, υλικό βάρος και ιστορική κατεύθυνση σήμερα ε; Πόσο άκυρες και σα να μην έχουν να πουν τίποτε για το σήμερα; Νιώθουμε μια σιγουριά που διαλέξαμε να είμαστε σε αντιφασιστικές ομάδες σε μια εποχή που οι φασίστες δεν φαίνονται λίγοι, ούτε ανοργάνωτοι –είναι στα τιμόνια των κρατών. Νιώθουμε μια σιγουριά που αφετηρία του αντιφασισμού μας είναι το Άουσβιτς, πράγμα που δεν μας επέτρεψε ποτέ να είμαστε επαναστατικά αισιόδοξοι. Νιώθουμε μια σιγουριά που δεν ταυτίσαμε ποτέ τον φασισμό με τους Ναζί, αλλά μιλήσαμε για όλα ετούτα που τώρα παίρνουν σάρκα και οστά μπροστά μας. Νιώθουμε μια σιγουριά γιατί με όχημα τον αντιφασιστικό λόγο δεν μιλάμε για ιούς ώστε να κατανοήσουμε το σήμερα· γιατί δεν προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τι είναι αυτό που ξεδιπλώνεται γύρω μας πιστεύοντας το αφήγημα της ‘υγειονομικής κρίσης’. Νιώθουμε το «πρωτόγνωρο» που βλέπουν όλοι να διαλύεται μέσα στο από παλιά μεθοδευμένο (τις κρατικές πολιτικές και το δολοφονικό ρατσισμό)· νιώθουμε μέσα στη γενική υπνηλία (τη χούντα και την ανυπαρξία αντίλογου) το πρωτόγνωρο.

Νιώθουμε σαν εκείνες οι τρεις έλικες «ταυτότητα-πολιτική οργάνωση-πολιτική συγκυρία» της δουλειάς του fight back!/antifa negative[74] να μας βοηθούν να καταλάβουμε το σήμερα καλά, να μας βοηθούν για άλλη μια φορά να δούμε πως σημασία έχει η τοποθέτηση στη σημερινή συγκυρία· εκεί –σε αυτή την τοποθέτηση– βρίσκουμε τους εχθρούς μας και τους φίλους μας, όντας ένα μάτσο ταυτότητες που τρώμε μια πολύπλευρη επίθεση, όντας οργανωμένες/οι μέσα σε πολιτικές συνελεύσεις γιατί αυτό έχουμε ανάγκη να κάνουμε ώστε να καταλαβαίνουμε και να αντιδρούμε οργανωμένα. Έχουμε σιγουριά, τέλος, που βάλαμε από νωρίς απέναντί μας το κράτος και τον όχλο, που βάλαμε για πυξίδες τις εμπειρίες μας και την κριτική ιστορική κατάδυση στα βάθη της ελληνικής κρατικής αφήγησης.

Κάπου εκεί τελειώνουν οι βεβαιότητες και μετά αρχίζουν οι διερωτήσεις. Είναι ο αντιφασισμός του «πριν» ικανός να υπάρξει και λέει κάτι της προκοπής και στο μετά τον «ιό», στην πεθαμένη κανονικότητα που μας υπόσχονται; Από τη σκοπιά που βλέπουμε τώρα τα πράγματα, η ταχύτητα του θεάματος μοιάζει να κάνει αυτό που λέγεται «τα γεγονότα» να καθορίζουν την πραγματικότητα. Ποτέ δεν έμοιαζε τόσο πυκνή, τόσο θορυβώδης. Ξέρουμε μονάχα ότι μετά τον πάταγο του θεάματος όλα θα ‘ναι πιο εύκολα μετρήσιμα, ξέρουμε ότι ποντάρουμε –συνήθως σωστά– στην ψυχραιμία. Ψυχρό αίμα συντρόφια! Ακόμα κι αν όσα βλέπαμε πιο πριν με μικροσκόπιο πέφτουν τώρα όλα μαζί σε ολωνών μας τα κεφάλια!

Αυτό το κείμενο, γραμμένο μέσα στα «γεγονότα», εξυπηρετεί και σαν ένα ημερολόγιο ελληνικού φασισμού, δηλαδή ημερολόγιο ανάδειξης της δυστυχίας της καθημερινής ζωής μέσα στη φασιστικοποιημένη ελλάδα –γι’ αυτό πιστεύουμε ότι θα μας ξαναφανεί χρήσιμο. Υπάρχει μια καταστατική γελοιότητα σε όσα ζούμε. Οι έλληνες μας λένε ότι μέσα σε ένα τρίμηνο θα κερδίσουν δύο πολέμους, υβριδικούς και αόρατους, και ότι μονιασμένοι θα πάνε να γιορτάσουν τα 200 χρόνια από τη δημιουργία του αιματηρού τους κράτους. Αυτή τη γελοιότητα μπορούμε να την αναδείξουμε. Πρέπει να θυμηθούμε εδώ ότι –σε αντίθεση με ό,τι θέλουν να μας πουν– «το προσωπικό δεν είναι ελληνικό», το ατομικό μας συμφέρον δεν είναι το εθνικό, ούτε σε επίπεδο υγείας ούτε και σε κανένα. Γιατί αν φάμε αυτή τη μούφα, ότι δηλαδή κάτι καλό γίνεται για χάρη μας από τους κυνηγούς των όποιων «ξένων», των μεταναστών, των μη-κανονικών, των αντι-κοινωνικών, τότε θα έχει φτιαχτεί η «μαγιά» για κάποιο σφαγείο, τότε ένας απαισιόδοξος κυνισμός θα φανεί σαν σύμμαχος της χιονοστιβάδας που θα μας παρασύρει, γιατί τότε δεν θα υπάρχει κανένα φρένο.

Μαζί με τους ειδικούς «επιδημιολόγους», σκάνε παρέα απ’ ό,τι βλέπουμε τελευταία και οι ειδικοί «ιστορικοί» και «διανοούμενοι». Ξαναφέρνουν την παλιοχρονισμένη κουβέντα της παγκοσμιοποίησης στο προσκήνιο και πόσο έωλη αποδείχτηκε. Οι πιο συνειδητοποιημένοι ταξικά από αυτούς (τόσο τους επιδημιολόγους όσο και τους ιστορικούς) μας λένε στα μούτρα πως η περιβόητη «επιστροφή του εθνικού κράτους» (λες κι είχε φύγει ποτέ!) είναι η πιο συμφέρουσα γιατί το έθνος, λένε, είναι μια βολική και ασφαλής οικογένεια για όλους και όλες μας. Δεν το πιστέψαμε ούτε μια μέρα και ούτε σκοπεύουμε να ξεχάσουμε σήμερα πως το εθνικό κράτος έχει τους περισσότερους νεκρούς στην πλάτη του σε σχέση με οποιαδήποτε αρρώστια. Τώρα, συγκεκριμένα και για το ελληνικό, ας μην ξεχνάμε –το είπανε ωραία και οι μετανάστες στη συνέντευξή τους πρόσφατα:

«Δεν έχουμε δει στη ζωή μας χειρότερους ανθρώπους από τους Έλληνες»

 

0151 αντιφασιστικό περιοδικό ενάντια στην ελληνική εμπειρία

0151@espiv.net, 0151.espivblogs.net

 

[1] Και βέβαια η διασπορά φόβου εκ μέρους του κράτους και των επιστημόνων του έχει παίξει συνδυαστικά στα θέματα της δημόσιας υγείας και της τρομοκρατίας με αφορμή τις επιθέσεις με «άνθρακα». Βλ. και Η Προέλαση της Πανούκλας: Βιολογικός Πόλεμος και Παγκόσμια Δημόσια Υγεία των Critical Art Ensemble, μετάφραση και έκδοση της Λέσχης Κατασκόπων του 21ου αιώνα, 2007. Ολόκληρο το βιβλίο μπορείτε να το βρείτε εδώ.

[2] «Αικ. Σακελλαροπούλου: «Δεν θα αφήσουμε να μας κυριεύσει ο φόβος»», Παύλος Παπαδόπουλος, Καθημερινή, 24-03-2020. «Η 25η Μαρτίου μας διδάσκει ότι, για να πετύχει μια εθνική προσπάθεια, το «εμείς» πρέπει να μπει πριν από το «εγώ»», υπογράμμισε. Τοποθέτησε την ατομική ευθύνη, τη συνεργασία και την αλληλεγγύη στην καρδιά του «νέου πατριωτισμού» και πρόσθεσε: Κι όπως τότε, έτσι και σήμερα, για να θωρακίσουμε το «εμείς» και να κρατήσουμε την πατρίδα όρθια, καλούμαστε να παραμερίσουμε το «εγώ». Να θυσιάσουμε προσωρινά ατομικές μας ελευθερίες, για να προασπίσουμε το υπέρτατο συλλογικό αγαθό της δημόσιας υγείας».

[3] «Αμεση ανάλυση: Αναγκαία μέτρα για το συλλογικό καλό», Αθανάσιος Έλλις, Καθημερινή, 22-03-2020.

[4] Βλ. «Don’t mention the war», Στέφανος Κασιμάτης, Καθημερινή, 20-03-2020.

[5] «Τρία κέντρα επιχειρήσεων για κορωνοϊό», Γιάννης Σουλιώτης, Καθημερινή, 13-03-2020.

[6] «Χαρδαλιάς: Σε καραντίνα για 2 εβδομάδες οι κάτοικοι της κοινότητας Εχίνου Ξάνθης», ΣΚΑΙ, 25-03-2020: «Η καραντίνα θα ισχύσει έως τις 7 Απριλίου, οπότε το θέμα θα επανεξεταστεί».

[7] «Υποχρεωτικοί εμβολιασμοί σε περιπτώσεις αυξημένου κινδύνου – Κατατέθηκε το νομοσχέδιο με τίτλο Πρόληψη, προστασία και προαγωγή της υγείας», LIFO, 22-02-2020. «Το σχέδιο νόμου για τη δημόσια υγεία προβλέπει, μεταξύ άλλων, υποχρεωτικούς εμβολιασμούς κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Οι εμβολιασμοί θα γίνονται υποχρεωτικά σε περιπτώσεις που κρίνεται ότι υπάρχει σοβαρός κίνδυνος για τη δημόσια υγεία, σύμφωνα με άρθρο του νέου νομοσχεδίου. Πιο αναλυτικά, το εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών (ΕΠΕΜΒ) προβλέπει ότι σε περιπτώσεις εμφάνισης κινδύνου διάδοσης μεταδοτικού νοσήματος, που ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, «μπορεί να επιβάλλεται δυνάμει απόφασης του υπουργού Υγείας, μετά από σχετική γνωμοδότηση της ΕΕΔΥ, υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού με σκοπό την αποτροπή της διάδοσης της νόσου». Στο πλαίσιο της εκάστοτε υπουργικής απόφασης, θα ορίζεται η ομάδα του πληθυσμού ως προς την οποία θα καθίσταται υποχρεωτικός ο εμβολιασμός με καθορισμένο εμβόλιο, η τυχόν καθορισμένη περιοχή υπαγωγής στην υποχρεωτικότητα, το χρονικό διάστημα ισχύος της υποχρεωτικότητας του εμβολιασμού» (η έμφαση δική μας).

[8] «Κορωνοϊός: Τις Ένοπλες Δυνάμεις ρίχνει στη «μάχη» η κυβέρνηση», Γιώργος Διονυσόπουλος, Πρώτο Θέμα, 04/04/2020.

[9] «Εχίνος: Κάτω τα χέρια από τη μειονότητα», Κυριάκος Μπάνος, tiken.net, 03-04-2020.

[10] Για τη μακρά καταπίεση των τούρκων μειονοτικών στη Θράκη μπορεί κανείς να δει το διαφωτιστικό ρεπορτάζ του English Al Jazeera (09-04-2020) ή και να διαβάσει τα κείμενα «Όταν το κράτος (δεν) δουλεύει…», 0151 # 8 (Ιούνιος 2016) και «Φεμινισμοί κρατικής χρήσης από την Θράκη μέχρι την Αθήνα: το ελληνικό κράτος μαθαίνει νέες λέξεις, δεν αλλάζει τους στόχους του», 0151 # 16 (Μάρτιος 2019).

[11] «ΜΑΤ και άγρια καταστολή σε μετανάστες απεργούς πείνας στο Παρανέστι Δράμας», athens.indymedia.org, 08-04-2020.

[12] «Letter from Ritsona Camp by Parwana Amiri. Ritsona Camp under COVID-19 pressure», 29-03-2020.

[13] «Χιλιάδες εργάτες γης στη Μανωλάδα “μένουν παράγκα”», Σ. Μαλιχούδης, Η. Παπαγγέλη, SolomonMAG, 03-04-2020.

[14] «Οδηγοί ΟΑΣΘ καταγγέλλουν: Συνεχίζουν άσκοπες μετακινήσεις οι μετανάστες», voria.gr, 26-03-2020.

[15] «Κορωνοϊός: Δημοσιεύθηκε η απόφαση για τον περιορισμό κυκλοφορίας. Ειδικές ρυθμίσεις για Ρομά, άστεγους, τοξικοεξαρτημένα άτομα και άτομα σιτιζόμενα σε οργανωμένα συσσίτια», LAWSPOT, 23-03-2020.

[16] «Κορονοϊός: 2,25 εκατομμύρια ευρώ σε δήμους για την προστασία των Ρομά – Η λίστα», Τάκης Θεοδωρικάκος, Newsbeast, 27-03-2020.

[17] «Κορωνοϊός: Ανησυχία στη Λάρισα μετά από κρούσμα σε οικισμό Ρομά», iefimerida.gr, 08-04-2020.

[18] «Χρήματα στους Δήμους Λαρισαίων, Τυρνάβου και Φαρσάλων για προστασία των Ρομά από τον κορωνοϊό», Larissanet, 30-03-2020.

[19] «Κορωνοϊός – Λάρισα: Αποκλειστικές φωτογραφίες: Τσιόδρας και Χαρδαλιάς σε επιχείρηση ‘κατευνασμού’ των Ρομά», Πρώτο Θέμα, 10-04-2020.

[20] «Μέτρα υγειονομικής προστασίας των Ρομά στο Νομισματοκοπείο», chalandri.gr, 31-03-2020. Οι 160 από τις 280 λέξεις της ανακοίνωσης αυτής του δήμου Χαλανδρίου αφορούν στην επικείμενη εκκένωση του καταυλισμού. Τους καταλαβαίνουμε: είναι πολύ στενοχωρημένοι λόγω κορωνοϊού και η μόνη χαρά που τους απέμεινε είναι η υλοποίηση του προγράμματος μεταστέγασης[sic] των Ρομά.

[21] «Κορωνοϊός: Η μέριμνα των δήμων της Αττικής για τις κοινότητες των Ρομά», CNN Greece, 31-03-2020.

[22] «Μέτρα υγειονομικής προστασίας των Ρομά στο Νομισματοκοπείο», chalandri.gr, 31-03-2020. Για μια σύντομη παρουσίαση του αντιτσιγγάνικου λόγου των αριστερών του Χαλανδρίου, μέσα από το σχήμα της ‘τριπλής ομηρίας’, βλ. «Για την πολιτική οργάνωση του σύγχρονου ρατσισμού: το παράδειγμα του Χαλανδρίου (μέρος β΄)» στο 0151#04 (Φεβρουάριος 2015). Για τους τρόπους με τους οποίους δουλεύουν οι ίδιοι τύποι την ‘ένταξη’ των Ρομά βλ. «Αφομοίωση ή Πυροβολισμοί (με αφορμή μια εκδήλωση ενός συλλόγου Ρομά στο Χαλάνδρι)» στο 0151#15 (Δεκέμβριος 2018).

[23] «Οι ψυχικά ασθενείς «στο απόσπασμα» λόγω κορονοϊού», ΕΦΣΥΝ, 08-04-2020.

[24] «Αστυνομικοί ξυλοκόπησαν νεαρό ΑμεΑ έξω από το σπίτι του σε χωριό της Ηλείας», 3pointmagazine.gr , 10-04-2020.

[25] Bauman Zygmunt, 2008, «Θνητότητα, Αθανασία και άλλες στρατηγικές Ζωής», στο Δήμητρα Μακρυνιώτη (επιμ.) Περί Θανάτου. Η Πολιτική Διαχείριση της Θνητότητας, Αθήνα: νήσος.

[26] ««Ξέφυγε» ρεπόρτερ του ΣΚΑΪ – Ρωτούσε Κινέζους τουρίστες αν έχουν κορονοϊό», Το Ποντίκι, 30-01-2020.

[27] Βλέπε «Don’t mention the war», Στέφανος Κασιμάτης, Καθημερινή, 20-03-2020: «Η Ινδία παράγει σχεδόν το 20% της παγκόσμιας παραγωγής φαρμάκων, αλλά οι Ινδοί, όπως διαβάζω στο BBC, επιμένουν να αντιμετωπίζουν τον κορωνοϊό με παραδοσιακές συνταγές, βασισμένες στην κοπριά και στα ούρα των αγελάδων. […] Όχι ότι το περίμενα, ούτε όμως με εκπλήσσει. Οι Ινδοί τρώνε για πρωινό δημητριακά με σκόρδο και μπισκότα με σκόρδο. Το δε εθνικό σπορ της χώρας είναι ο ομαδικός βιασμός γυναικών και στη συνέχεια η πυρπόλησή τους. Μικρή η απόσταση, λοιπόν, μέχρι τα ούρα και τα κόπρανα των αγελάδων…»

[28] Βλ. «Ρατσιστικές ομάδες επιχειρούν τη διάδοση του κοροναϊού σε Εβραίους και αστυνομικούς», Τα Νέα, 23-03-2020. «Από την προώθηση της ιδέας ότι οι Εβραίοι έφτιαξαν τον νέο κοροναϊό για να πουλήσουν εμβόλια μέχρι την ενθάρρυνση των μολυσμένων οπαδών τους να προσπαθήσουν να διασπείρουν την ασθένεια στην εβραϊκή κοινότητα και τους αστυνομικούς, καθώς ο νέος ιός έχει εξαπλωθεί, παρατηρήσαμε πώς οι υπέρμαχοι της υπεροχής των λευκών, οι νεοναζί και άλλοι το έχουν χρησιμοποιήσει για να διαδώσουν τις δικές τους θεωρίες συνωμοσίας, να παραπληροφορήσουν και να προτρέψουν σε πράξεις βίας μέσα από τις ηλεκτρονικές τους πλατφόρμες».

[29] «Οι ΗΠΑ δημιουργούν συνθήκες «ολοκαυτώματος» με τον κορονοϊό», Άρης Χατζηστεφάνου, ΕΦΣΥΝ, 28-03-2020. Βλ. επίσης το με επιστημονικό μανδύα περιβεβλημένο «Ποιος κατασκεύασε τον Coronavirus; Οι Η.Π.Α., το Ισραήλ ή η ίδια η Κίνα;», Κώστας Μπετινάκης, zougla.gr, 09-03-2020.

[30] «Δεν εκπλήσσει κανέναν ότι, με τον ιό, γίνεται λόγος για πόλεμο. Τα προβλεπόμενα μέτρα έκτακτης ανάγκης μάς υποχρεώνουν εκ των πραγμάτων να ζούμε σε συνθήκες απαγόρευσης κυκλοφορίας. Αλλά ένας πόλεμος με έναν εχθρό αόρατο που μπορεί να φωλιάζει σε κάθε άνθρωπο είναι ο πιο παράλογος από όλους τους πολέμους. Είναι, στην πραγματικότητα, ένας εμφύλιος πόλεμος»· στο «Διευκρινίσεις», Giorgio Agamben, 17-03-2020. Η μετάφραση στα ελληνικά μπορεί να βρεθεί εδώ.

[31] Εδώ, ίσως φαίνεται η παραγωγική διάσταση του διαγγέλματος του πρωθυπουργού μας.

[32] «Στον Έβρο ο Χρυσοχοΐδης – Φράχτης στα σύνορα σε όσα σημεία είναι αναγκαίο», in.gr, 30-03-2020.

[33] «Δένδιας: Να μπει τέλος στη «διπλωματία του εκβιασμού» που ασκεί η Τουρκία», ΤΑ ΝΕΑ, 30-03-2020.

[34] «Χρυσοχοΐδης στο ΘΕΜΑ: Να ξαναφτιάξουμε την Ελλάδα από την αρχή μετά την πανδημία του κορωνοϊού», Δημήτρης Πώποτας, Άρια Καλύβα, Πρώτο Θέμα, 31-03-2020.

[35] «Χρυσοχοΐδης: Tα μίντια μεγέθυναν συμπεριφορές ελάχιστων πολιτών, αλλά καλά έκαναν», TVXS, 01-04-2020.

[36] «Τουρκικές υβριδικές επιχειρήσεις στα σύνορά μας: Η εισβολή έχει ήδη αρχίσει», Μιχάλης Κωσταράκος, Καθημερινή, 04-03-2020. «Η χώρα μας τις τελευταίες μέρες δέχεται μια υβριδική εισβολή στον Έβρο και στα νησιά. Yβριδικές επιχειρήσεις είναι αυτές στις οποίες οι εμπλεκόμενοι χρησιμοποιούν συγχρόνως και κατά την κρίση τους ολόκληρο το φάσμα των μέσων που έχουν στη διάθεση τους. Αυτό περιλαμβάνει στρατιωτικά συμβατικά, πολιτικά, διπλωματικά, οικονομικά, πληροφοριακά και προπαγανδιστικά μέσα, αλλά και ανορθόδοξες ή και τρομοκρατικές τακτικές με πειθαναγκασμό, με ενδεχόμενη χρήση ελεγχόμενης ή ανεξέλεγκτης βίας, εγκληματικές πρακτικές, ψυχολογικές επιχειρήσεις και κυβερνοπόλεμο αλλά και οποιαδήποτε άλλη δυνατότητα παρουσιασθεί, με σκοπό την επίτευξη των τεθέντων στόχων».

[37] «Μετανάστες με κορωνοϊό προωθεί η Αγκυρα στην Ελλάδα», Βασίλης Νέδος, Καθημερινή, 11-04-2020.

[38] «Έκτακτη σύγκληση του ΚΥΣΕΑ στο Μαξίμου για το μεταναστευτικό», LIFO, 01-03-2020.

[39] «‘We Are Like Animals’: Inside Greece’s Secret Site for Migrants», Matina Stevis-Gridneff, Patrick Kingsley, Haley Willis and Sarah Almukhtar, The New York Times, 10-03-2020.

[40] «Greek coast guards fire into sea near migrant boat», BBC news, 02-03-2020.

[41] «Δύο νεκροί, μία αγνοούμενη και δεκάδες τραυματίες στον Έβρο», ΕΦΣΥΝ, 07-04-2020.

[42] 1. Δομή «ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ», στο στρατόπεδο «ΤΧΜ (ΜΧ) Γ. ΠΕΛΑΓΟΥ» του Δήμου Αλεξανδρείας της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

  1. Δομή «ΒΑΓΙΟΧΩΡΙΟΥ», στην Τοπική Κοινότητας Νυμφόπετρας του Δήμου Βόλβης της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
  2. Δομή «ΛΟΥΤΡΑ ΒΑΓΙΟΧΩΡΙΟΥ», σε ξενοδοχεία του Δήμου Βόλβης της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
  3. Δομή «ΒΕΡΟΙΑΣ», στο στρατόπεδο «ΑΡΜΑΤΟΛΟΥ ΚΟΚΚΙΝΟΥ» του Δήμου Βέροιας της Περιφερειακής Ενότητας Ημαθίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
  4. Δομή «ΒΟΛΟΥ», στις εγκαταστάσεις «ΜΟΖΑΣ» του Δήμου Βόλου της Περιφερειακής Ενότητας Μαγνησίας της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
  5. Δομή «ΔΟΛΙΑΝΩΝ», στην Εθνική Οδό Καλπακίου Συνόρων του Δήμου Πωγωνίου της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων της Περιφέρειας Ηπείρου.
  6. Δομή «ΔΡΑΜΑΣ», στην Αποθήκη Νο 3 της Βιομηχανικής Περιοχής του Δήμου Δράμας της Περιφερειακής Ενότητας Δράμας της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
  7. Δομή «ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ», στη Σχολή Εμπορικού Ναυτικού του Δήμου Ελευσίνας της Περιφερειακής Ενότητας Δυτικής Αττικής της Περιφέρειας Αττικής.
  8. Δομή «ΘΕΡΜΟΠΥΛΩΝ», στην Τοπική Κοινότητα Θερμοπυλών του Δήμου Λαμιέων της Περιφερειακής Ενότητας Φθιώτιδος της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
  9. Δομή «ΘΗΒΑΣ», στη θέση «ΚΛΩΣΤΗΡΙΟ ΣΑΚΙΡΟΓΛΟΥ» του Δήμου Θηβαίων της Περιφερειακής Ενότητας Βοιωτίας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
  10. Δομή «ΚΑΒΑΛΑΣ», στο στρατόπεδο «ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ» στη θέση «ΠΕΡΙΓΙΑΛΙ» του Δήμου Καβάλας της Περιφερειακής Ενότητας Καβάλας της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.
  11. Δομή «ΚΑΤΣΙΚΑ», στην Δημοτική Κοινότητα Κατσικά του Δήμου Ιωαννιτών της Περιφερειακής Ενότητας Ιωαννίνων της Περιφέρειας Ηπείρου.
  12. Δομή «ΚΑΤΩ ΜΗΛΙΑΣ», στην Τοπική Κοινότητα Μηλιάς του Δήμου Κατερίνης της Περιφερειακής Ενότητας Πιερίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
  13. Δομή «ΚΥΛΛΗΝΗΣ», στην Τοπική Κοινότητα Μυρσίνης του Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
  14. Δομή «ΛΑΓΚΑΔΙΚΙΩΝ», στο στρατόπεδο «ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ» του Δήμου Λαγκαδά της Περιφερειακής Ενότητας Θεσσαλονίκης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
  15. Δομή «ΚΟΥΤΣΟΧΕΡΟΥ», στο στρατόπεδο «ΕΥΘΥΜΙΟΠΟΥΛΟΥ» του Δήμου Λαρισαίων της Περιφερειακής Ενότητας Λάρισας της Περιφέρειας Θεσσαλίας.
  16. Δομή «ΛΑΥΡΙΟΥ», στη θέση «ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ» του Δήμου Λαυρεωτικής της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής της Περιφέρειας Αττικής.
  17. Δομή «ΜΑΛΑΚΑΣΑΣ», στο στρατόπεδο «ΓΕΡΑΚΙΝΗ» του Δήμου Ωρωπού της Περιφερειακής Ενότητας Ανατολικής Αττικής της Περιφέρειας Αττικής.
  18. Δομή «ΟΙΝΟΦΥΤΩΝ», στη θέση «ΠΑΛΑΙΟ ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟ» του Δήμου Τανάγρας της Περιφερειακής Ενότητας Βοιωτίας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
  19. Δομή «ΠΟΛΥΚΑΣΤΡΟΥ», στη θέση «ΝΕΑ ΚΑΒΑΛΑ» του Δήμου Παιονίας της Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
  20. Δομή «ΡΙΤΣΩΝΑΣ», στην Περιφερειακή Οδό Χαλκίδας-Θηβών του Δήμου Χαλκιδέων της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας.
  21. Δομή «ΣΕΡΡΩΝ», στη θέση «ΠΡΩΗΝ ΓΕΩΡΓΙΚΗ ΣΧΟΛΗ» του Δήμου Σερρών της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
  22. Δομή «ΣΚΑΡΑΜΑΓΚΑ», στη θέση «ΠΡΟΒΛΗΤΑ 4» του Δήμου Χαϊδαρίου της Περιφερειακής Ενότητας Δυτικού Τομέα Αθηνών της Περιφέρειας Αττικής.
  23. Δομή «ΦΙΛΙΠΠΙΑΔΑΣ», στο στρατόπεδο «ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΑΚΗ» του Δήμου Ζηρού της Περιφερειακής Ενότητας Πρέβεζας της Περιφέρειας Ηπείρου.
  24. Δομή «ΓΡΕΒΕΝΩΝ», σε ξενοδοχεία του Δήμου Γρεβενών της Περιφερειακής Ενότητας Γρεβενών της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας.
  25. Δομή «ΠΥΡΓΟΥ», στη θέση «ΞΕΝΩΝΕΣ ΠΥΡΓΟΥ» του Δήμου Πύργου της Περιφερειακής Ενότητας Ηλείας της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας.
  26. Δομή «ΚΟΡΙΝΘΟΥ», στο στρατόπεδο «ΚΑΛΟΓΕΡΟΓΙΑΝΝΑΚΗ» του Δήμου Κορινθίων της Περιφερειακής Ενότητας Κορινθίας της Περιφέρειας Πελοποννήσου.
  27. Δομή «ΣΙΝΤΙΚΗΣ», στη θέση «ΚΛΕΙΔΙ» του Δήμου Σιντικής της Περιφερειακής Ενότητας Σερρών της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.

[43] Βλ. «Ξεκίνησαν οι μεταφορές σε κλειστές δομές στην Μαλακάσα και τις Σέρρες», news247.gr, 14-03-2020· «Σέρρες : Καταγγελία της Ένωσης Αστυνομικών υπαλλήλων για την δομή φιλοξενίας στο Κλειδί», Σερραϊκά Νέα, 20-03-2020· «Σε Ριτσώνα, Οινόφυτα και Θήβα: Έρχονται «φουρνιές» μεταναστών από τα νησιά»,  eviazoom.gr, 30-03-2020.

[44] «Κλειστή Δομή μεταναστών στο Κλειδί: Προειδοποιήσεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για τον κίνδυνο που διατρέχει», Ανεξάρτητος, 23-03-2020.

[45] Να θυμίσουμε εδώ ότι η Μόρια, χωρητικότητας 6.000 εγκλείστων, είναι το μεγαλύτερο στρατόπεδο κράτησης προσφύγων στην ελλάδα, με 20.000 κρατούμενους. Αυτό σημαίνει ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Guardian υπάρχει μια βρύση για κάθε 1.300 άτομα, μία τουαλέτα για κάθε 167 άτομα και ένα μπάνιο για κάθε 242 άτομα. Πάνω από το ένα-τρίτο των μεταναστών της Μόριας είναι παιδιά, τα μισά ασυνόδευτα, και η μέση παραμονή τους στο στρατόπεδο κυμαίνεται από πέντε μήνες έως ένα χρόνο. Βλ. «Fears of catastrophe as Greece puts migrant camps into lockdown», Laura Spinney, The Guardian, 21-03-2020.

[46] «Η Λέσχη Ειδικών Δυνάμεων Κρήτης καλεί εθελοντές Ειδικών δυνάμεων να μεταβούμε στα σύνορα για να ενισχύσουμε τον στρατό για 10 ημέρες» στο «Ετοιμάζουν εθελοντική ομάδα στην Κρήτη για να μεταβούν στον Έβρο», CretanMagazine, 01-03-2020· «Μεταναστευτικό: Η ΠΑΕ Ολυμπιακός στέλνει εθελοντές και τρεις νταλίκες με προμήθειες στον Έβρο», Πρώτο Θέμα, 02-03-2020· «Αλεξανδρούπολη: Μπλόκο στην είσοδο μεταναστών και από αγρότες», Πρώτο Θέμα, 01-03-2020· «Ανακοίνωση του Συλλόγου Εργαζομένων Δήμου Καλαμαριάς», sedkalamaria.wordpress.com, 03-03-2020. Την τελευταία την παραθέτουμε ολόκληρη: «Ο Σύλλογος Εργαζομένων αποφάσισε κατά πλειοψηφία να συγκεντρώσει: Υγρομάντηλα, Ταϊ ράπς[sic], γάντια μιας χρήσης μεγάλα προκειμένου να σταλούν στον Έβρο στα Σώματα Ασφαλείας. Όσοι συνάδελφοι, συναδέλφισσες επιθυμούν να τα φέρουν στο εργοτάξιο του Φοίνικα στο γραφείο του Συλλόγου Εργαζομένων ή να τα μαζεύουν κατά τόπους μέλη του Δ/Σ μέχρι την Πέμπτη 05-03-2020».

[47] «Αδιάκριτες επιθέσεις στην Λέσβο», Πολιτικά Λέσβος, 02-03-2020· «Μεταναστευτικό: Αυξάνεται η πίεση στα νησιά – Μπλόκο σε μετανάστες, ΜΚΟ από κατοίκους», Πρώτο Θέμα, 01-03-2020.

[48] «‘Συμβόλαιο’ εμπρησμού στο ‘One Happy family’», LIFO, 20-03-2020.

[49] Βλ. «Έβρος: Ένοπλοι κάτοικοι «συλλαμβάνουν» πρόσφυγες και επιτέθηκαν σε δημοσιογράφο», CNN, 03-03-2020 και «Έβρος: Ντόπιοι “ακινητοποίησαν πρόσφυγες στα σύνορα” – Το επίμαχο βίντεο του Πρώτου Θέματος», LIFO, 04-03-2020.

[50] «Οι Έλληνες λήστεψαν, έγδυσαν και άφησαν πρόσφυγες να γυρίσουν γυμνοί στη Τουρκία», The Press Project, 06-03-2020.

[51] «‘We Are Like Animals’: Inside Greece’s Secret Site for Migrants», Matina Stevis-Gridneff, Patrick Kingsley, Haley Willis and Sarah Almukhtar, The New York Times, 10-03-2020.

[52]  «Δεν έχω δει στη ζωή μου χειρότερους ανθρώπους από τους Έλληνες», ΑΝΟΙΧΤΑ ΣΥΝΟΡΑ, 03-03-2020.

[53] «Χαλκειός: Υπό κράτηση 48χρονος που πυροβόλησε με καραμπίνα ανήλικα προσφυγάκια. Στο Νοσοκομείο Χίου τα θύματα με σκάγια στην πλάτη», Πολίτης Chios Web News, 01-04-2020.

[54] «Συναγερμός στο κέντρο της Αθήνας: Άνδρας άνοιξε πυρ και ταμπουρώθηκε στο διαμέρισμά του», altsantiri.gr, 09-04-2020.

[55] «Το παρασκήνιο του εμβολισμού στην Κω», Γιάννης Σουλιώτης, Καθημερινή, 12-03-2020.

[56] Στις 13 Φλεβάρη στην Κω ξυλοκοπήθηκαν τέσσερα ανήλικα προσφυγόπουλα στο δρόμο από το κέντρο κράτησης της Κω προς το Πυλί. Την προηγούμενη μέρα μια άλλη ομάδα ανηλίκων μεταναστών είχε δεχθεί έλεγχο από πρόεδρο τοπικής κοινότητας στο νησί, ενώ δεκάδες άλλοι μετανάστες του κέντρου κράτησης εκδιώκονταν από το νοσοκομείο της Κω και υφίσταντο ρατσιστικές συμπεριφορές από το ιατρικό προσωπικό του νοσοκομείου –τους «καθημερινούς ήρωες», δηλαδή, της Αριστεράς. Βλ. «Καταγγελία: Ξυλοκόπησαν ασυνόδευτα προσφυγόπουλα στην Κω», Alfavita, 23-02-2020. Στις 26 Φλεβάρη ο Παλαιστίνιος Μοχάμεντ αλ Μάσρι, 23 ετών, από τη Γάζα, που έμενε στο κέντρο κράτησης της Κω και δούλευε από τις 7 το πρωί μέχρι τις 7 το βράδυ για 30 ευρώ μεροκάματο σε σιδεράδικο, δέχτηκε επίθεση από το αφεντικό του, πατώντας τον με το αυτοκίνητό του, και κατέληξε στο νοσοκομείο. Βλ. «Το αφεντικό τον χτύπησε με το αμάξι!», Δημήτρης Αγγελίδης, ΕΦΣΥΝ, 26-02-2020. Δυο μέρες αργότερα, ο κύριος Συρίγος, καθηγητής στο Πάντειο και βουλευτής της Ν.Δ., αρθρογραφούσε υπέρ του «push back» από τις ελληνικές αρχές εναντίον των μεταναστών, δηλαδή υπέρ του πνιξίματος των μεταναστών στο Αιγαίο («Προσφυγικό: Υπέρ του push back μεταναστών ο βουλευτής της ΝΔ Α. Συρίγος», Το ΒΗΜΑ, 28-02-2020). Στις 18 Μαρτίου ο δήμαρχος Κω, Θεοδόσης Νικηταράς, αποφάσισε να τοποθετήσει πινακίδες στο νησί και να βγάλει φυλλάδια που θα υπαγορεύουν που επιτρέπεται και που απαγορεύεται να κυκλοφορούν μετανάστες, κινητοποιώντας ιδιωτικές εταιρείες φύλαξης για την εφαρμογή του μέτρου. Βλέπε «Αντιπροσφυγικό «απαρτχάιντ» επιβάλει ο δήμαρχος Κω», TVXS, 18-03-2020.

[57] Βλ. «Θεσσαλονίκη: Νεκροί βρέθηκαν 3 άνδρες στην περιοχή της Βόλβης», CityPortal, 28-02-2020· «Πεθαίνοντας στη Μόρια: Νεκρός 20χρονος Αφγανός, πιθανά από υπερβολική λήψη χαπιών», StoNisi.gr, 27-3-2020 και «Νεκρός εντοπίστηκε Σύρος κρατούμενος στα κρατητήρια της ΓΑΔΑ», Zougla.gr, 07-03-2020. Στις 15-03-2020 ανακοινώθηκε απόπειρα αυτοκτονίας στα κρατητήρια της Πέτρου Ράλλη από την Πρωτοβουλία: Το Σπίτι των Γυναικών, για την Ενδυνάμωση & τη Χειραφέτηση, με τη μετανάστρια Eden που μην αντέχοντας τις συνθήκες κράτησής της και τη στέρηση της ελευθερίας της, αποπειράθηκε να αυτοκτονήσει πίνοντας χλωρίνη. Την επόμενη μέρα ανακοινώθηκε πως «Ένα εξάχρονο προσφυγόπουλο κάηκε ζωντανό στο ΚΥΤ της Μόριας», StoNisi.gr, 16-03-2020. Μετά από τρεις μέρες (19/03) ανακοινώθηκε στο athens.indymedia έναρξη απεργίας πείνας 1.200 μεταναστών από κέντρο κράτησης της Κορίνθου με αίτημα την απελευθέρωσή τους. Βλ. ακόμη «‘We Are Like Animals’: Inside Greece’s Secret Site for Migrants», Matina Stevis-Gridneff, Patrick Kingsley, Haley Willis and Sarah Almukhtar, The New York Times, 10-03-2020.

[58] Βλ. «The Killing of Muhammad al-Arab», https://vimeo.com/395567226 το βίντεο που αναφέρεται στη δολοφονία μετανάστη στα ελληνοτουρκικά σύνορα στις 2 Μαρτίου 2020. Επίσης βλ. «Πτώμα σε προχωρημένη σήψη βρέθηκε στον Έβρο», ΕΦΣΥΝ, 09-03-2020.

[59] «Παραστρατιωτικοί πυροβόλησαν αστυνομικό στον Έβρο – Τον πέρασαν για μετανάστη!», TVXS, 08-03-2020. «Ο αστυνομικός, για καλή του τύχη, φορούσε αλεξίσφαιρο γιλέκο που σταμάτησε τη σφαίρα και γλίτωσε με ελαφρύ τραυματισμό. Το περιστατικό επιβεβαιώνεται τόσο από αστυνομικές πηγές όσο και από το Νοσοκομείο της Αλεξανδρούπολης όπου μεταφέρθηκε για τις πρώτες βοήθειες. Είναι ενδεικτικό της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί με τις ανεξέλεγκτες ένοπλες ομάδες που υποκαθιστούν τον νόμο. Πηγές κοντά στην Αστυνομία αναφέρουν ότι από υψηλά ιστάμενο πρόσωπο δόθηκε εντολή να αποσιωπηθεί το γεγονός».

[60] «Από τα hot spot στα χωράφια: Το νέο σχέδιο για την ενσωμάτωση των μεταναστών», Star Channel, 17-02-2020.

[61] «Μεταναστευτικό: Το ΜέΡΑ 25 έχει… πρόταση – Να στείλουμε τους μετανάστες σε έρημα χωριά να κόβουν ξύλα για ηλικιωμένους», iefimerida.gr, 28-02-2020.

[62] «Επί τάπητος η αξιοποίηση προσφύγων ως εργάτες γης σε Ημαθία και Πέλλα, λόγω και κορονοϊού», ΑΠΕ-ΜΠΕ, 20-03-2020.

[63] «Μετανάστες στα χωράφια», Pella24.gr, 21-03-2020.

[64] «Κορονοϊός: Τεράστιες ελλείψεις σε έναν μήνα σε λαχανικά και φρούτα», Ρωμανός Κοντογιαννίδης, Έθνος, 26-03-2020.

[65] «Α. Τσίπρας: Σωστά κλείνουν τα σύνορα, και εμείς το κάναμε αλλά χωρίς φιέστες», Καθημερινή, 03-03-2020.

[66] «Χίος: Εισβολή κατοίκων σε ξενοδοχείο όπου μένουν αστυνομικοί», Μίνα Καραμήτρου, CNN Greece, 26-02-2020.

[67] «ΚΕΕΡΦΑ: Να στηρίξουμε το μαζικό ξεσηκωμό στη Λέσβο», ΕΦΣΥΝ, 24-02-2020: «Η απόφαση της κυβέρνησης της ΝΔ […] με στόχο την άμεση ανέγερση φυλακών τύπου Άουσβιτς για τους πρόσφυγες είναι μια τεράστια πρόκληση για το νησί της αλληλεγγύης και της ανθρωπιάς, των γιαγιάδων που υποδέχτηκαν τις μωρομάνες και τα παιδιά τους, των εργαζόμενων και της νεολαίας που στήριξαν το κατατρεγμένο προσφυγόκοσμο».

[68] «Κουτσούμπας: Μεγάλη ανησυχία για την τουρκική επιθετικότητα», news247.gr, 06-03-2020

[69] «Ανακοίνωση για τις εξελίξεις στο Προσφυγικό και τα μέτρα της κυβέρνησης», 902.gr, 03-03-2020.

[70] «Tο μεταναστευτικό μετατρέπεται σε εθνικό πρόβλημα», koel.gr, 01-03-2020: «Σε αυτή τη φάση αξιοποιεί απροκάλυπτα ως όπλο τις μεταναστευτικές και προσφυγικές ροές, αποτέλεσμα των ιμπεριαλιστικών πολέμων της Δύσης και των νεο-οθωμανικών βλέψεων της Τουρκίας. Ο Ερντογάν, ως νέος Χίτλερ, πρώτα βομβαρδίζει ανηλεώς μια ξένη χώρα και κατόπιν εκμεταλλεύεται το κύμα προσφύγων σε ένα διαρκή εκβιασμό της Δύσης για να αποσπάσει στήριξη και νομιμοποίηση στις επεκτατικές του βλέψεις.» Και για κλείσιμο: «Το μεταναστευτικό μετατρέπεται σε εθνικό ζήτημα. Τόσο διότι μέσω αυτού σχεδιάζεται και υλοποιείται ο παγκοσμιοποιητικός σχεδιασμός διάλυσης των κοινωνιών όσο και ειδικότερα διότι είναι «εργαλείο» του τούρκικου επεκτατισμού. Όποιος δεν το έχει καταλάβει, ή δεν θέλει να το καταλάβει, επί της ουσίας προωθεί τα σχέδια Ε.Ε.-ΝΑΤΟ και Τουρκίας.»

[71] «Φάντασμα από τα παλιά ξύπνα… τρελάθηκαν (Ή πώς η αριστερά πνίγεται και στον Έβρο)», Θέμης Τζήμας, laiki-enotita.gr, 14-03-2020.

[72] «Ετοιμάζουν βίαιο πογκρόμ κατά προσφύγων στα Σφαγεία Ρόδου», ΕΦΣΥΝ, 28-03-2020: «Καταγγέλλουμε: 1. Τους γράφοντες και όσους συνεπικουρούν για προετοιμασία φασιστικού πογκρόμ. 2. Την ανευθυνότητά των ανεγκέφαλων φασιστών, προκειμένου να εκτονώσουν το ρατσιστικό μένος τους, να προκαλέσουν μεγαλύτερα ακόμη προβλήματα στη δημόσια υγεία με διασπορά της πανδημίας. Καλούμε τις τοπικές Αρχές και την Αστυνομία να παρέμβουν πριν είναι αργά» (η έμφαση δική μας).

[73] «Συρίγος για Τουρκία: Ανησυχούμε μήπως μας στείλει επίτηδες φορείς του κορωνοϊού», LIFO, 03-04-2020. «Πρέπει να προετοιμαζόμαστε για ένα θερμό επεισόδιο στην Ανατολική Μεσόγειο. Έχουμε ακόμα την εντύπωση ότι περιμένουμε ένα θερμό επεισόδιο παλαιού τύπου, δηλαδή να βγει κάποιος με το καράβι του και να πάει να αντιπαρατεθεί με τα δικά μας καράβια. Αυτό που είχαμε στον Έβρο ξεπέρασε το θερμό επεισόδιο. Ήταν επίθεση άλλου τύπου».

[74] Έθνος, Φύλο και Γυναικεία Κινήματα, 1880-1949, Antifa Negative/Fight Back!, Ιούνης-Νοέμβρης 2017.

Μαρ 25

Ο «Αυτάκιας»: όταν το ανάποδο του ανάποδου δεν είναι ακριβώς το σωστό.

Τον Μάρτιο του 2019, πρώην μέλη του antifa str πήραν την πρωτοβουλία να επανεκδώσουν το graphic novel Rebecca για να υποστηρίξουν τη μουσική κολεκτίβα Punkhurst Mutants Show. H PMS μεταξύ άλλων πραγματοποιεί συναυλίες με queer μπάντες, έχει φιλοξενήσει εκδηλώσεις φεμινιστικών ομάδων και γενικά συμμετέχει σε «πρωτοβουλίες που διευρύνουν τα πεδία έκφρασης και ενδυναμώνουν τα άτομα που συμμετέχουν.» Η ιστορία της Rebecca εκτυλίσσεται στον Μεσαίωνα (14ος αι.) κάπου στην βόρεια Ιταλία. Μια εποχή δηλαδή που, κατά την γνώμη του δημιουργού της Queirolo, «παρά τα σχολικά αναγνώσματα δεν έχουν γίνει ευρέως αντιληπτές οι ομοιότητες με το πρόσφατο παρελθόν». Οι δημιουργοί, «προκειμένου να ανταποκριθούν στην μεταφορά και την απόδοση της εποχής» βασίστηκαν σε έργα ιστορικών όπως οι Jacques Le Goff, George Daby και Piero Camporesi.

Στην ιταλική εισαγωγή, ωστόσο, διαβάζουμε έναν προβληματισμό ο οποίος μένει μετέωρος: «[…] είναι απορίας άξιο πως [οι δημιουργοί] καταφέρνουν να αναπαράγουν κάποια στερεότυπα. Γιατί πρέπει, για παράδειγμα, να είναι κάποιος εβραίος έμπορος για να τον οδηγήσει ο κυνισμός του να προδώσει ακόμη και το σωτήρα της ζωής του;». Σωστά. Άλλωστε ο Le Goff διευκρινίζει ότι κατά τον Μεσαίωνα το πλέον περιφρονημένο είδος εμπορίου, αυτό της τοκογλυφίας, μπορούσε να είναι και επιλογή των χριστιανών –ενώ για τους εβραίους συνιστούσε μονόδρομο, μιας και τους απαγορευόταν να ασχοληθούν με άλλα επαγγέλματα πέραν μιας συγκεκριμένης λίστας.

 

Πράγματι, λοιπόν, στην περιπέτεια της Ρεμπέκα πρωταγωνιστεί ένας εβραίος για να εκτελέσει την προδοσία. Υπάρχει, όμως, ένα μεγαλύτερο πρόβλημα. Όχι μόνο δεν γίνεται καμία προσπάθεια αποσύνδεσής του από τις παραδοσιακές αντισημιτικές απεικονίσεις που βλέπουμε διαχρονικά, αλλά ενισχύονται αυτές με πιο σύγχρονα στερεότυπα. Έτσι, βλέπουμε έναν εβραίο παραδομένο σε μια ακατανίκητη επιθυμία για ραδιουργίες και δολοπλοκίες. Ανάξιος εμπιστοσύνης. Οι ενέργειές του καθορίζονται από το χρήμα και, φυσικά, αυτό δεν μπορεί να μην έχει συνέπειες στην κοινωνική του αντιμετώπιση. Τα γνωστά, οριακά ζωώδη, φυλετικά του χαρακτηριστικά (γαμψή μύτη, μυτερά αυτιά, το γεγονός ότι τον λένε «Ααρών, ο ‘Αυτάκιας’») είναι το αναπόσπαστο στοιχείο της στερεοτυπικής του απεικόνισης από την σκιτσογράφο. Έχουμε, εν ολίγοις, τη γνωστή αντισημιτική καρικατούρα του εβραίου όπως εκείνη διαμορφώθηκε στο Μεσαίωνα υπό την επίδραση της Εκκλησίας και αργότερα από τις φυλετικές θεωρίες. Η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου έχει αναδείξει ότι η απανθρωποποιημένη εικόνα του εβραίου σε συνδυασμό με το σκωπτικό χαρακτήρα του έπαιξε κομβικό ρόλο στην ευρωπαϊκή λογοτεχνία. Αυτές οι τρεις σταθερές (δράση, χαρακτήρας, όψη) έγιναν εργαλεία τόσο αφηγηματικής καταγραφής όσο και κοινωνικής επίβλεψης του εβραίου στις δυτικές κοινωνίες. Ένα από τα πιο εμφανή χαρακτηριστικά του αντισημιτισμού είναι η μακρά αντοχή του στο χρόνο και αυτό σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στις λαϊκές αναπαραστάσεις του εβραίου ως κοινωνικού παράσιτου.

Το κείμενο του κόμικ είναι ενδεικτικό της πλήρους στρέβλωσης των όσων γράφει ο Le Goff στο κεφάλαιο ‘Ο Κλέφτης του Χρόνου’ από το βιβλίο του Το Πουγκί και η Ζωή. Οι Queirolo και Brandoli ενστερνίζονται την τυπική αρνητική σήμανση του εβραίου όπως τη χρησιμοποίησε η προπαγάνδα της ναζιστικής μηχανής η οποία ανέσυρε όλους τους αντισημιτικούς μύθους που έρχονταν από τα βάθη των αιώνων. Οι δημιουργοί της Rebecca δεν μελέτησαν τον Le Goff για να τον ακολουθήσουν στην κριτική αποδόμηση της αντι-εβραϊκής ταύτισης του εβραίου με «την κλοπή του χρόνου». Αυτά που εκείνος εξετάζει με κριτική ματιά, εκείνοι τα αναπαράγουν στο κόμικ ως αλήθεια ενός έντιμου μυλωνά, ενός παραγωγικού εργάτη γης. Γεγονός πουκαθιστά σαφές ότι ακριβώς «προπαγανδίζουν τις προσωπικές τους ιδεολογικές εμμονές»· όσο κι αν η παρουσίαση του εντύπου επιχειρεί να ξορκίσει ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Για του λόγου το αληθές, ο Le Goff στο κεφάλαιο του βιβλίου του, ‘Το Καθαρτήριο’ (σελ.85), εξηγεί πώς μεταξύ χριστιανού και εβραίου τοκογλύφου, ο δεύτερος είναι αυτός που «όλο και περισσότερο στριμωγμένος σε αυτόν τον ρόλο από τη χριστιανική κοινωνία, αν και δεν διέπραττε αμαρτία ούτε κατά τον εβραϊκό νόμο ούτε κατά τον χριστιανικό, υπέστη, εξαιτίας ενός υποβόσκοντος αντι-ιουδαϊσμού, την άνοδο του αντισημιτισμού που υποδαυλίστηκε από την πάλη της εκκλησίας και των χριστιανών πριγκίπων εναντίον της τοκογλυφίας». Ενώ το graphic novel αναδεικνύει μια αντι-εβραϊκή μηχανορραφία οργανωμένη από τον τοπικό Επίσκοπο με στόχο να δημευθεί η περιουσία του εβραίου ‘Αυτάκια’ ή να εξοντωθεί και ο ίδιος, ο ‘Αυτάκιας’ σώζεται μέσω των μηχανορραφιών που εξυφαίνει η πονηρή ρομνί πρωταγωνίστρια, η Ρεμπέκα, η οποία αφού τον έσωσε, του ζητάει ως αντάλλαγμα ένα πουγκί με κοσμήματα. Ωστόσο, αυτή δεν είναι η τελευταία του παρουσία στην ιστορία. Ο ίδιος τελικά, έχοντας τελικά χάσει όλη την περιουσία του και κυνηγημένος από τη χριστιανική εξουσία, επιχειρεί να «προδώσει» τη Ρεμπέκα, παίρνοντας πίσω τα κοσμήματά του. Όταν αυτό το σχέδιό του δεν μπορεί να εφαρμοστεί γιατί ο υποψήφιος συνεργός του, ο έντιμος μυλωνάς, αρνείται, ο ‘Αυτάκιας’ εξαφανίζεται αφού τουλάχιστον έχει κλέψει τα σπαθιά δύο ληστών την ώρα που κοιμούνταν.

Το graphic novel Rebecca διαδίδει τη φιγούρα μιας δυναμικής, αυτόνομης γυναίκας, μιας τσιγγάνας που, παρά τις αδυναμίες της, με τη σύνεση και την εγρήγορσή της επιβιώνει των καταστάσεων και έχει όρεξη να ζήσει μια ζωή που δεν θα την περιορίσει να επιβιώνει στο πλευρό ενός άνδρα. Παράλληλα, όμως, έχουμε μπροστά μας μια ιστορία που διακινείται σε κινηματικούς χώρους με έναν εβραίο που φέρει πάνω του όλο το στερεοτυπικό αντισημιτικό πακέτο. Το θλιβερό κοινό στοιχείο ανάμεσα στην πρώτη ιταλική έκδοση μέχρι και τις ελληνικές εκδοχές του graphic novel είναι ότι το (αριστερό) κοινό τόσο στην ιταλία όσο και στην ελλάδα είναι έτοιμο να καταναλώσει μια ιστορία με έναν τέτοιο εβραίο. Τι είναι όμως αυτό που κάνει μια αντιφασιστική συνείδηση –ακόμα και το 2019– να μπορεί να δείχνει τόσο ζωηρή μπροστά σε σεξιστικά και ρατσιστικά περιστατικά και ταυτόχρονα τόσο απονεκρωμένη σε αντισημιτικά; Σε μια Ευρώπη ποτισμένη πέρα για πέρα από την μυρωδιά του αντισημιτισμού, το να πιστεύει κανείς ότι ο εβραίος παίζει έναν ρόλο-κλειδί στην κίνηση της ιστορίας είναι κοινή παραδοχή. Είναι ακριβώς η ίδια παραδοχή που αγκάλιαζε η ναζιστική ιδεολογία, από τη στιγμή που η αντισημιτική κοσμοθεωρία αποτέλεσε τη βασική ιδεολογική αντλία του Γ΄ Ράϊχ. Είναι ενδεικτικό αυτό που έχουν δείξει πολλοί ιστορικοί: ότι οι ναζί κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έδωσαν προτεραιότητα στην εξόντωση των εβραίων παρά στο να κερδίσουν τον πόλεμο σε πολλές φάσεις των ετών 1941-1943. Και όλο αυτό δεν είναι μια υπερβολική μας λόξα που ακουμπάει πάνω σε έναν ιστορικισμό· αν μπορεί να ονομάσει κανείς έτσι 6 εκατομμύρια νεκρούς. Μια ιδέα που θα έπρεπε να έχει υπόψη κανείς και στο σήμερα είναι ότι από τους ναζί μέχρι σήμερα ο αντισημιτισμός διακρίνεται από ένα κρίσιμο χαρακτηριστικό σε σχέση με κάθε άλλο ρατσισμό: στον εβραίο οι αντισημίτες δεν φαντασιώνονται απλά έναν εισβολέα, έναν εγκληματία, μια κακιά ράτσα, φαντασιώνονται αυτόν που κινεί υπογείως τα νήματα του κόσμου, εκφράζει την εξουσία με τη μορφή της κατοχής του χρήματος και, συνεπώς, ελέγχει τα πάντα (τράπεζες, ΜΜΕ, Χόλιγουντ, εθνικές κυβερνήσεις κ.ο.κ.). Ο αντισημιτισμός, σε αντίθεση με κάθε ρατσισμό, μετέρχεται έναν επαναστατικό χαρακτήρα. Ίσως αυτός είναι ο λόγος τελικά που και οι δημιουργοί του graphic novel Rebecca τοποθετούν τον εβραίο μέσα στις σελίδες τους, όχι ως παντοδύναμο, ίσα-ίσα, αλλά σίγουρα ως έναν από αυτούς που αξίζει να εξαπατηθούν. Από τον Μεσαίωνα μέχρι τη νεωτερική Ευρώπη είναι«επαναστατικό» να χτυπάς έναν Εβραίο! Στα 1492 που διαδραματίζεται η ιστορία της Ρεμπέκα είναι η εποχή που εξορίζονται όλοι οι εβραίοι της Σικελίας, της Σαρδηνίας, της Νάπολι, της Φλορεντίας, της Τοσκάνης και της Ραβένας. Οι συναγωγές τους καταστρέφονται. Την εποχή της έκδοσης της Rebecca, η μεγάλη συναγωγή της Ρώμης δέχεται επίθεση με χειροβομβίδες και αυτόματα όπλα με αποτέλεσμα τον θάνατο ενός βρέφους και τον τραυματισμό 35 εβραίων.

Τι είναι όμως ένας αντιφασισμός ή ένας αντισεξισμός που δεν λαμβάνει υπόψη την ιστορική εμπειρία του ναζισμού και των στρατοπέδων συγκέντρωσης, τη σημασία του εξοντωτικού αντισημιτισμού; Υπάρχει πολύς ή λίγος φασισμός ή αντιφασισμός, σεξισμός ή αντισεξισμός; Πράγματι, λοιπόν, ο «αντισεξισμός [μπορεί να] αποτελεί βασικό πόλο του αντιφασισμού» (Rebecca, σελ. 163-164), αλλά και πάλι ένας αντισεξισμός που αναπαράγει π.χ. τον μύθο του «Αλβανού εγκληματία» ή του «μουσουλμάνου βιαστή» (α λα Σώτη Τριανταφύλλου ή Οριάνα Φαλάτσι) ή, όπως στην προκειμένη, του «προδότη εβραίου» ενδεχομένως πράγματι να ενδυναμώνει κάποια άτομα, από την άλλη όμως, αντιλαμβανόμαστε ότι αποδυναμώνει άλλα (για να το πούμε κομψά), π.χ. μια εβραία φεμινίστρια!

 

Bonus: άσκηση συνδυαστικής σκέψης

Πώς θα χαρακτήριζε κάποια αναγνώστρια ένα αντιφασιστικό κόμικ του οποίου οι πρωταγωνιστές θα ήταν αποκλειστικά άνδρες και όποιες γυναίκες εμφανίζονταν εκεί, συγκέντρωναν κάθε σεξιστική αντίληψη που υπάρχει για τις γυναίκες από τον Μεσαίωνα μέχρι σήμερα; Ακόμα χειρότερα, η Rebecca πιστεύουμε ότι δεν είναι καν ένα κόμικ ενάντια στον διάχυτο αντι-τσιγγανισμό τόσο στην Ιταλία όσο και στην Ελλάδα. Ενσωματώνει παιχνιδιάρικα τον λεγόμενο «θετικό» ρατσισμό που συνοδεύει τις Ρομνί, μιας και παρουσιάζει την πρωταγωνίστρια υπερ- σεξουαλική και να μεταχειρίζεται κόλπα και μάγια με χαρακτηριστική ευκολία. Πώς θα χαρακτήριζε κάποιος αναγνώστης, λοιπόν, μια αντίστοιχη αντιφασιστική έκδοση που θα παρουσίαζε με «θετικό» σεξισμό μια πρωταγωνίστρια που, ως «γυναίκα», θα ήταν φροντιστική, ευαίσθητη και παράλληλα το «άλλο μισό» ενός αντιφασίστα άνδρα ήρωα; Είναι αυτές οι συνδηλώσεις του περιεχομένου του κόμικ δευτερεύουσες; Μήπως για λίγα καρέ θα έπρεπε να καταργήσουμε τα πολιτικά μας φίλτρα από μια ουσία την οποία εν τέλει χάσαμε τελείως;

Στο επίμετρο της έκδοσης της Rebecca ορθά στιγματίζεται το λάιφ στάιλ, η λογική «εμείς και οι όμοιοι μας», η κουλτούρα των σόσιαλ μίντια και άλλα που μας αδρανοποιούν ατομικά και συλλογικά. Το πρόβλημα, όμως, θεωρούμε ότι δεν μπορεί να ξορκιστεί αν απλώς επισημανθεί. Πιστεύουμε ότι μονάχα οι κοινότητες που επικοινωνούν, ενημερώνονται, ζυμώνονται, συμφωνούν, διαφωνούν και προχωρούν μέσα από ειλικρινείς και σοβαρές συζητήσεις μπορούν να αναχαιτίσουν την κυριαρχία ενός απολιτίκ φιλελεύθερου φεμινισμού ή και αντιφασισμού, κομμένων και ραμμένων στα μέτρα των συμφερόντων των επιμέρους εθνικών κρατών και των λαών τους. Δεν μας χωράει πια, αν μας χωρούσε ποτέ, μια πολιτική ταυτότητας που κλείνεται στον εαυτό της και έχει ως ορίζοντα έναν (αυτο)περιοριστικό δικαιωματικό λόγο, την κινηματική απομόνωση των (λιγότερο εδραιωμένων) αιχμών μιας κατά τα άλλα συμπεριληπτικής/διαθεματικής ατζέντας, τον αέναο κατακερματισμό των λόγων αντι-εξουσίας μέσα σε μια εποχή ήττας όλο και πιο συντριπτικής, την εσωτερίκευση μιας κουλτούρας μυωπικού φραξιονισμού την ώρα που καλούμαστε να έχουμε δημόσια άποψη για την κατάστασή μας και τον κόσμο γύρω μας. Το γενικό πρόβλημα με τους φιλελεύθερους δεν είναι θεωρητικό. Είναι ότι όπου και όταν κλήθηκαν να μεσολαβήσουν προ των πυλών του πολέμου, στήριξαν εν λευκώ τους φασίστες. Το Άουσβιτς δεν μπορεί να λείπει από αυτή την ιστορία και ούτε από τη δική μας ιστορία.

antigreek_émigré

Μαρ 24

Ο αντισημιτισμός είναι η νόρμα, δεν έχει κάτι το queer

Το Σάββατο 1η Φεβρουαρίου μέλη του αντιφασιστικού περιοδικού 0151 βρεθήκαμε στη συναυλία που διοργάνωνε η ομάδα Punkhurst Mutants Show (P.M.S.) στον χώρο της κατάληψής τους (aka κουλίτσα) στο Πολυτεχνείο. Η παρουσία μας εκεί έληξε άδοξα όταν άτομο των P.M.S. έδιωξε απ’ το χώρο ένα μέλος μας, με την αιτιολόγηση ότι δεν θέλει «την αλληλεγγύη όσων πετάνε λάσπη, αποκαλώντας τες αντισημίτριες».

Αναφερόταν συγκεκριμένα στο κείμενο “Ο Αυτάκιας: όταν το ανάποδο του ανάποδου δεν είναι το σωστό” στο 17ο τεύχος του 0151. Το συγκεκριμένο κείμενο ασκούσε κριτική στον αντισημιτισμό των εικονογραφημένων αναπαραστάσεων του γκράφικ νόβελ «Rebecca» που είχε εκδοθεί από πρώην μέλη του antifa str για την υποστήριξη της ομάδας P.M.S. τον Μάρτιο του 2019. Σε αυτήν τη μεταφρασμένη από τα ιταλικά έκδοση του 1970 παρουσιαζόταν στο ρόλο του ‘προδότη’ ένας μοχθηρός, φιλάργυρος Εβραίος με εξογκωμένα αυτιά και γαμψή μύτη και σ’ αυτήν ακριβώς την εικονοποίηση του Εβραίου εστίαζε το κείμενο του περιοδικού.

Το κείμενό μας, βάζοντας στο προσκήνιο το ζήτημα του αντισημιτισμού, έθετε ένα ερώτημα κι έναν προβληματισμό στον πολιτικό λόγο μίας ομάδας, στον οποίο κατά τ’ άλλα έβλεπε πολλά κοινά σημεία· αναγνωρίζοντας κοινές αφηγήσεις όπως ο αντικρατικός λόγος, η κριτική στην πολιτική της ταυτότητας, ο αντισεξισμός σαν αναπόσπαστο κομμάτι του αντιφασισμού κ.α., υπογράμμιζε ότι δεν μπορεί απ’ τα παραπάνω να λείπει η αντι-αντισημιτική αιχμή. Μιλάμε δηλαδή για ένα κείμενο-πρόσκληση σε συζήτηση, για μία προτροπή για διάλογο που έγινε μέσω κριτικής στο δημόσιο πεδίο –στα πλαίσια του οποίου, άλλωστε, δημοσιεύτηκε και το συγκεκριμένο κόμικ.

Δυστυχώς όμως οι ζυμώσεις, η ανταλλαγή απόψεων και οι συζητήσεις πάνω σε διαφωνίες μεταξύ συλλογικοτήτων κάθε άλλο παρά δεδομένες είναι σαν πρακτικές. Φαίνεται ότι το να εκφράζεις μία κριτική με υπογραφή λογίζεται ως «λάσπη». Θεωρείται δε κάτι τόσο επιθετικό, ώστε η ομάδα που τη δέχεται να πρέπει να προστατευτεί από αυτήν, να οχυρωθεί και να αποβάλει την απειλή. Το ‘ανάποδο του ανάποδου’, από το κόμικ μεταφέρεται στους πολιτικούς χώρους: αντί να υπάρξει απάντηση στην κριτική και να συνεχιστεί ο διάλογος, οι σχέσεις κόβονται απότομα, η πολιτική συζήτηση δεν γίνεται ανεκτή και η λύση δίνεται ‘εύκολα’, με την αποπομπή από μία queer κατάληψη· αντιπαραβάλλοντας με μεγάλη άνεση την έκφραση διαφωνίας με κάποιου είδους (ετερο)σεξιστική ή ρατσιστική συμπεριφορά (κάποια συμπεριφορά δηλαδή που θα οδηγούσε στο να εκδιωχθεί κάποιος απ’ τον συγκεκριμένο χώρο).

Η λογική «όποιος δημόσια διαφωνεί μαζί μου, δεν έχει θέση εδώ» δείχνει κάτι πολύ πιο δυσάρεστο, που ξεπερνά τις σχέσεις του περιοδικού με τη συγκεκριμένη κατάληψη. Είναι η απόδειξη ότι το ατομικό έχει επικρατήσει του συλλογικού, οι συζητήσεις σε «παρέες» φαντάζουν τόσο ισχυρές όσο η πολιτική ζύμωση και η τεκμηριωμένη έκφραση πολιτικής διαφωνίας με συλλογική υπογραφή έφτασε να θεωρείται ‘λασπολογία’.

Εδώ πρέπει να πούμε κάτι ακόμα, που προσθέτει άλλο ένα στοιχείο στο συγκεκριμένο ζήτημα. Παρόλο που στον χώρο της κατάληψης βρισκόμασταν αρκετά άτομα του περιοδικού, εκδιώχθηκε μόνο ένας άνδρας από εμάς και όχι κάποιο άλλο απ’ τα υπόλοιπα μέλη, που ήταν θηλυκότητες. Επικράτησε δηλαδή μία διαστρεβλωμένη εικόνα γύρω απ’ την έμφυλη ταυτότητα, εστιάζοντας αποκλειστικά και μόνο στον άνδρα-μέλος. Κυρίως, δε, επικράτησε μία εργαλειοποίηση πολιτικών στρατηγικών για να αποδοθεί «αναίμακτα» κάποια ευθύνη. Μακριά από μία αφήγηση που βλέπει την ιστορικότητα των ταυτοτήτων και γυρεύει να προβληματικοποιήσει τις μεταξύ τους σχέσεις, βάζοντας δίπλα στο εργαλείο της ταυτότητας την τοποθέτηση στη συγκυρία και την πολιτική οργάνωση, είδαμε τις P.M.S. να προτάσσουν μία άκαμπτη πολιτική των ταυτοτήτων· μία πολιτική που παραθέτει απλώς ταυτότητες, αντί να τις προβληματικοποιεί, γυρεύοντας να βρει ποια είναι η «χειρότερη» ή, αλλιώς, η πιο προνομιούχα, για να της αποδώσει έναν a priori, φυσικό εχθρικό χαρακτήρα. Από την άλλη, όταν χρησιμοποιείται τόσο εργαλειακά η έμφυλη ταυτότητα, μένει στην αφάνεια η οποιαδήποτε ανάγκη επεξήγησης της δυσαρέσκειας που προέκυψε από το κείμενό μας και, άρα, η οποιαδήποτε συζήτηση γύρω από πολιτικά περιεχόμενα, αφού τελικά αυτό που θα έμενε -αν δεν είχαν αποχωρήσει και οι θηλυκότητες του περιοδικού- θα ήταν ότι απλώς «εκδιώχθηκε ένας άνδρας από queer κατάληψη». Αφαιρώντας δε από τις θηλυκότητες την ευθύνη του πολιτικού, συλλογικού τους λόγου, βρέθηκαν οι ίδιες οι P.M.S. να αναπαράγουν ωμό σεξισμό, παρουσιάζοντάς τες ως μέλη «δεύτερης κατηγορίας».

Η αιχμή ενάντια στον αντισημιτισμό, λοιπόν, μετατράπηκε από αναγκαία πολιτική θέση σε λάσπη και από συλλογική άποψη σε ατομική –ανδρική– κακεντρέχεια. Όσες/οι έχουν διαβάσει έστω και λίγο το περιοδικό, γνωρίζουν καλά ότι μέσα από αυτό εκφράζεται κεντρικά η θέση ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για αντιφασισμό χωρίς πρώτα να μιλήσουμε για το Άουσβιτς, αναδεικνύοντας έτσι τον αντισημιτισμό σαν ζήτημα και ανοίγοντας μία συζήτηση σχετικά μ’ αυτόν. Αναρωτιόμαστε εδώ πως άραγε μπορεί να συνεχιστεί αυτή η συζήτηση, όταν η απάντηση που δεχόμαστε στην κριτική μένει στο «μη μας πουν αντισημίτριες», παραλείποντας το υπόλοιπο της φράσης «ακόμα κι αν…». Μάλιστα πώς μπορεί να υπάρξει καν κάποια συζήτηση, όταν καλούμαστε να αντιπαρατεθούμε με το αν η απεικόνιση ενός φιλοχρήματου Εβραίου με εξογκωμένα αυτιά και γαμψή μύτη είναι αντισημιτική; Ή όταν η προδοσία ταυτίζεται με έναν μοχθηρό τοκογλύφο; Όταν ο λόγος ενάντια στον αντισημιτισμό περιορίζεται σε μία αόριστη δήλωση εναντίον του, χωρίς να υπάρχει η πρόθεση για την παραμικρή εμβάθυνση στα περιεχόμενα και την ιστορία του και, κυρίως, χωρίς να υπάρχει η πρόθεση να παρθεί κάποια συλλογική και ατομική ευθύνη απέναντι σ’ αυτόν;

Για άλλη μία φορά βρεθήκαμε υπόλογοι/υπόλογες για την πολιτική μας θέση να αναδεικνύουμε το συγκεκριμένο ζήτημα και να στοχεύουμε σε λόγους που το αναπαράγουν. Με την ιδιαιτερότητα αυτή τη φορά να κατηγορούμαστε όχι από συλλογικότητες και άτομα που φέρουν ηγεμονικές ταυτότητες, αλλά από μία queer συνέλευση· μάλιστα τη μοναδική –πλέον– στην Αθήνα queer κατάληψη. Το γεγονός αυτό από μόνο του οφείλει να μας βάλει –και μας βάζει– σε κάποιους προβληματισμούς σχετικά με τις πολιτικές που επιλέγουμε και τα όρια που τελικά αυτές έχουν. Η ανάδειξη και μόνο των διάφορων ‘αντί-’ δεν επαρκεί. Εντείνεται η ανάγκη να βλέπουμε τα ‘επιμέρους’ ζητήματα [εναντίωση στο έθνος, τον (ετερο)σεξισμό, το ρατσισμό και τον αντισημιτισμό] σε μία συνολική αφήγηση, γειωμένη στην πραγματικότητα, αναδεικνύοντας τις συνδέσεις μεταξύ αυτών των σχέσεων εξουσίας μέσα στο χρόνο.

Την 1η Φεβρουαρίου οι Punkhurst Mutants Show επέλεξαν να μάς αρνηθούν την άσκηση πολιτικής κριτικής και την ανάδειξη του αντισημιτικού λόγου σαν ζήτημα, αποδίδοντας μάλιστα και τα δύο αυτά στοιχεία σε ένα μόλις άτομο, τη στιγμή που εμείς επιλέγουμε να φέρουμε τη συλλογική ευθύνη έκδοσης του περιοδικού. Η εύκολη αυτή μετατόπιση του «ποιος θα αποκλειστεί» από το συλλογικό στο ατομικό μάς φαίνεται ότι υποτιμάει τόσο την ίδια την πολιτική ύπαρξη του περιοδικού, όσο και το συγκεκριμένο, ιδιαίτερο περιεχόμενό του. Εμείς, απ’ την άλλη, με το να εκφράσουμε λόγο για όλα τα παραπάνω, υπερασπιζόμαστε τις μεταξύ μας σχέσεις και τις συλλογικές μας πρακτικές τονίζοντας ότι υπάρχει ένας ελέφαντας μέσα στο (ελληνικό) δωμάτιο, ο αντισημιτισμός, και εμμένοντας στη θέση μας:

 

Δεν μπορείς να μιλάς για αντιφασισμό αν δε μιλήσεις πρώτα για αντισημιτισμό.

 

 

Περιοδική αντιφασιστική έκδοση ενάντια στην ελληνική εμπειρία 0151

 

 

Κατέβασε το κείμενο σε pdf εδώ.

Μαρ 23

(ΜΗ) ΦΟΒΗΘΕΙΤΕ ΠΟΛΥ! ΕΙΝΑΙ ΑΠΛΑ ΜΙΑ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

Μαρ 23

Μη φοβηθείτε (πολύ)! Είναι απλά μια πολεμική άσκηση

“Ο πρώτος και μόνος λόγος ανήκει τώρα στους γιατρούς και στην Πολιτεία”.

– Πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, 17-03-2020.


Στατιστική και λίγο από Χούντα

Παγκοσμίως, μέχρι στιγμής, ο ιός με την κορώνα έχει αφήσει πίσω της πάνω από 15.000 νεκρούς και 100.000 θεραπευμένους, ενώ τα κρούσματα ξεπερνούν τις 300.000. Οι αριθμοί αυτοί δεν έχουν καμία σχέση, ακόμη, με όσους μολύνονται ή πεθαίνουν από την εποχική γρίπη κάθε χρόνο· 1 δισ. κρούσματα γρίπης παγκοσμίως, ενώ ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι πεθαίνουν 290.000 έως 650.000 άτομα ετησίως (στην Ευρώπη 60.000 νεκροί). Αυτά είναι νούμερα που προσφέρει, μεταξύ άλλων, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας για να καθησυχάσει, αφού βέβαια χαρακτήρισε τη γρίπη με την κορώνα «πανδημία» και τώρα μπορεί κάθε κράτος να κάνει την πολιτική που γουστάρει. Το εξαιρετικά δύσκολο –και εύφορο για κάθε είδους «σοφία» σε αυτό το περιβάλλον– είναι ότι λαμβάνουν χώρα μπροστά μας εξελίξεις μιας πλανητικής κλίμακας που προκαλούν παραλυτική αδυναμία στην ατομική σκέψη και αστόχαστη προσκόλληση σε σερβιρισμένες απ’ το κράτος και τους αξιωματούχους του απόψεις. Οπότε, το πρώτο που μπορούμε να κάνουμε από πλευράς μας είναι να θέσουμε κάποιες μεθοδολογικές ενστάσεις και ερωτήματα του στυλ: πόσο καταλαβαίνουμε και προσπαθούμε να καταλάβουμε τι είναι η στατιστική και οι πίνακες που εμφανίζονται στα μάτια μας καθημερινά; Πόσο εύκολο είναι να μιλήσεις για την πραγματικότητα που ισχύει σε χώρες τόσο διαφορετικές όσο η νότια κορέα, η ιταλία και η ελλάδα με κοινούς όρους; Από τι πρέπει να ξεκινήσουμε για να καταλαβαίνουμε καλύτερα το όλο; Τα παραπάνω νούμερα είναι ενδεικτικά για το ότι η γρίπη με την κορώνα δεν είναι ό,τι χειρότερο συνέβη στον ανθρώπινο πολιτισμό και ούτε θα εξελιχθεί σε ό,τι χειρότερο. Το παρακάτω κείμενο είναι απόπειρα απάντησης στα ερωτήματα-ενστάσεις μας και δεδομένου ότι αυτό που ζούμε αυτές τις εβδομάδες είναι ένα κατεξοχήν πολιτικό γεγονός, ελάχιστα ιατρικό ή βιολογικό. Για την ακρίβεια, είναι ένα γεγονός που πρέπει να εμφανίζεται ως ιατρικό/βιολογικό αφενός για να ‘παραχωρηθεί’ το μονοπώλιο του λόγου στο κράτος και την επιστήμη (να έχουν εκείνοι δικαιοδοσία επί των ζωών μας), αφετέρου για να παρουσιαστεί το κράτος ως φορέας-εγγυητής του συλλογικού συμφέροντος.

Η ιδεολογία είναι η βάση της σκέψης μιας ταξικής κοινωνίας, κατά την πλήρη συγκρούσεων πορεία της ιστορίας. Τα ιδεολογικά γεγονότα ουδέποτε υπήρξαν απλές χίμαιρες, αλλά η διαστρεβλωμένη συνείδηση των πραγματικοτήτων, και ως τέτοια υπήρξαν πραγματικοί παράγοντες που ασκούσαν, με τη σειρά τους μία πραγματικά διαστρεβλωτική επίδραση -και κατά μείζονα λόγο η υλοποίηση της ιδεολογίας… συγχέει στην πράξη με την κοινωνική πραγματικότητα μια ιδεολογία που κατόρθωσε να αναπλάσει όλη την πραγματικότητα κατά το πρότυπό της.

– Κοινωνία του θεάματος, Guy DeBord, 1967, θέση 212.

Ξεκινάμε πάντα από τη δική μας κοντινή πραγματικότητα, αναγνωρίζοντας ταυτόχρονα ότι αυτή δεν είναι παγκόσμια. Βλέπουμε, λοιπόν, κάθε μέρα στην ελλάδα να πραγματοποιούνται ένα-ένα και δίχως συζήτηση (όπως γίνεται πάντα δηλαδή σε τέτοιες περιπτώσεις) τα πιο τρελά όνειρα των μπάτσων. Βλέπουμε τη ΓΑΔΑ και τα σώματα ασφαλείας να τίθενται επικεφαλής των ερευνών για τη γρίπη με την κορώνα. Βλέπουμε μπάτσους να διώχνουν κόσμο από τα πάρκα στο πλαίσιο της απαγόρευσης κυκλοφορίας που επιβλήθηκε από τις 22 Μαρτίου. Βλέπουμε να συγκαλούνται συμβούλια εθνικής ασφάλειας για τους μετανάστες από την Τουρκία και ταυτόχρονα εθνικά συμβούλια για την εφαρμογή άμεσων μέτρων υιοθέτησης ή περιορισμού ατομικών και κοινωνικών συμπεριφορών που ονομάζονται «αντι-κοινωνικές». Συνειδητοποιούμε ότι η αποπολιτικοποίηση και ο ατομικισμός που καλπάζει (σύμπτωμα του οποίου είναι να φοβάται ο καθένας για την υγεία του και άρα μήπως πεθάνει νωρίτερα «απ’ ότι πρέπει», χάνοντας τη ζωή του σ’ αυτόν τον υπέροχο κόσμο), κουμπώνουν υπέροχα με το ότι τα Εγώ καταπίνονται στον κρατικό λόγο, τα άτομα διαλύονται μέσα σε πειθήνιες μάζες. Ο ατομικός φόβος του θανάτου να υποτάσσεται σε συμβουλές των ΔΙΑΣ και κάτι τύπων με κοστούμια έξω απ’ τα Υπουργεία.

Το γενικό διακύβευμα στη συγκυρία –για άλλη μια φορά μέσα σε μια δεκαετία– όπως το καταλαβαίνουμε είναι η ταύτιση «λαού και κράτους», του ελληνικού λαού και κράτους. Αν το 2010-2012, οι έλληνες έπαιζαν αυτό το παιχνίδι για να βρουν κυβέρνηση, έχοντας μεταξύ δύο κακών επιλογών να διαλέξουν, τη δεξιά και την αριστερά και το 2015 αυτό το παιχνίδι κορυφώθηκε τρώγοντας τα μούτρα τους, σήμερα η εθνική ομόνοια, το κρατικό παιχνίδι φαίνεται να μην έχει κανέναν απολύτως αντίπαλο. Το «πλένε τα χέρια σου και κάτσε σπίτι σου για να ‘σαι κοινωνικά υπεύθυνος» είναι το άλλο μισό της επίθεσης στους μετανάστες στα νησιά του ανατολικού Αιγαίου και τον Έβρο. Η μία ασύμμετρη απειλή κουμπώνει με την άλλη. Πρόκειται στην ουσία για αρκετά συμμετρικές μεταξύ τους κρατικές εντολές. Όξυνση στην εξωτερική πολιτική (στεγνός ρατσισμός ενάντια στους μετανάστες και επιθετικότητα απέναντι στην Τουρκία) και εξασφάλιση της υψηλότερης εσωτερικής συνοχής μέσω των μέτρων του ιού. Οι κρατικές εντολές είναι συμμετρικές γιατί αποσκοπούν στο να σκάσουν οι πάντες, ή έστω αυτά που λέγονται να συμβάλουν στη βελτίωση του κράτους ή να ‘ναι ανούσια ευχολόγια. Οι κρατικές εντολές είναι συμμετρικές γιατί θυμίζουν πολεμική άσκηση. Κάπως έτσι θα ήταν σε πόλεμο, πλην του ότι κάποιοι θα πηγαίνανε να σκοτωθούν και το δικαίωμα ελευθερίας του λόγου –ακόμα όρθιο– θα είχε καταργηθεί. Έχουμε φτάσει ένα κλικ μακριά κι όλα αυτά βέβαια για χάρη «της δημόσιας υγείας», «απέναντι σε ένα δημόσιο σύστημα υγείας που δεν αντέχει» και για χάρη αντιμετώπισης μιας «υβριδικής πολεμικής κρίσης» για μια χώρα που «δεν αντέχει άλλους ξένους».

Μιλάμε για μια τρομερή συγκυρία από το 1974 και την έναρξη της φάσης μεταπολίτευσης, μιλάμε για την πρώτη ιστορική συγκυρία όπου λαός και κράτος φαίνονται να γίνονται ένα. Μιλάμε για μια τρομακτική καθημερινότητα όπου ο συντονισμός των υπηκόων με τον κρατικό λόγο εμφανίζεται σε τέτοιο βαθμό που τα σικέ μαζικά κλάματα για τον θάνατο παλιών κομμουνιστών ηγετών μοιάζουν σαν καρικατούρες. Τα ρομπότ της Δύσης στην «πανδημία» ξεπερνούν σε γελοιότητα και υποτακτικότητα κάθε μάζα ανθρώπων στις χώρες του Υπαρκτού Σοσιαλισμού, στους άδειους δρόμους, στις μάσκες και τα γάντια τους, στην καχυποψία μεταξύ όλων και το ρουφιάνεμα, στη νομιμοποίηση της αστυνομίας στους δρόμους και του κρατικού παράγοντα στη δημόσια σφαίρα. Οι δυτικές δημοκρατίες χαμογελούν φασιστικά.

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι ήδη τόσο ολοκληρωτικά αποσπασμένος από την εμπειρία όσο η λειτουργία μιας μηχανής από τις παρορμήσεις του σώματος, το οποίο μόνο σε καταστάσεις ασθένειας τείνει να της μοιάσει. Στον βαθμό που ο πόλεμος δεν εμπεριέχει συνέχεια, ιστορία, το “επικό” στοιχείο, αλλά σε κάθε φάση του ξαναρχίζει ως ένα βαθμό από την αρχή, δεν θα αφήσει πίσω του μια συνεχή, ασυνείδητα διατηρούμενη εικόνα από μνήμης. Παντού, με κάθε έκρηξη, σπάζει το φράγμα υπερερεθισμού, υπό την προστασία του οποίου διαμορφώνεται η εμπειρία, η διάρκεια μεταξύ σωτήριας λήθης και σωτήριας μνήμης. Η ζωή μεταμορφώθηκε σε μια αχρονική διαδοχή από σοκ, ανάμεσα στα οποία χάσκουν τρύπες, παραλυμένα μεσοδιαστήματα. Τίποτε όμως δεν είναι ίσως πιο μοιραίο για το μέλλον από το γεγονός ότι σύντομα κανένας δεν θα μπορεί κυριολεκτικά να σκεφθεί τα πράγματα, διότι κάθε ψυχικό τραύμα, κάθε μη ξεπερασμένο σοκ των επιστρεφόντων είναι μια μαγιά της επόμενης καταστροφής.

– Minima Moralia, Th. Adorno, θέση 33.

Αναρωτιέται κανείς πολλά πράγματα σ’ αυτή τη στροφή της ιστορίας. Αν το κράτος σού λέει «μην έρχεσαι στο νοσοκομείο, αν νοσήσεις»· αν σου λέει ταυτόχρονα ότι άνθρωποι της ίδιας πάστας με σένα –απλά διαφορετικής εθνικής καταγωγής– είναι ανεπιθύμητοι και δεν μας κοστίζει τίποτα να τους στοιβάζουμε σε κέντρα κράτησης, να τους σκοτώνουμε στον Έβρο, να καίμε τις παράγκες τους, να τους βάλουμε να δουλέψουν τώρα σε παρατημένα χωράφια και νησιά· αν μια γρίπη είναι ικανή να καταλύσει σε μια βδομάδα μια σειρά δικαιωμάτων και να σε κλείσουν σπίτι σου, ποια είναι τελικά αυτή η χρησιμότητα του κράτους; Αν ο βασικός λόγος αυτο-υπεράσπισης των κρατών αυτών είναι ότι μπορεί κανείς «να καταναλώνει και να ζει ελεύθερα», τι θα συμβεί τώρα που αυτό παίρνεται πίσω; Έχουμε το νου μας για την όξυνση αυτής της πολεμικής άσκησης στο μέλλον. Τον τρόπο που θα προσπαθήσουν να μας περιορίσουν νομικά, ώστε να μη μιλάμε καν. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ω ναι, δεν θα κλείσουν, γιατί αναπαράγουν τόσο τη σύγχυση και τον πανικό, όσο και τους κρατικούς λόγους περί κρίσης.

Δεν είναι η μόνη απορία που έχουμε αυτές τις μέρες. Αναρωτιόμαστε αν όλες αυτές οι τρομερές σάλτσες είκοσι-τριάντα χρόνια τώρα περί κριτικής της πληθυσμιακής στατιστικής έχουν αντικατασταθεί απλά με τα ντετόλ, την ώρα ακριβώς που, εμφανέστερα από ποτέ, ήρθε η ώρα η κριτική των πληθυσμιακών στατιστικών να μπει σε λειτουργία. Αναρωτιόμαστε αν τα τσιτάτα περί Τζιόρτζιο Αγκάμπεν, Μέρι Ντάγκλας και Τζούντιθ Μπάτλερ τώρα που ήρθε στο προσκήνιο μια πραγματική κατάσταση εξαίρεσης και μια μαζική συνθήκη ζωών που αξίζει να βιωθούν ή να πεθάνουν, αντικαταστάθηκαν από κανιβαλισμό, ιδεασμούς μόλυνσης και προφύλαξης, νόρμες πιο νορμάλ κι απ’ της κανονικότητας. Αλάνθαστο κριτήριο της αξίας μιας θεωρίας βέβαια είναι το μέτρο της επαφής της με τις υλικές συνθήκες του σήμερα. Αυτό φυσικά δεν έχει να κάνει με τον ίδιο τον Φουκώ και τους άλλους∙ αμφιβάλλουμε αν ο συμπαθητικός κύριος Φουκώ θα χαιρόταν αν έβλεπε τους «οπαδούς του» να συνιστούν σήμερα σε όλο τον πληθυσμό να τηρούν έναν απροσδιόριστο αριθμό μέτρων και να το ονομάζουν αυτό «υπευθυνότητα» για να μη διαδώσουν κάποιον ιό γρίπης, κατηγορώντας ταυτόχρονα τους άλλους μισούς πως όποιος δεν πειθαρχεί στις κρατικές οδηγίες, συνιστά εχθρό του κοινωνικού συνόλου, δυνάμει εσωτερικό εχθρό. Αμφιβάλλουμε πολύ.

Αναρωτιόμαστε αν όλος ο φοβερός αντιφασισμός της μεταπολίτευσης αντικαταστάθηκε από ηθικοδιδακτικές συμβουλές των υπηρεσιών υγείας περί κοινωνικής υπευθυνότητας και ατομικής ευθύνης για να μην «κολλήσει» κανείς τις ευπαθείς ομάδες, δηλαδή άλλη μια στατιστική κατηγορία του πληθυσμού, την οποία σαφώς έχει χεσμένη το κράτος. Αν ο αντιφασισμός που συνηθίσαμε τόσες δεκαετίες, παρά τον διακηρυγμένο ταξικό του προσανατολισμό, δεν βρίσκει σήμερα τις αντιστοιχίες και τις αναλογίες μεταξύ των «αντι-κοινωνικών» της γρίπης και των «αντι-κοινωνικών» που στοχοποίησαν οι Ναζί. Πόσο φτωχή μοιάζει σήμερα η κριτική του κράτους πρόνοιας. Πόσο δυστοπικά κουμπώνουν σήμερα τα μέτρα υφαρπαγής των ατομικών σωμάτων απ’ το κράτος με τα συνθήματα των Ναζί όπως το ότι «το σώμα σου ανήκει στο έθνος». Αναρωτιόμαστε αν αυτό το κράτος που πριν ένα μήνα μόλις κατηγορούταν πως πνίγει μετανάστες, οργανώνει φασίστες κ.τ.λ., τώρα αποκτά την τυφλή εμπιστοσύνη, το ίδιοι και η αστυνομία του, οι γιατροί του κτλ. Αναρωτιόμαστε πως μια συνοπτική αντικατάσταση της υγείας από μπατσο-διαχείριση και γραφειοκρατία περνάει απαρατήρητη.

Ποιος ωφελείται;

Μια μεθοδολογική παρατήρηση και πάλι. Πρώτον, η ανάλυση των αιτιών της «κρίσης» του ιού με την κορώνα και το ερώτημα «γιατί τώρα» επιδέχεται μιας μεγαλύτερης συζήτησης την οποία θα αποφεύγαμε να κάνουμε από τώρα, εφόσον δεν έχουμε όλα τα στοιχεία στο δικό μας τραπέζι συνελεύσεων, εφόσον μας ωθεί αναγκαστικά –ως παγκόσμιο ζήτημα– σε δεδομένα και τρόπους συζήτησης με τους οποίους δεν είμαστε εξοικειωμένοι σε ένα συλλογικό επίπεδο. Η στάση «δεν-ξέρω» θεωρούμε ότι είναι πιο τίμια τόσο απ’ την αναπαραγωγή του κρατικού λόγου όσο και το «βρίσιμο» όσων προσπαθούν να απεγκλωβιστούν απ’ αυτόν. Δεύτερον, γνωρίζουμε ότι μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή ή της τηλεόρασης δεν μπορεί να διαμορφωθεί καμία σοβαρή άποψη για τα πράγματα. Δεν θα δώσουμε ούτε τώρα πίστωση σε όλη την ‘τρέλα’, όλο τον πανικό και όλη τη διανοητική έκπτωση που γνωρίζαμε και από προηγούμενες φάσεις του ζοφερού μας κόσμου. Οι συλλογικότητες που βασίζονται στο διάβασμα, στην αποδελτίωση, στις πολιτικές τους δομές και τη δράση τους έχουν σαφώς βαρύτερη γνώμη από οποιαδήποτε «ατομική» άποψη διαμεσολαβημένη από κλικς.

 

 

Μπορούμε, περαιτέρω, με μεγαλύτερη ασφάλεια να πούμε ποιος ωφελείται από αυτή την κρίση και μπορούμε να πούμε τι κάνουμε εμείς. Όπως φάνηκε ήδη από τα μέχρι τώρα, έχουμε ένα χοντρό πρόβλημα με την εθνική ομόνοια δίχως αντίλογο που παρατηρούμε να εξελίσσεται και την ταύτιση «λαού και κράτους». Το πρόβλημά μας, όπως το περιγράφουμε παραπάνω, στο πως εμφανίζεται, στο πως εξελίσσεται, στο πως μιλιέται και στο πως δεν αντι-μιλιέται, έχει το όνομα «φασιστική κοινωνία». Αυτό μάλιστα είναι ένα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα –μιας και έτσι αυτή η κοινωνία εμφανίζεται όλο και πιο έτοιμη να συσπειρωθεί γύρω από το κράτος της μπρος σε ένα πολεμικό επεισόδιο. Είναι μάλιστα πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από το ότι η ελλάδα (και η Ιταλία) στην παρούσα συγκυρία «εκβιάζουν» κατά το σύνηθες, για να πάρουν κάποια λεφτάκια. Και πολύ μεγαλύτερο πρόβλημα από το ότι διάφοροι ανά τη χώρα δεν καταλαβαίνουν γιατί η ελλάδα και η Ιταλία εφαρμόζουν σκληρή καραντίνα αποκλεισμού του δημόσιου χώρου, ενώ η Νότια Κορέα, με την υψηλή διάδοση του ιού, όχι. Λέγοντας το τελευταίο, ούτως ή άλλως, πρέπει να έχουμε υπόψη ότι η «κρίση-κορώνα» έχει διαφορετικές εκδοχές και προσαρμογές στο εθνικό πεδίο, πράγμα που πρέπει να μας κρατά σε εγρήγορση. Οι έλληνες υπήκοοι –και οι αριστεροί χέρι-χέρι με τους δεξιούς, μη φοβούμενοι μην κολλήσουν εθνικισμό και ρατσισμό– συναινούν πλήρως στα χουντικά μέτρα του ελληνικού κράτους βάζοντας και πάλι πλάτη στις ελληνικές διαπραγματεύσεις (όπως το κάνανε στις πλατείες το 2011, στο δημοψήφισμα και τις εκλογές και το καλοκαίρι της «προσφυγικής κρίσης» το 2015). Βάζουνε πλάτη στη σειρά μέτρων υπέρ των αφεντικών που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός στις 17 Μαρτίου. Το ποιος ωφελείται από όλα αυτά, λοιπόν, θεωρούμε ότι βγαίνει εύκολα. Το όνομά του αρχίζει από «ελληνικό» και τελειώνει σε «κράτος».

* Τι κάνουμε εμείς απέναντι σ’ αυτό; Σε αντίθεση με τα παραδείγματα των αγανακτισμένων στις πλατείες και το δημοψήφισμα, αυτή τη φορά το κράτος εμφανίζεται ενιαίο –ο ΣΥΡΙΖΑ βρήκε απλά να πει ότι στηρίζει την επιστήμη απέναντι στις εκκλησίες. Η διαφορά, λοιπόν, με το 2010-2012 και το 2015 είναι ότι πλέον δεν υπάρχει σχεδόν κανένας αντίλογος, καμία κεντρική αντιπαράθεση ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερά του κράτους, έστω ρητορική, έστω για τα μάτια του κόσμου. Αυτό, ως πρωτόγνωρο, σε συνδυασμό με τα μέτρα κατά του ιού (εναντίον μας βασικά), είναι τρομακτικό. Οι υπήκοοι σήμερα που αγκαλιάζουν αυτή την κρατική σύμπνοια δεξιάς κι αριστεράς, έχουν αναλάβει την περιφρούρηση του κρατικού λόγου –που εμφανίζεται ως ιατρικός και επιστημονικός– καταστέλλοντας σε λεκτικό επίπεδο ή συναινώντας να κατασταλεί με πραγματικούς όρους όποιος θα μπορούσε να διαφωνεί. Με λίγα λόγια την προσπάθεια περιορισμού της ελευθερίας του λόγου –ενός εκ των τελευταίων καταφυγίων μας– προσπαθούν να την επιβάλουν οι υπήκοοι σε αυτή τη φάση. Εδώ, λοιπόν, βλέπουμε να επανεμφανίζεται το ‘δικαίωμα’ ως μια πτυχή του ‘υλικού συντάγματος’ (που έλεγαν οι Ιταλοί αυτόνομοι). Δηλαδή, το δικαίωμα να συνιστά την ιδεολογική/νομική αποτύπωση ενός υλικού συσχετισμού δύναμης, ως προϊόν ενός ανταγωνισμού την ιστορικότητα του οποίου χρειάζεται να έχουμε υπόψη μας όταν μιλάμε γι’ αυτό.

* Από πλευράς μας, συνεχίζουμε να βρισκόμαστε σε τακτικές συνελεύσεις και επικοινωνία. Και σε δημόσιες δράσεις. Συζητάμε με άλλους και άλλες που έχουν τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες σκέψεις με εμάς, τις ίδιες πολιτικές συμφωνίες. Αυτό δεν αντικαθίσταται από καμία οθόνη, κανένα κλικ στην «ενδιαφέρουσα είδηση», κανένα διάλογο των πέντε δευτερολέπτων ή των πέντε λεπτών σε τσατ, ποστ και θρεντς. Δεν είμαστε αρρωστοφοβικές μονάδες μπροστά σε υπολογιστές αλλά μέλη συλλογικών σωμάτων σκέψης, λόγου και δράσης. Τέτοια ήμασταν, τέτοια είμαστε, τέτοια θα είμαστε. Τώρα είναι η ώρα που αυτό μας χρειάζεται όσο ποτέ –και πιστεύουμε ότι καλό θα κάνει και σε άλλους. Σε επίπεδο παρέας προσπαθούμε να καταλάβουμε τον δημόσιο χώρο που μας ανήκει. Ποτέ ίσως δεν ήταν τόσο ριζοσπαστικό το να αράζεις απλά σε παγκάκια και πλατείες.

* Παραδεχόμαστε την αδυναμία μας να μιλήσουμε για ορισμένα που δεν τά ‘χουμε ψάξει επαρκώς (π.χ. την ιστορικότητα των κρατικών πολιτικών περί επιδημίας, την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση) και συνεχίζουμε να κινούμαστε τόσο με τα ήδη υπάρχοντα πολιτικά μας εργαλεία, αναλυτικά και ιστορικά, όσο και με τον εμπειρισμό μας. Ξέρουμε, για παράδειγμα, ότι «κρίση» (μεταναστευτική, γρίπης, οικονομική κτλ) ονομάζεται κάτι που το κράτος θέλει να ονομάσει κρίση. Το 2009-2010 που υπολογίζεται μισό εκατομμύριο κόσμος να πέθανε από το SARS κανείς δεν το ονόμασε κρίση και σίγουρα δεν εμφανίστηκε όπως εμφανίζεται σήμερα. Ξέρουμε για παράδειγμα ότι οι υπηρεσίες υγείας στις περιπτώσεις των διαπομπευμένων οροθετικών το 2012 και άλλες δεκάδες περιπτώσεις, μας έδειξαν ένα πρόσωπο και μια λειτουργία η οποία κάθε άλλο παρά μας κάνει να τις εμπιστευόμαστε. Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι στη ΓΑΔΑ που φροντίζουν για τη μη διάδοση του ιού, είναι οι ίδιοι που χτυπάνε μετανάστες και τους μπαγλαρώνουν ανά την επικράτεια. Δεν παραθέτουμε καμία είδηση γιατί είναι άφθονες για όποιον/α ενδιαφέρεται. Η παραδειγματική εφαρμογή, πάντως, της αντι-μεταναστευτικής δράσης και των νέων μέτρων ήταν η εκκένωση στις 15 Μαρτίου της κατάληψης μεταναστών στου Γκίνη, στο Πολυτεχνείο. Κράτος παντού, αρρώστια και ντου!Ξέρουμε ότι αυτά που κάνει «ο Ερντογάν» στον Έβρο, τα έκανε «ο Τσίπρας» στην Ειδομένη και συνεπώς κανείς υβριδικός ή άλλος πόλεμος δεν συμβαίνει. Ξέρουμε –και το βλέπουμε σήμερα στα τέρματα– πως ό,τι δεν ταιριάζει στον κρατικοδίαιτο πανικό των κρατικών υπηκόων διαβάζεται σαν «συνωμοσιολογία» (sic) – ίσως αν ζούσαν το ’42 όλοι ετούτοι και το Άουσβιτς να ήταν συνωμοσιολογία για αυτούς όπως ήταν και για πολλούς άλλους. Ξέρουμε ότι η διαχείριση του πληθυσμού γίνεται πάνω σε πραγματικές επιδημίες, η κατάσταση εξαίρεσης θέλει μια πιστευτή απ’ όλους αφορμή. Φυσικά, τα κράτη έχουν δείξει ιστορικά –και καθόλου συνωμοσιολογικά αλλά με εξαιρετική ικανότητα εξύφανσης συνωμοσιών, π.χ. στον εμπρησμό του Ράϊχσταγκ το 1933[1]– ότι αν δεν υπάρξει πραγματική αφορμή, μπορούν και να τη φτιάξουν εκ του μηδενός. Δεν είναι πάντα αυτή η περίπτωση φυσικά, όμως στην τελική εμείς (οι πολιτικοποιημένοι εμείς) που δεν ξέρουμε το χριστό μας από λεπτομέρειες, την ώρα που τρέχουν τα πράγματα, δεν μπορούμε να καταλαβαίνουμε παρά το ποιος ωφελείται και τι παθαίνουμε εμείς συλλογικά. Ξέρουμε ότι όσα είπαμε στις περιπτώσεις των διαπομπευμένων οροθετικών του 2012 ή της δολοφονίας του Ζακ το 2018 ισχύουν. Οι «κίνδυνοι μόλυνσης», οι υγιεινιστικές ιδεολογίες και οι αντιλήψεις περί καθαρών κοινωνικών σωμάτων είναι ένα μάτσο ρατσιστικά σκατά στο στόμα του κράτους.

* Τέτοια πράγματα μπορούμε να καταλάβουμε, έχοντας διαβάσει λίγη ιστορία και μισώντας εκ βαθέων το κράτος μας. Τέτοια είναι τα εργαλεία μας, εμπειρικά, ιστορικά και πολιτικά –βασισμένα σε σώρευση συλλογικής μνήμης, γραπτών κειμένων και συζητήσεων. Ξέρουμε ότι η στατιστική είναι μια κρατική υπηρεσία για την υποβοήθηση των σκοπών του έθνους, είναι μια αστυνομική επιστήμη. Ξέρουμε ότι τα μαθηματικά τους, με τις καμπύλες τους και τα κέρατά τους, είναι μια επιστημονική εκδοχή, όχι η Επιστήμη, ξέρουμε ότι οι σχέσεις επιστήμης και εκκλησιών δεν ήταν ιστορικά ούτε είναι σήμερα εξορισμού αντιπαραθετικές, και ξέρουμε ότι το να τις εμφανίζει κανείς έτσι σήμερα τον οδηγεί είτε να δίνει τροφή (ξανά) στην αριστερά του κράτους, είτε να βερμπαλίζει μεσοπέλαγα με «επαναστατικό λόγο» του 18ου αιώνα την ώρα που οι φασίστες του βαράνε την μπροστινή πόρτα.

* Αν καιγόμαστε να ανοίξουμε το στόμα μας για τη νότια κορέα και την ιταλία, ας παραδεχτούμε την ασχετοσύνη μας άφοβα. Ας διαβάσουμε ένα σκασμό πράγματα, ας έρθουμε σε επαφή με το πώς αντιμετωπίζονται τα θέματα αυτά στις χώρες αυτές πριν τον Ιανουάριο του 2020. Ας αναγνωρίσουμε ότι σε κάθε χώρα συμβαίνουν διαφορετικά πράγματα και υπάρχουν ιδιαίτεροι λόγοι να συμβαίνει αυτό – στην Αλβανία και το Μαρόκο βγήκαν στρατιωτικά οχήματα στους δρόμους. Η Ουγγαρία καταργεί το κοινοβούλιό της και η κυβέρνηση αποκτά υπερ-εξουσίες για το 2020, απελαύνοντας «αντι-κοινωνικούς» Ιρανούς φοιτητές. Πολλές χώρες στον κόσμο δεν έχουν πάρει ακόμα καν μέτρα, εκτός Ευρώπης. Το κλασικό ένστικτο ενός που δεν θέλει τον πανικό λέει να πάμε να δούμε πόσοι κολλάνε γρίπη και πεθαίνουν –ποιοι πληθυσμοί και τι ηλικίες είναι αυτοί– σε μια εποχική γρίπη ή σε προηγούμενες «κρίσεις», είτε ονομάστηκαν είτε δεν ονομάστηκαν «κρίσεις», στο ιταλικό περιβάλλον. Ας δούμε ποια είναι η ιστορία του ιταλικού κράτους, πως έχει διαχειριστεί “τους ξένους του”, ποια είναι η θέση του ιταλικού κράτους στον παγκόσμιο διακρατικό ανταγωνισμό, στην ευρωπαϊκή ένωση κ.τ.λ. Είμαστε σίγουροι ότι εκεί θα ανακαλύψουμε πράματα και θάματα!

* Ο τρόπος που εξελίσσεται αυτή η κρίση συνιστά και μια ευθεία επίθεση στον δημόσιο χώρο. Παιδικές χαρές, γήπεδα και πάρκα κλειδώθηκαν. Η παρουσία μας στο δημόσιο χώρο αμφισβητείται ολοένα και περισσότερο καθώς οι υπηρέτες του κράτους με τους μπλε φάρους κάνουν τις μοναχικές τους βόλτες αμέριμνοι στους δικούς μας, στην πραγματικότητα, χώρους. Δεν ήταν ποτέ κάποιου είδους «πρόταγμα» να μαζευόμαστε σε μαγαζιά και να τα λέμε, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με τις πλατείες και τα παγκάκια. Θυμόμαστε ότι ο έλεγχος του δημόσιου χώρου (ποιοι/ποιες και πως θα υπάρχουν εκεί) είναι ένα από τα συνεχή, συγκροτητικά επίδικα του ελληνικού κράτους. Εκεί υπάρχει ένα επίδικο και για εμάς· γι’ αυτό το λόγο, εξάλλου, μας βομβαρδίζουν συνεχώς με την ‘ατομική ευθύνη της κυκλοφορίας στο δρόμο’. Καταλαβαίνουμε, δηλαδή, ότι αυτές τις μέρες, αυτές τις ώρες, η διεκδίκηση της ύπαρξής μας στο δημόσιο χώρο είναι ένα πεδίο μάχης πρόσφορο για αμφισβήτηση του κρατικού μονοπωλίου. Ήδη κάποιοι σύντροφοι και συντρόφισσες, ομάδες δηλαδή, στην Αττική, αμφισβητούν οργανωμένα με πετυχημένο τρόπο το μονοπώλιο της αστυνομίας στο δημόσιο χώρο, δίνοντας το αυτονόητο παράδειγμα της μη αναβολής οργανωμένων εκδηλώσεων. Οφείλουμε να περιφρουρήσουμε τη βούληση και τη δυνατότητά μας να είμαστε στο δημόσιο χώρο, οργανωμένα.

* Να πούμε και τα αυτονόητα; Σε ατομικό επίπεδο παίρνουμε τα μέτρα προφύλαξης που παίρναμε και μας μάθανε οι μανάδες μας ή οι θείες μας ή οι γιαγιάδες μας απ’ όταν ενηλικιωνόμασταν ακόμα, σαν ανθρώπινα θηλαστικά. Ξέρουμε ότι όλο ετούτο συνδέεται με την ιστορική και κοινωνική διαδρομή που πήραν οι γνώσεις περί της υγείας και των σωμάτων μας όταν αυτές έγιναν μονοπώλιο του κράτους από τις προηγούμενες εκδοχές τους. Παραμένουν, ωστόσο, σε ένα μεγάλο βαθμό ακόμα αρμοδιότητα της (απλήρωτης) γυναικείας εργασίας. Το κάθε τι έχει την καταγωγή του. Από εκεί έχουμε μάθει ότι όταν αρρωσταίνουμε, καθόμαστε σπίτι και λυπόμαστε που δεν μπορούμε να πάμε στη συνέλευση, γιατί πρέπει να ξεκουραστούμε. Από εκεί έχουμε μάθει πολλά. Και η αλήθεια είναι ότι και πολλοί κοινωνικοί και πολιτικοί μας πρόγονοι έχουν νοσήσει και τους έχουμε θρηνήσει στο παρελθόν, χωρίς να χρειαστεί κανένα κράτος να μας πει ότι λεγόμαστε/λέγονταν «ευπαθείς ομάδες». Γιατί αυτόν τον κόσμο τον διατρέχουν διαιρέσεις πολύ παλιότερες και βαθύτερες από τις «ευπαθείς ομάδες» και τους «αντικοινωνικούς». Είμαστε στατιστικές μονάδες για το κράτος μέσα σε όλη την κλίμακα του κανονικού θανάτου στον καπιταλισμό και την παλεύουμε με όρους που φτιάχτηκαν πολύ πριν την «κρίση», για μερικούς και μερικές πολύ πριν γεννηθούμε. Ζούμε με λίγα λεφτά, είμαστε σε σκατοδουλειές με άγχος, κάποιοι τώρα χωρίς δουλειές και ξέρουμε ποιον ωφελεί αυτό. Είμαστε με χαρτιά ή με ταυτότητες, ανώμαλες υπάρξεις και άρα εγγύτερα σε κάθε βία του όχλου και του κράτους του. Είμαστε άρρωστοι και υγιείς σε έναν άρρωστα κανονικό κόσμο. Ζούμε σ’ έναν καπιταλιστικό κόσμο που έχει χωριστεί με εθνικά σύνορα (δηλαδή ένοπλη ισχύ και πατριωτικές υλικότατες αφηγήσεις). Και, ταυτόχρονα, είμαστε κυρίως υποκείμενα με βούληση, με προθέσεις, με ιστορία, με δράση, δεν είμαστε εδώ μόνο για να παθαίνουμε αυτά που άλλοι «προβλέπουν» σε παγερές στατιστικές, δεν είμαστε εδώ για να πεθαίνουμε στο πλαίσιο κρατικών σχεδίων με ηλίθια ονόματα, στο αρχιπέλαγος μιας φασιστικής κοινωνίας. Το ξέρουμε ότι είναι κι άλλες, κι άλλοι σαν κι εμάς, είναι καχύποπτες και καχύποπτοι απέναντι σε όλα αυτά που ζούμε αυτές τις μέρες και μπορούν καλύτερα ή χειρότερα να εκφράσουν τα όσα δεν τους κολλάνε καλά σ’ όλο αυτό. Και υπό το βάρος μιας ασθένειας, νέας ή παλιάς, μιας γρίπης ή κάτι σοβαρότερου, ή του μαζικού πανικού, ή της κρύας γλώσσας του κράτους όταν μας διαβάζει τα νέα μέτρα, είναι η σκέψη τους και η σκέψη μας, το μυαλό μας, που δέχεται επίθεση. Ας μην τους κάνουμε τη χάρη να τραφούν απ’ το φόβο μας.


Αντιφασιστικό περιοδικό 0151 // 0151@espiv.net

 

 

Κατέβασε το κείμενο σε pdf εδώ.

[1]

“Newly uncovered testimony casts doubt on Nazi Reichstag fire claims”, 27-07-2019, DW. Ο εμπρησμός του γερμανικού κοινοβουλίου αποτέλεσε την αφορμή για να πάρει ο καγκελάριος Χίτλερ την εξουσία με υπερ-εξουσίες στη χώρα και να ξεπαστρέψει κάθε αντίθετη φωνή, αποδίδοντας τον εμπρησμό του Ράϊχσταγκ στους κομμουνιστές. Μετά από ένα μήνα τρομοκρατίας των S.A. κήρυξε εκλογές στις οποίες ουσιαστικά επικράτησε χωρίς πρόβλημα επί των αντιπάλων του, με τη βοήθεια ενός συντηρητικού κόμματος. Μετά από λίγες μέρες η Γερμανία κηρύχτηκε μονοκομματικό κράτος με το φόβητρο της τρομοκρατίας και ξεκίνησε η δωδεκαετής βασιλεία του Γ΄ Ράϊχ.

Μαρ 03

ΑΝΤΕ ΓΕΙΑ! (γιατί πηγαίνουμε ακόμα στο αντιρατσιστικό φεστιβάλ;)

Πολλοί μας το ρωτήσανε και φέτος. Γιατί πάμε ακόμα στα ελεγχόμενα από τη θεσμική αριστερά φεστιβάλ του ελεγχόμενου αντι-ρατσισμού; Πράγματι δεν είναι δύσκολο να διακρίνεις τι ‘προβληματικό’ έχει το ετήσιο αντι-ρατσιστικό φεστιβάλ, από τα πανό που μας λένε ότι τον ρατσισμό τον γεννάνε τα … μνημόνια, μέχρι την εξωτική κατηγοριοποίηση των διάφορων μεταναστών της Αθήνας μέσα από τις κουζίνες τους. Ωστόσο, έχουμε τη γνώμη πως πρέπει να υπάρχει ένα πάγκος antifa αν μη τι άλλο στο μόνο αντιρατσιστικό φεστιβάλ της πόλης έστω και για τους λίγους που πράγματι ψάχνουν αντιφασιστικό λόγο σε τέτοια κακόφημα μέρη για μια σειρά από αιτίες. Εξάλλου, βρεθήκαμε και φέτος στην ελληνική αυτή φιέστα με σκοπό τη διάδοση του ανθελληνικού δηλητηρίου κυρίως σε άτομα νεαρότερης ηλικίας καθότι το εν λόγω «αντι»-ρατστικό δρώμενο αποτελεί για πολλά υποκείμενα την πρώτη επαφή με τον -υπό στενή έννοια- πολιτικό λόγο. Αφού στήσαμε το τραπεζάκι με τα έντυπα και είχαμε κάποιες ελπιδοφόρες συνδιαλλαγές, δεν αργήσαμε να δεχτούμε σχόλια για την αφίσα του Antifa Negative ενάντια στον αντιτσιγγανισμό που κοσμούσε το μπροστά μέρος του τραπεζιού. Τα παρακάτω αποτελούν μία ανακατασκευή του διαλόγου που ακολούθησε ανάμεσα σε μια ελληνίδα εκπαιδευτικό που επισκέφτηκε τον πάγκο των εντύπων μας, ένα μέλος του 0151 και έναν στενό του φίλο. Και είναι ακόμη ένας λόγος για τον οποίο θα πάψετε να αναρωτιέστε γιατί πάμε στο αντιρατσιστικό και, επιπλέον, θα μας ευγνωμονείτε γιατί πως αλλιώς θα γελούσατε αν δεν πηγαίναμε εμείς στο ‘πεδίο’ για να ζήσουμε από κοντά την ελληνική εμπειρία και να σας τη μεταφέρουμε, ε; Ας σημειωθεί ότι ο διάλογος διεξάγεται στις 7 Ιουλίου, μόλις έναν μήνα μετά το πογκρόμ φασιστών και έπειτα μπάτσων στο Μενίδι.

Εκπαιδευτικός: Τι είναι το «μπαλαμέ» που λέει η αφίσα;

R: Είναι αυτοί που δεν είναι ρομά. Αυτό που λένε οι εβραίοι για τους μη εβραίους, το αντίστοιχο για τους ρομά.

Ε: Α, όπως θα λέγαμε οι έλληνες ή θα έλεγαν οι γερμανοί… οι «ξένοι».

R: Ε, όχι ακριβώς.

Ε: Ναι, αλλά έτσι δεν δημιουργούνται διακρίσεις; Δεν τρέφεται το μίσος;

R: Δε θα το έλεγα. Ενέχει μια στρατηγική άμυνας και αφετέρου υπάρχει μία ασυμμετρία. Οι ελληνοχριαστιανοί έχουν στρατό και αστυνομία από πίσω τους.

Ε: Μη το λές ότι δεν έχουν. Και οι ρομά έχουν στρατό.

R: Δε νομίζω.

Ε: Εγώ πάντως που είμαι εκπαιδευτικός στο Μενίδι το έχω βιώσει αυτό. Είχα βιώσει επιθετικότητα από ρομά μαθητές που με θεωρούσαν «ξένη».

R: Εξακολουθώ να πιστεύω ότι παραγνωρίζετε μία ασυμμετρία που υπάρχει. Υφίσταται θεσμικός ρατσισμός εξάλλου και δεν είναι παράλογη μία αμυντική στάση.

Ε: Προσέχτε γιατί θα γίνετε όπως οι Εβραίοι, που κάποτε ήταν καταπιεσμένοι και τώρα έχουν τη θέση που έχουν. Εδώ καταλάβαμε ότι στα μάτια της είχαμε ήδη καταταχθεί ως ρομά. Προφανώς αδιανόητο για αυτήν μπαλαμοί να σταθούν ακόμα και πίσω από μία αφίσα που στηρίζει τους ρομά)

T: Κατρχήν δεν είμαστε ρομά, είμαστε αλληλέγγυοι στους ρομά. Κι εμείς μπαλαμέ είμαστε.

R: Γιατί σε τι θέση είναι τώρα οι Εβραίοι;

Ε: Έχουν το κράτος που τους έδωσαν οι Αμερικάνοι.

R: Αρχικά αν μπορούμε να πούμε ότι τους το έδωσε κάποιος το κράτος, το έδωσε ο Στάλιν.

E: Καλά γνώμη σας. Παραμένει ότι εγκληματούν ενάντια στους παλαιστίνιους.

T: Αφενός είναι ζήτημα της ιστορίας…

E: Καλά, γεια σας

Μαρ 03

antifa cinema

Burrnesha (Laura Bispuri, 2015). Την είδαμε αρχές Σεπτέμβρη. Είναι μια ταινία που εξιστορεί τη ζωή μιας νέας κοπέλας η οποία φαίνεται πως δεν απολαμβάνει τη νεότητά της ως γυναίκα. Δεν θέλει να παντρευτεί και να υπηρετεί όποιον σύζυγο της δώσουνε, ρόλο που προορίζουν εξάλλου για κάθε κοπέλα στο χωριό. Η ιστορία εξελίσσεται σε ορεινή περιοχή της βόρειας Αλβανίας. Η Hana έλκεται από τις παραδοσιακά αντρικές δραστηριότητες, π.χ. να μάθει να χειρίζεται το όπλο, να κόβει ξύλα κ.α.. Δραστηριότητες, δηλαδή, που ταυτίζονται από τις πρώτες κοινωνίες με την αντίληψη της αντρικής ταυτότητας. Για αυτή την έλξη της θα τιμωρηθεί από την εποπτική φιγούρα του πατέρα της. Η πειθάρχηση του παιδιού το οποίο δεν τηρεί τις νόρμες των έμφυλων ρόλων που έχουν φυσικοποιηθεί, είναι μια διαδικασία που το φέρνει σε επαφή με την αμείλικτη πραγματικότητα. Ο αυθορμητισμός που αμφισβητεί τις έμφυλες ταυτότητες, ακρωτηριάζεται από τους θεματοφύλακές της. Τι σημαίνει, εξάλλου, σημειολογικά το κυνήγι που τόσο επιθυμεί η Hana, και στην ταινία παρουσιάζεται ως μια ριζοσπαστική πράξη εκ μέρους της; Το κυνήγι αντανακλά ένα έμφυλο ταμπού, καθώς το πέρασμα των συνόρων (από το κατοικήσιμο περιβάλλον στην άγρια φύση) και η σύλληψη/εξόντωση του θηράματος αποτελούν δραστηριότητες, καθορισμένες να δίνουν απόλαυση στους άνδρες μιας κοινωνίας, δραστηριότητες εξάλλου με βάση τις οποίες κοινωνικοποιούνται, ανταγωνίζονται μεταξύ τους και επιβεβαιώνουν
την ισχύ τους απέναντι στη φύση.

Καθώς, όμως, η Hana επιμένει, μεταστρέφει τη γνώμη του πατέρα της, και πιθανόν θέλοντας και ο ίδιος να αποκτήσει τον γιο που δεν είχε ποτέ, αρχίζει να βοηθά την κόρη του να γίνει μία Burrnesha. Η Χάνα, έτσι, εκμεταλλευόμενη το εθιμικό δίκαιο του χωριού, αποφασίζει να γίνει ‘ορκισμένη παρθένα’ (Virgjinesha), να αρνηθεί δηλαδή την θηλυκότητά της για την απόλαυση των προνομίων που προορίζονται για τους άντρες και την αποφυγή της ασφυχτικής επιτήρησης που υφίσταται η γυναίκα σε ένα περιβάλλον ανισότητας φύλου, τόσο υλικά όσο και ιδεολογικά. Αξίζει να σημειωθεί για χάρη των εννοιών ότι ο όρος Burrnesha αναφέρεται και σε ενήλικες γυναίκες που, ελλείψει ανδρών στην οικογένεια λόγω κάποιου θανάτου κ.τ.λ., αναλαμβάνουν τον ρόλο του προστάτη της οικογένειας, ενώ ο όρος Virgjinesha αναφέρεται αποκλειστικά στις ορκισμένες παρθένες. Ως Virgjinesha, πάντως, όπως δείχνει η ταινία και συμβαίνει στην πραγματικότητα, μπορεί να χριστεί μια έφηβη κοπέλα αν την ορίσει ως τέτοια το συμβούλιο των ανδρών του χωριού μετά από σχετική τελετή. Με το πέρασμα των χρόνων χαρακτηρίζεται και ως Burnesha.

Το συμβούλιο επιτελεί χρέη οχυρού ανδρικών κεκτημένων. Οι λιγομίλητοι και σκληροί άνδρες χαρακτηρίζουν την ηθική ατμόσφαιρα του συμβουλίου. Η θηλυκότητα, ως «παθητική συνθήκη», απωθείται στο εξωτερικό της ως «αδύναμη». Η επίτευξη της ηγεμονίας τους δεν ταυτίζεται με την ωμή βίαιη επιβολή -χωρίς ωστόσο να την αποκλείει όπως θα δούμε παρακάτω- αλλά με την σύμφωνη γνώμη των ανδρών του συμβουλίου να την δεχθούν ως ισότιμο μέλος της τοπικής κοινότητας. Το θηλυκό υποκείμενο, εάν θέλει να εισχωρήσει εντός της ανδρικής κοινότητας, οφείλει να αρνηθεί έμπρακτα αυτή του τη θηλυκή πλευρά οριστικά και κατ’ επέκταση την σεξουαλική επιθυμία. Πράγματι, στην προσπάθεια να καταστεί ορατή η διάσταση της αρρενωπότητάς της, μπορεί να αρχίσει να ντύνεται ανδρικά και να απολαμβάνει τα προνόμια της ζωής των ανδρών του χωριού, όπως π.χ. να βγαίνει να κυνηγάει με όπλο ή να βγάζει τα ζώα στα χωράφια. Η καραμπίνα που δικαιούται πια να πιάνει η μικρή Burrnesha, συμβολίζει την προέκταση του φαλλού ως οργάνου επικύρωσης της κυριαρχίας πάνω στη Φύση. Και έτσι η Hana θα γίνει Mark. Στο πρώτο μισό της ταινίας, η αφήγηση ακολουθεί αυτή τη μετάβαση από το θηλυκό στο αρσενικό στάτους.

Με τον θάνατο του πατέρα της Hana, η ταινία εξελίσσεται στην Ιταλία όπου η πρωταγωνίστρια μεταναστεύει. Εκεί φιλοξενείται στο σπίτι που μένει η αδερφή της, ο σύζυγός της και η κόρη τους. Η ταινία δείχνει ουσιαστικά πως στην Ιταλία η Hana συναντά νέους κανόνες γύρω από τις συνθήκες ζωής και ειδικά σε σχέση με το φύλο της, την ανδρική της ταυτότητα και εμφάνιση. Μετά από συνεχείς σκηνές όπου η Hana φαίνεται να νοσταλγεί τη χαμένη της θηλυκότητα, ή κυρίως τη σχέση της με το σώμα της, εν τέλει ερωτεύεται και σχετίζεται με έναν νεαρό άνδρα που της αρέσει, σπάζοντας έτσι τον όρκο που είχε δώσει πίσω, στο χωριό. Ήταν ενδιαφέρουσα η αντίθεση των ερμηνειών που προέκυψαν πάντως μετά την ταινία, όταν κάτσαμε να το συζητήσουμε! Μια πρώτη ανάγνωση της ταινίας από πολλούς ήταν πως η ταινία υιοθετεί ένα εξωτικοποιημένο βλέμμα της βόρειας Αλβανίας και ότι, αναπτύσσοντας τα κλασικά αντιθετικά σχήματα ‘πόλη-επαρχία’, ‘πολιτισμός-φύση’ με έναν αρκετά δυτικοκεντρικό τρόπο, δείχνει πως η ζωή στην Ιταλία απελευθέρωσε την πρωταγωνίστρια από τα βαρίδια ενός βάρβαρου και καταπιεστικού εθιμικού δικαίου. Μια δεύτερη, αντίθετη μάλλον, ανάγνωση που υιοθετήθηκε από άλλους ήταν αυτή που έλεγε πως σε κάθε μία από τις δύο κοινωνίες εμφανίζονταν διαφορετικού είδους κανόνες και περιφρουρήσεις των έμφυλων ρόλων, ταμπέλες και στενά ορισμένοι τρόποι ζωής, με τη διαφορά όμως ότι ενώ στη βόρεια Αλβανία -δηλαδή στον προ του σύγχρονου πολιτισμού τόπο- υπήρχε μεγαλύτερη θεσμική ευελιξία για την πρωταγωνίστρια σε σχέση με την έμφυλή της ταυτότητα, στο σύγχρονο Μιλάνο αυτή η ευελιξία απουσίαζε εντελώς. Τελικά, προέκυπτε ότι η Burrnesha έδειχνε μια γυναίκα να προσπαθεί με τη δική της ευελιξία και προσαρμοστικότητα να κάνει ελεύθερες επιλογές, να καθορίσει το μέλλον της μέσα σε αντίξοες κοινωνικές συνθήκες.

 

Μαρ 02

Not where I come from! (Ανδρικές Άμυνες, Vol.2, μέρος δ’)

Λίγο πριν πάω στο πρώτο ραντεβού της ομάδας, τον Οκτώβριο του 2009, φιλοξενούταν στο Λονδίνο το αναρχικό φεστιβάλ βιβλίου. Πρόκειται για ένα γεγονός που κρατάει λίγες μέρες, συνήθως σε κάποιο πανεπιστήμιο του ανατολικού λονδίνου, φιλοξενεί σειρά εκδηλώσεων και, βέβαια, η κάθε ομάδα έχει τον πάγκο, τις μπροσούρες, τις εκδόσεις και τις … κονκάρδες της. Το φεστιβάλ αυτό είναι η μεγαλύτερη ετήσια εκδήλωση, όχι όμως μόνο για τον εκεί ‘χώρο’ της αναρχίας αλλά και για την αριστερά. Περνάνε συνήθως γύρω στα 5.000 άτομα από τους διάφορους χώρους που φιλοξενείται. Είχα σκοπό βασικά να πάω σε μία εκδήλωση, αυτή για την σεξουαλική εργασία που θα είχε και μια κάποια φεμινιστική παρουσία αλλά και εκπροσώπους συνδικαλιστικών οργάνων των εργαζόμενων του σεξ. Λίγο πριν μπω στην αίθουσα, έκανα μια μίνι τουρ στους πάγκους. Έπεσε το μάτι μου σε ένα μικρό πάγκο που οι τίτλοι πρόδιδαν αυτό που έψαχνα. Το ‘Gender’ αναγραφόταν σε διάφορους τίτλους. Μια νεαρή γυναίκα πίσω από τον πάγκο. Είχε κάποια γνωστά βιβλία της Butler μπροστά της και κάποια ακόμη. Όντας τελείως άσχετος με το περιβάλλον και ψάχνοντας το Pornography της Andrea Dworkin που είχε εξαντληθεί στα ελληνικά, ρώτησα για το αν υπήρχε. Η απάντηση ήταν σύντομη και αρκετά ακατανόητη. «It’s not where I come from» μου είπε η γυναίκα, με ενοχλημένο βλέμμα και φανερό εκνευρισμό. Λίγα μέτρα πιο κάτω βρήκα έναν άλλο πάγκο. Μια μεγαλύτερη σε ηλικία γυναίκα ήταν πίσω απ’ αυτόν. Ούτε αυτή είχε Dworkin εκεί αλλά μου δώσε διάφορες προκηρύξεις που είχε μπροστά της και με ευχαρίστησε που σταμάτησα. Ήταν μια γνωστή φεμινίστρια, ενεργή από τα ‘70s και ακόμη ασχολούταν. Ανήκε στις ριζοσπάστριες φεμινίστριες ή στο λεγόμενο ρεύμα του ‘επαναστατικού φεμινισμού’ που άνθισε στο Leeds πριν 4 δεκαετίες. Πριν φύγω, με ενημέρωσε για την κουβέντα για την πορνεία που θα ακολουθούσε σε λίγο, όπου και η ίδια θα μιλούσε.

Το «not where I come from» της προηγούμενης μου ‘χε κολλήσει στο μυαλό αλλά είχε επίσης αρχίζει να με ενθουσιάζει η ιδέα πως είναι τόσο τεταμένη η ατμόσφαιρα ιδεολογικά στον αγγλικό φεμινισμό. Πως εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα ευρύ κίνημα, εντατική ενασχόληση, διαφορετικές πολιτικές τάσεις κ.ο.κ., δηλαδή κάτι ζωντανό, κάτι που συμβαίνει τώρα, σαν κι αυτά που διαβάζαμε για την ελλάδα και άλλες χώρες στις δεκαετίες ’60-’80. Πολύ σύντομα θα ανακάλυπτα όχι μόνο ένα πεδίο πάνω στο οποίο εκδηλωνόταν η παραπάνω ένταση αλλά ίσως και την πηγή προέλευσης της έντασης αυτής. Στην εκδήλωση, η αίθουσα ήταν κατάμεστη από γυναίκες κυρίως. Υπήρχαν και όρθιες. Οι ομιλητές ήταν πέντε νομίζω, δύο άντρες και τρεις γυναίκες και έπαιζε χρονόμετρο για τον διαθέσιμο χρόνο των ομιλιών τους. Ο ένας άντρας ήταν από το φεστιβάλ βιβλίου, αναρχικός, καλωσόριζε στην εκδήλωση και διάβασε μια ‘αναρχική’ εισήγηση για το θέμα. Ο άλλος, ο πιο μικρός σε ηλικία, ήταν ένας εκπρόσωπος ενός διεθνούς συνδικάτου σεξ-εργατών/ τριών. Οι δύο από τις τρεις γυναίκες ήταν εκπρόσωποι φεμινιστικών ομάδων. Η τρίτη γυναίκα ήταν μια μεγαλύτερη σε ηλικία σεξεργάτρια και συνδικαλίστρια του Λονδίνου. (1)

Η αναρχική εισήγηση που ήταν και η πιο βαρετή, αρκέστηκε σε ιδεολογικές κοινοτοπίες και ηθικολογικά οράματα, πράγμα που έδινε μια γεύση και για το πως σκέφτονται/δρουν οι αναρχικοί/ ες στο Λονδίνο. Στην … αναρχική κοινωνία, έλεγε ο εισηγητής, η πορνεία δεν θα υπάρχει γιατί, αφενός, δεν θα υπάρχει χρήμα και ανταλλακτική αξία, αφετέρου, ο έρωτας δεν θα χρειάζεται να πουληθεί, γιατί θα είναι τελείως ελεύθερος. Μου θύμισε ένα κείμενο του Ερίκο Μαλατέστα που είχα διαβάσει στα 18 μου. Η εισήγηση αυτή πάντως έκανε τον λιγότερο θόρυβο και ελάχιστες ασχολήθηκαν μαζί της, ίσως και από ευγένεια για τους αναρχικούς οικοδεσπότες, ή μπορεί και λόγω του ότι οι αιχμές της ομιλίας αυτής για το σήμερα ήταν ελάχιστες, π.χ. ίσως ειπώθηκε κάτι για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η σεξουαλική εργασία από την πλευρά των μπάτσων. Στις άλλες τέσσερις εισηγήσεις, το κοινό έβραζε, πολλές δεν δίσταζαν να ειρωνεύονται, να πετάνε σχόλια πάνω στις εισηγήσεις, να γελάνε, να ειρωνεύονται κτλ. Ξαφνικά, η συζήτηση θύμιζε διαδραστικό θεατρικό. Στις εισηγήσεις των δύο φεμινιστριών έγινε λόγος για το βάσανο της πορνείας στον 20ο αιώνα. Η μία από τις δύο, αυτή που προηγουμένως είχα γνωρίσει στον πάγκο, έβαλε το ζήτημα και υπό την οπτική της εκμετάλλευσης της εργασίας της πορνείας στον καπιταλισμό. Διαβάστηκαν και αποσπάσματα από γνωστά βιβλία ενάντια στην πορνεία. Οι εισηγήτριες θέλοντας να κάνουν καθαρά κάποια σημεία, σχετικά με την πατριαρχική κοινωνία στην οποία ζούμε, έβαλαν ερωτήματα του τύπου:

– γιατί είναι οι γυναίκες που κυρίως απασχολούνται στην πορνεία; Δεν δείχνει αυτό τον κατάφωρα σεξιστικό χαρακτήρα της πορνείας; – συνδέεται η επιλογή της γυναικείας πορνείας με την (συγκριτικά με τους άνδρες) χαμηλότερη οικονομικο

-κοινωνική θέση των γυναικών στην αγορά εργασίας;

– είναι, λοιπόν, ελεύθερη επιλογή το να εκπορνεύεται μια γυναίκα; Θα το έκανε αυτό το επάγγελμα, άρα, μια γυναίκα αν μπορούσε να καταφύγει σε ένα άλλο επάγγελμα;

– τι ετήσιο τζίρο κάνει η παράνομη ή η νόμιμη πορνεία για το αγγλικό κράτος;

– τι απολογισμό κάνουν οι γυναίκες ή οι φεμινίστριες του παρελθόντος σήμερα, μετά από χρόνια έκθεσης στο κύκλωμα της πορνείας;

– πώς ανέχεται η κοινωνία ή το κράτος να εκτίθενται οι πόρνες σε ένα τόσο ευρύ πεδίο κινδύνων (από την αστυνομία, το κράτος εν γένει, τους πελάτες κτλ) ενώ το να είσαι πορνοπελάτης είναι ένα κοινό μυστικό και ποτέ δεν επιφέρει κανενός είδους στιγματισμό;

– μήπως με το να ονομάζουμε την ‘πορνεία’ ως ‘σεξουαλική εργασία’, νομιμοποιούμε τόσο την βαρβαρότητα αυτής της ‘εργασίας’ όσο και την σεξουαλική αντικειμενοποίηση των γυναικών; – πώς μιλούν οι άντρες για τις γυναίκες αυτές;

Να διευκρινίσω ότι τα παραπάνω είναι ένα ρεζουμέ παρά ρητά ερωτήματα που όλα μπήκαν με αυτό τον τρόπο. Υπήρξαν, φυσικά, κι άλλες αιχμές, όπως του τράφικινγκ, της πορνογραφίας ή του σεξοτουρισμού. Κάπου ανάμεσα σε άλλα διατυπώθηκε και το γνωστό σύνθημα «πορνογραφία η θεωρία, πράξη ο βιασμός». Οι εισηγήσεις των δύο φεμινιστριών ήταν πολύ πιο σίγουρες στον τρόπο που διατυπώνονταν τα θέματα και πολύ πιο αυστηρές στον τόνο. Μία απ’ αυτές, διαβάζοντας ένα απόσπασμα από ένα βιβλίο μιας πρώην πόρνης και φεμινίστριας, εξίσωσε την πορνεία με τον βιασμό, κάνοντας το μισό κοινό να αγανακτήσει και το άλλο μισό να γνέφει συγκαταβατικά το κεφάλι, ενώ κάποιες από τις τελευταίες, ταυτιζόμενες ίσως με την ένταση του αποσπάσματος, δάκρυζαν. Η συγγραφέας περιέγραφε σεξ με έναν πελάτη με τρόπο τέτοιο ώστε να αντιλαμβάνεται και η τελευταία/ ο τελευταίος αναγνώστης το εξαναγκαστικό του βασάνου αυτού. Κυκλώματα, μαστροποί, δυσκολία ανεξαρτησίας, ελάχιστα χρήματα, ναρκωτικά που θα απαλύνουν τον ψυχικό πόνο ή θα σε κάνουν να ξεχνάς και ματσίλα με το τσουβάλι, παράλογες απαιτήσεις και βία, κρατική βία, μπόλικη βία διέγραφαν την πορεία των γυναικών που ασχολήθηκαν με την πορνεία. Οι εισηγήσεις αυτές κινήθηκαν κυρίως πάνω σε αποσπάσματα απομνημονευμάτων ή ημερολογίων εκδιδόμενων γυναικών.

Όχι μόνο ο τρόπος περιγραφής αλλά και τα νοήματα και τα ερωτήματα και οι θέσεις που προέκυπταν από αυτές τις εισηγήσεις, μου ήταν πολύ γνώριμες από τα δικά μου διαβάσματα. Δεν μπορούσα να διαφωνήσω σε πολλά, είτε επειδή πράγματι οι γυναίκες είναι αυτές που ρίχνονται, ηθελημένα ή μη, στην πορνεία, είτε επειδή έχω διαβάσει μπόλικους απολογισμούς γυναικών που ήταν ή παρέμεναν πόρνες και δεν γουστάρανε καθόλου με αυτό. Δεν είχαν περάσει και πολλά χρόνια, εξάλλου, απ’ όταν είχαμε μεταφράσει και προκηρύξεις γυναικών που δούλευαν στην βιομηχανία του σεξ στο Μεξικό και οι οποίες συνδικαλίζονταν μεν στον κλάδο τους, διατύπωναν ρητά δε την θέση τους ότι η πενιχρή κοινωνική και οικονομική τους κατάσταση τις ώθησε στην σεξουαλική εργασία και όχι κάποια ελεύθερη επιλογή. Οι γυναίκες, παρόλο που δεν αποτελούν μειονότητα με την κλασική έννοια, υφίστανται πληθυσμιακά συγκεκριμένο βιοπολιτικό έλεγχο, καθώς υπολογίζεται ότι ετήσια εκατοντάδες χιλιάδες απ’ αυτές, θα προσφέρουν σεξουαλικές υπηρεσίες (στην πορνεία, την πορνογραφία κτλ).

Όσο κι αν τα τελευταία χρόνια υπήρχαν εναλλακτικές προσεγγίσεις και αντίλογος απέναντι σε όλα αυτά, είτε από γυναίκες που δουλεύανε δικά τους πορνογραφικά πρότζεκτ, φεμινιστικά ή άλλα (όπως κατατέθηκε στο αναρχοφεμινιστικό φεστιβάλ του Ζάγκρεμπ από μια τέτοια ομάδα), είτε από γυναίκες που διατύπωναν ανοιχτά και θαρραλέα πως η σεξουαλική εργασία ήταν για αυτές ένα καλό και προσοδοφόρο επάγγελμα, καθαρή επιλογή τους (όπως κατατέθηκε από άλλες στο ευρωπαϊκό κοινωνικό Φόρουμ του 2006 στην Αθήνα), για εμένα η πλάστιγγα έγερνε προς τις απόψεις της άλλης πλευράς όπου η σεξουαλική εργασία περιγραφόταν ως ένα βίαιο, επικίνδυνο, πατριαρχικό και κακοπληρωμένο επάγγελμα, συνεπώς καλό θα ήταν να εναντιωνόμαστε εξολοκλήρου σε αυτό.

Ανάμεσα στα παραπάνω, και η εξίσωση της επαφής με τον πελάτη στην πορνεία με τον βιασμό ήταν επίσης γνώριμη από αντίστοιχες περιγραφές. Μόνον που τώρα, όταν η μία εισηγήτρια έκανε ρητά την εξίσωση, μπροστά σε δύο άτομα που εκδίδονταν και συνδικαλίζονταν για αυτό, ήχησε – είναι η αλήθεια – περίεργα, δηλαδή προσβλητικά για αυτά τα άτομα. Η αντίδραση των δύο συνδικαλιστ(ρι)ών, μιας γυναίκας και ενός άντρα, ήταν δυναμική. Ο άνδρας συνδικαλιστής σεξεργάτης αντέτεινε πως αν σε κάτι είναι πλησιέστερος ο βιασμός, αυτό είναι ο γάμος, ο οποίος περιλαμβάνει μια σειρά σεξουαλικών επαφών – και για χρόνια μάλιστα – χωρίς συναίνεση. Τα αίματα άναβαν κάθε τόσο με τέτοιες ατάκες που πετιούνταν δηκτικά εκατέρωθεν. Η κάθε εισήγηση είχε κι ένα πάθος κατά την εκφώνησή της.

Η σεξεργάτρια και συνδικαλίστρια των εκδιδόμενων γυναικών του Λονδίνου μας άφησε να καταλάβουμε γρήγορα από που απέρρεε η οργή της. Το αγγλικό κράτος είχε μόλις βάλει για συζήτηση στην βουλή έναν νόμο που θα απαγόρευε την πορνεία στους δρόμους. Η εισηγήτρια, αν θυμάμαι καλά, το έβαλε σαν ζήτημα και σε σχέση με τους επερχόμενους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λονδίνου το 2012, ότι δηλαδή το αγγλικό κράτος ήθελε να ‘καθαρίσει’ τους δρόμους για τους εκατομμύρια τουρίστες που θα το επισκέπτονταν. Ο νόμος αυτός, όμως, είχε άμεσο αντίκτυπο σε αυτές που δουλεύανε ανεξάρτητα, χωρίς νταβατζή, οπότε είτε θα εξωθούνταν στην παράνομη εργασία είτε σε νταβατζήδες, κάτι που με τη σειρά του έχει βέβαια άλλους κινδύνους και βέβαια εξάρτηση μεγάλου βαθμού από κυκλώματα βίας κτλ. Παραινούσε με τον λόγο της να δημιουργηθεί ένα κύμα πίεσης προς το κράτος για το νόμο αυτό και αντέκρουσε έντονα τόσο τα υπονοούμενα περί βιασμού όσο και την αμφισβήτηση της ελεύθερης της βούλησης για το επάγγελμα της.

Γενικά και οι δύο αυτές εισηγήσεις και οι μετέπειτα τοποθετήσεις από πλευράς των σεξεργατριών/ών, έθεσαν τα δικά τους ερωτήματα και ζητήματα:

– ποιά σχέση μπορεί να έχει το τράφικινγκ, που είναι μια διαδικασία εξαναγκασμού από την αρχή ως το τέλος, με την σεξουαλική εργασία, η οποία είναι μια εργασία που δεν περιέχει φυσικό καταναγκασμό στο να την επιλέξει κάποιος;

– γιατί αμφισβητείται η ελεύθερη βούληση των σεξεργατριών/ών μόνο ενώ όχι όλων των υπόλοιπων εργαζομένων στον καπιταλισμό; Κάνουν όλη τη δουλειά που θέλουν δηλαδή;

– μήπως η όλη επίθεση στην σεξουαλική εργασία στηρίζεται σε ηθικολογικά κριτήρια;

– πώς είναι δυνατόν να αμφισβητείται ή να καπελώνεται ή να παραγνωρίζεται το βίωμα ενός ή μιας σεξεργάτριας, παραλληλίζοντας το με βιασμούς ή καταναγκασμούς; Έτσι δεν σχετικοποιείται και το βίωμα του βιασμού, συν τις άλλοις;

– μήπως με το να μην αναγνωρίζουμε τα δικαιώματα των σεξεργατριών/ών, τους/τις ωθούμε σε περαιτέρω περιθωριοποίηση, ηθική απο-νομιμοποίηση και τις καταδικάζουμε στις χειρότερες εργασιακές συνθήκες από αυτές στις οποίες ήδη βρίσκονται;

Οι δύο τελευταίοι εισηγητές έβαλαν σαν θέμα κάτι που ήταν εμφανές στην παρούσα συζήτηση: η κριτική στην πορνεία και η κάθετη καταδίκη κάθε είδους σεξουαλικής εργασίας ουσιαστικά απομόνωνε, αποδυνάμωνε και απονομιμοποιούσε τον αγώνα των ίδιων των σεξεργατ(ρι)ών για περισσότερα και πιο πλήρη δικαιώματα. Παραθέτω εδώ μεταφρασμένα αποσπάσματα του κειμένου του άνδρα σεξεργάτη όπως μου το έστειλε μετά το τέλος της εκδήλωσης, για να αποδοθεί με ποια επιχειρήματα τοποθετήθηκε και από ποια σκοπιά μίλησε ο συγκεκριμένος:

«Το όνομά μου είναι Thierry Schaffauser και είμαι sex worker εδώ και 7 χρόνια. Ξεκίνησα να δουλεύω στους δρόμους του Παρισιού και τώρα δουλεύω διαφημιζόμενος on line και επίσης στη βιομηχανία του gay πορνό. Στη ζωή μου είχα πάντοτε προβλήματα με τις αρχές και ήταν πάντοτε δύσκολο για μένα να το αποδεχτώ. Νομίζω ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους έγινα sex worker είναι για την ελευθερία που μου προσφέρει και επειδή δεν μπορούσα πλέον να εργάζομαι για κάποιον άλλον. Δεν μπορούσα άλλο να ακούω σεξιστικά και ομοφοβικά αστεία από τους συναδέλφους μου και να νιώθω εκμεταλλευόμενος και ταπεινωμένος, σαν ένας σκλάβος που συναινεί στη σκλαβιά του. Έκανα πολλές δουλειές πριν μπω στη βιομηχανία του σεξ και μέχρι στιγμής η βιομηχανία του σεξ ήταν η λιγότερο εκμεταλλευτική εργασία που έχω κάνει. Στη βιομηχανία του σεξ είναι δυνατόν να έχεις εργοδότες αλλά είναι εξίσου εύκολο να δουλεύεις ανεξάρτητα και να έχεις τον έλεγχο πάνω στη δουλειά σου. Μπορείς να επιλέγεις πότε να δουλεύεις, δεν χρειάζεται να ξυπνάς νωρίς τα πρωινά και μπορείς να έχεις καλύτερα εισοδήματα από ότι σε άλλες δουλειές που είναι γενικά διαθέσιμες για τους ανθρώπους της εργατικής τάξης και τις μειονότητες.

Και πιστεύω ότι ακριβώς επειδή η εργασία στο σεξ είναι μια οικονομική στρατηγική για τις γυναίκες της εργατικής τάξης και τις μειονότητες είναι και ποινικοποιημένη. Οι σύζυγοι χρειάζονται τις συζύγους τους για να κάτσουν να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού και να τους προσφέρουν κάθε είδους υπηρεσίες. Τα αφεντικά χρειάζονται μια εκμεταλλεύσιμη εργατική δύναμη. Αλλά οι εργάτες του σεξ τους λένε να πάνε να γαμηθούν!

Η εργασία στο σεξ καταστέλλεται και στιγματίζεται, υπάρχει μια στρατηγική για τις γυναίκες και τις μειονότητες να μένουν οικονομικά εξαρτημένες από τον πατέρα ή το σύζυγο, να μην εγκαταλείπουν τη χώρα τους και να βρίσκουν πελάτες και χρήματα οπουδήποτε θέλουν να μεταναστεύσουν. Χωρίς την εργασία στο σεξ σίγουρα δεν θα μπορούσα να ζήσω τη ζωή μου, να σπουδάσω, να ταξιδέψω και να μετακομίσω στο Λονδίνο όταν ο Σαρκοζί έγινε ο «Φύρερ» της Γαλλίας, να μάθω μια καινούρια γλώσσα, να οργανωθώ, να γράψω ένα βιβλίο, να έχω χρόνο να κοιμάμαι τα πρωινά, να απολαμβάνω τον εαυτό μου, να είμαι εγώ. Αλλά ακόμη και με τις καλύτερες εργασιακές συνθήκες παραμένει η εργασία στο σεξ εγγενώς ένα αποτέλεσμα της άσκησης οικονομικής εξουσίας από το ένα άτομο στο άλλο; Προσωπικά, δε νιώθω ότι οι πελάτες έχουν εξουσία πάνω μου. Νιώθω το αντίθετο αλλά υποθέτω αυτό εξαρτάται από το πώς οι εργάτες νιώθουν και τους τρόπους με τους οποίους δουλεύουν. Όταν πρέπει να συμβουλεύσω τους φίλους μου που ξεκινούν να εργάζονται στο σεξ πάντοτε προσπαθώ να τους δίνω συμβουλές ώστε να ελέγχουν αυτό που κάνουν και να αποφεύγουν τους κακούς πελάτες. Σε κάθε περίσταση πρέπει πάντα να έχουμε το δικαίωμα να πούμε όχι. Ήμουν πάντοτε ικανός να αρνηθώ έναν πελάτη ή να αρνηθώ να κάνω κάτι που δεν ήθελα επειδή ξέρω ότι πάντα θα υπάρχουν άλλοι νέοι πελάτες οι οποίοι θα θέλουν να με γνωρίσουν. Αυτός είναι ο λόγος που δε νομίζω ότι μπορούμε να συγκρίνουμε έναν πελάτη με έναν εργοδότη.

Δε νομίζω ότι κάποιος που πληρώνει είναι απαραίτητα αυτός που κυριαρχεί. Όταν ένας ασθενής δίνει χρήματα στον ή στην γιατρίνα του για τις ιατρικές υπηρεσίες που του ή της παρείχε, δεν λέμε τότε ότι ο/η γιατρός γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης. Κατά την άποψή μου ένας πελάτης που πληρώνει δείχνει ότι αποδέχεται τους όρους μου και ότι είναι έτοιμος να σεβαστεί τη συμφωνία. Ένας κακός πελάτης ωστόσο συχνά θα είναι αυτός που δεν του αρέσει η ιδέα να πληρώνει και πραγματικά τον νοιάζουν τα χρήματα. Οι πιο πολλοί άντρες θεωρούν ότι είναι ταπεινωτικό να πληρώνουν και ότι θα έπρεπε να παρέχουμε το σεξ χωρίς χρήματα. Το να είσαι πελάτης σημαίνει ότι στιγματίζεσαι σαν κάποιος που δεν μπορεί να κάνει σεξ χωρίς να πληρώσει και πολλοί άντρες καυχιούνται ότι δεν χρειάζεται να πληρώνουν για να κάνουν σεξ.

Η σύγκριση που ακούμε κάποιες φορές ανάμεσα στην εργασία στο σεξ και το βιασμό καθώς και το αίτημα για να ποινικοποιηθούν οι πελάτες πραγματικά με σοκάρει επειδή αν θέλουν να συλλάβουν τους πελάτες μας, αυτούς που σέβονται τους όρους μας, κανείς δε φαίνεται παράλληλα να δίνει δεκάρα για αυτούς που μας βιάζουν, αυτούς που αρνούνται να πληρώσουν και το γεγονός ότι οι καταγγελίες μας για βιασμό δεν καταγράφονται καν από την αστυνομία. Οπότε αν ήταν πραγματικά για να μας προστατέψουν γιατί δεν συλλαμβάνουν τους άντρες που ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ βιάζουν τις εργαζόμενες στο σεξ; Η ποινικοποίηση δεν είναι για να μας προστατεύσει όπως και ποτέ δεν προστάτευσε κανέναν εργαζόμενο του σεξ με το να στείλει στη φυλακή αυτόν και τον πελάτη του. Η ποινικοποίηση στοχεύει στο να μας εμποδίσει να δουλέψουμε και να μας τιμωρήσει που παραμένουμε ανυπάκουοι.»

Στη συζήτηση που ακολούθησε, ο Thierry δέχτηκε την κριτική πως εκπροσωπεί έναν περιορισμένο αριθμό σεξεργατ(ρι)ών, ανδρών και σχετικά προνομιούχων. Η αδιαλλαξία όμως των φεμινιστριών, κατά τη συζήτηση, επιβεβαίωσε μάλλον το συμπέρασμα των σεξεργατ(ρι) ών πως η φεμινιστική εναντίωση στον πρόσφατο νόμο του αγγλικού κράτους δεν θα ήταν δεδομένη και αποκάλυψε ουσιαστικά ότι οι σεξεργάτ(ρι)ες θα ήταν μόνες/οι σε αυτό τους τον αγώνα. Αυτό, πέραν της παραγνώρισης του βιώματος των ίδιων των σεξεργατριών, ήταν το δεύτερο σημείο στο οποίο οι αγγλίδες φεμινίστριες της συζήτησης φαινόταν να είναι φάουλ. Γιατί, τουλάχιστον σύμφωνα με τη δική μου λογική, η υποστήριξη των δικαιωμάτων της σεξουαλικής εργασίας δεν αντιβαίνει υποχρεωτικά στις απόψεις περί του αν η σεξουαλική εργασία προκύπτει για την πλειοψηφία των απασχολούμενων από ελεύθερη επιλογή ή όχι. Εξάλλου, και οι συνδικαλιζόμενες σεξεργάτριες στο Μεξικό, των οποίων το κείμενο είχαμε μεταφράσει χρόνια πριν, αυτό δηλώνανε. Πως, αν είχαν περιθώριο, θα επέλεγαν σίγουρα άλλο επάγγελμα, όμως αυτό δεν σήμαινε ότι θα παρατούσαν κάθε αγώνα για βελτίωση των συνθηκών της ζωής τους ως τότε. Όμως το σκεπτικό των ριζοσπαστριών φεμινιστριών, όπως εκτέθηκε σε αυτή την κουβέντα, ζητούσε την κάθετη καταδίκη κάθε σεξουαλικής εργασίας ως πατριαρχικής και άρα εκμεταλλευτικής, χωρίς να ενδιαφέρεται αν μια τέτοια κινηματική ατζέντα θα έπρεπε πρακτικά να οδηγήσει σε πλήρη απομόνωση και των ελάχιστων όσων, φεμινιστριών ή μη, σεξεργατ(ρι)ών προσπαθούσαν να φτιάξουν το δικό τους κίνημα κοινωνικών δικαιωμάτων. Και ότι ακόμα κι αν διάφοροι/ες κρύβονταν πίσω από τον ντεμέκ ριζοσπαστισμό της άμεσης κατάργησης της πορνείας σε κάθε μορφή, ως του κατεξοχήν πατριαρχικού θεσμού, παρόλο βέβαια που υποκριτικά παραχωρούσαν την επιλογή της απαγόρευσης στους πατριάρχες του αγγλικού κοινοβουλίου, τελικά το μόνο που θα κατάφερναν, όπως έχει επιβεβαιωθεί και από άλλες πατριαρχο-καπιταλιστικές χώρες όπου τέτοια μέτρα έχουν εφαρμοστεί, είναι το ‘σπρώξιμο’ της πορνείας σε μια διαδικασία περαιτέρω παρανομοποίησης, άρα και εν γένει στις αγκάλες της μαφίας και ό,τι επικίνδυνου αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Αυτό και μόνο το δεδομένο, ακόμα κι αν είναι ντυμένο με ‘ριζοσπαστικά’ ενδύματα, ακόμη κι αν δεν ξέρεις πως είναι οι μαφίες της πορνείας στην Αγγλία – αλλά με μια επαρκή γνώση του πως είναι οι αντίστοιχες μαφίες στον ελληνικό βούρκο – αν μη τι άλλο σε ανατριχιάζει. Η συζήτηση στο bookfair τελείωσε αλλά οι αντιπαραθέσεις πάνω στο ζήτημα αυτό είχαν μέλλον μπροστά τους. (2)

Η επόμενη αφορμή για σκέψη πάνω στο θέμα δόθηκε πολύ σύντομα, τον επόμενο κιόλας μήνα. Η ανδρική ομάδα είχε συμφωνήσει να προωθήσει το υλικό της κατά τη διάρκεια της προσυγκέντρωσης του reclaim the night! του Λονδίνου. Τα reclaim (ή take back) the night! είναι ετήσιες πορείες που γίνονται από την δεκαετία του ’70 κυρίως στις ΗΠΑ και την Αγγλία και το κεντρικό τους μήνυμα είναι η καταδίκη της βίας εναντίον των γυναικών τις νύχτες. Οι νύχτες τόσο σε αυτές τις χώρες όσο και παγκόσμια βρίθουν εγκλημάτων κατά των γυναικών, ενώ η βία κατά των γυναικών, γενικά, είναι από τις πρώτες αιτίες θανάτου των γυναικών στην Ευρώπη. Έτσι, οι πορείες αυτές αποτελούν κάποιου είδους συμβολική επανοικειοποίηση της νύχτας, με ρητά αιτήματα τη δημιουργία ασφαλέστερων συνθηκών ώστε και οι γυναίκες – το άλλο μισό της ανθρωπότητας – να μπορούν να κυκλοφορούν ασφαλέστερα τα βράδια, να αρθεί με λίγα λόγια αυτή η ιδιότυπη απαγόρευση κυκλοφορίας για τις γυναίκες. Το reclaim the night! ήταν, απ’ όσο καταλάβαινα, το μεγαλύτερο πλέον ετήσιο γεγονός για τα φεμινιστικά πράγματα του Λονδίνου. Μαζεύονται χιλιάδες γυναίκες – και μόνον γυναίκες – με πυρσούς και τύμπανα στην κεφαλή της πορείας, δεκάδες πανό, πολλές σφυρίχτρες, πολλά συνθήματα και διανύεται ένα μεγάλο κομμάτι της πόλης. Στο τέλος της πορείας γίνονται οι ομιλίες. Το reclaim the night! του Λονδίνου το διοργανώνει η μαζικότερη φεμινιστική οργάνωση-‘ομπρέλα’ της χώρας με το όνομα London Feminist Network (LFN).

Η πορεία ξεκινούσε από την Trafalgare Square και θα κατέληγε στο King’s Cross. Παρά την καταρρακτώδη βροχή, οι γυναίκες της πορείας ήταν γύρω στις 3.000. Σε μια πιο μικρή πλατεία, λίγο πιο πάνω από την Trafalgare, υπήρχε κάλεσμα από την δική μας ομάδα και την οργάνωση White Ribbon, ήμασταν γύρω στα 20 άτομα-άνδρες. Η βροχή και η έλλειψη υπόστεγου έκαναν το μοίρασμα προκηρύξεων να φαίνεται μαρτυρικό και τραγελαφικό, αλλά υπήρχε ο ενθουσιασμός ότι συμμετείχες σε κάτι ιστορικής σημασίας. Η πορεία τελικά ξεκίνησε, ανέβηκε το δρόμο της πλατείας όπου βρισκόμασταν εμείς και παρά το αμήχανο αντίκρυσμα του πανό των White Ribbon που έλεγε … “Real Men do NOT Rape”, κυριάρχησαν τα χαμόγελα συγκατάβασης και τα χειροκροτήματα από πλευράς του σώματος της γυναικείας πορείας και για την δική μας πενιχρή συμμετοχή. Τα τελευταία πανό της πορείας, όπως και οι κόκκινες ομπρέλες που είχαν ανοίξει μέσα σε αυτά τα μπλοκ, ανήκαν σε μια άλλη φεμινιστική οργάνωση της χώρας, την Feminists Fight Back (FFB). Γύρω από την πορεία, μετά από απαίτηση της διοργάνωσης της διαδήλωσης, ήταν παρατεταγμένες κατά το γνωστό ασφυκτικό αγγλικό μοντέλο αστυνόμευσης, μόνον αστυνομικίνες ενώ δεν υπήρχε πουθενά ορατός κάποιος άνδρας αστυνομικός, όπως είχε απαιτηθεί από τις διοργανώτριες. Οι ομιλίες μετά το τέλος της πορείας ήταν μάλλον τυπικές, παρόλο που είχαν και τα ενθουσιώδη τους σημεία.

Στην επόμενη συνάντηση της ομάδας που θα συζητούσαμε πως μας φάνηκε σαν εμπειρία η συμμετοχή στη διαδήλωση, μας πρόλαβε και ένα μέιλ που έφτασε στην ομάδα από την FFB (Feminist Fight Back). Μας ζητούσαν σαν ομάδα να πάρουμε θέση πάνω σε ένα γεγονός που είχε λάβει χώρα στην προσυγκέντρωση του reclaim the night! και δεν είχαμε βέβαια αντιληφθεί. Η LFN (London Feminist Network) ως διοργανώτρια ομάδα είχε ζητήσει από την αστυνομία που περιφρουρούσε την πλατεία Trafalgare να ελέγξει τα χαρτιά ατόμων που ήταν μαζεμένα στα ασχημάτιστα ακόμα μπλοκ της FFB, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες που είχαν οι του LFN, συμμετείχαν εκεί, στο μπλοκ της FFB, παράνομες σεξεργάτριες. Άλλο που δεν ήθελε φυσικά η αστυνομία και προσπάθησε να κάνει έναν κλοιό γύρω από την FFB. Το περιστατικό θύμιζε την κατάσταση που είχε προκύψει στη Φραγκφούρτη λίγα χρόνια πιο πριν όταν φεμινιστικές ομάδες είχαν κινητοποιήσει την αστυνομία ενάντια σε ‘παράνομες μετανάστριες’ σεξεργάτριες που βρίσκονταν γύρω από την ομάδα Carmen, ένα περιστατικό που αν θυμάμαι καλά είχε καταλήξει σε συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας και των σεξεργατριών-μεταναστριών της Carmen. Σύντομα, πάντως, οι υπόλοιποι της ομάδας μου έδωσαν να καταλάβω πως η αντιπαράθεση περί σεξουαλικής εργασίας είχε πάρει τέτοιες διαστάσεις ώστε το βασικό φεμινιστικό σχίσμα στη χώρα να είναι αυτό. Η LFN εναντιωνόταν στην πορνεία ενώ η FFB πάλευε για δικαιώματα των σεξεργατ(ρι)ών, ενσωματώνοντας φυσικά τις πιο πολιτικοποιημένες απ’ αυτές. Το μέιλ της FFB μας ζητούσε να πάρουμε θέση, συνυπογράφοντας μια δημόσια καταδίκη της στάσης της LFN. Το μέιλ τους είχε σταλεί σε εκατοντάδες ομάδες σε όλη τη χώρα.

Όλοι μας στην ομάδα, νομίζω, καταλάβαμε πως η κίνηση αυτή του LFN ήταν τουλάχιστον ενάντια στους … κανόνες του παιχνιδιού, όπως είχε πει ο Jon, ωστόσο δεν δημοσιοποιήσαμε τίποτα γιατί κρίναμε εαυτόν αναρμόδιο, ως ομάδα ανδρών, να κάνουμε κριτική σε μια φεμινιστική οργάνωση. Εκ των υστέρων, προσωπική μου γνώμη είναι ότι ήταν λάθος ότι δεν ασχοληθήκαμε περαιτέρω με το ζήτημα, βασιζόμενοι σε μια κακώς εννοούμενη πολιτική ταυτότητας. Ούτως ή άλλως, η κίνηση της LFN δεν προωθούσε ούτε κάποια δικαιώματα για τις γυναίκες, ούτε εντασσόταν στο πλαίσιο κάποιας φεμινιστικής πολιτικής. Νομίζω ότι, έτσι, ίσως ωθήσαμε στην απομόνωση κιόλας της FFB. Αλλά ίσως ο σημαντικότερος λόγος που δεν τοποθετηθήκαμε, νομίζω, να είχε να κάνει με την ασυμβατότητα του ότι εμείς είχαμε συγκροτηθεί κυρίως ως ομάδα αυτοσυνείδησης και, δευτερευόντως (έως ελάχιστα), ως πολιτική ομάδα. Το να μιλήσουμε ανοιχτά για το τι έγινε εις βάρος των σεξεργατ(ρι)ών θα απαιτούσε να πάρουμε θέση ως ομάδα για τα της σεξουαλικής εργασίας, πράγμα που, δεδομένης της έντασης που κουβαλούσε το θέμα στην Αγγλία, έμοιαζε να μην είναι η καλύτερη επιλογή.

Ωστόσο, το θέμα δεν άργησε να ξαναέρθει. Ο Bjorn, γερμανός ψυχοθεραπευτής που ζούσε στο Λονδίνο τα τελευταία χρόνια και μέλος της ομάδας, έστειλε στους υπόλοιπους μια έκκληση για υπογραφές που είχε συνταχθεί από μια επιτροπή κατοίκων του νότιου Hackney με αίτημα να μην ανοίξει ένα μαγαζί με lap dancing στην γειτονιά (btw, αυτή ήταν και η δική μου γειτονιά). Ο Thierry, γάλλος σεξεργάτης που συνδικαλιζόταν διεθνώς για τα δικαιώματα της σεξουαλικής εργασίας και επίσης μέλος της ομάδας, αντέδρασε έντονα. Η ομάδα υπήρξε κυριολεκτικά διχασμένη (τρία άτομα ήμασταν ξεκάθαρα εναντίον της επιτροπής κατοίκων και των κινήσεων τους, ένα άτομο υπήρξε συμπαθητικός προς την άποψη μας, άλλοι δύο υπήρξαν υπέρ της κίνησης των πολιτών στο Hackney κι άλλοι δύο φάνηκαν να είναι συμπαθητικοί τουλάχιστον προς τους σκοπούς της κίνησης αυτής). Αντικείμενο επίκλησης εκατέρωθεν έγιναν βιωματικές καταθέσεις σεξεργατριών αλλά και έρευνες και υπο-έρευνες που υποστήριζαν την τάδε ή τη δείνα κατάσταση. Επειδή δεν μπορούσα να κάτσω άλλο στην Αγγλία, δεν ξέρω τι έγινε μετά από εκείνη την καλοκαιρινή αντιπαράθεση, που ήταν μικρογραφία μιας γενικότερης αντίστοιχης αντιπαράθεσης σε όλες σχεδόν τις κινηματικές δομές της Αγγλίας. Λίγο αργότερα, πάντως, η ομάδα διαλύθηκε και πιθανόν να έπαιξε σημαντικό ρόλο, αν και μάλλον όχι αποκλειστικό, ο συγκεκριμένος τσακωμός.

Όταν προς το τέλος της χρονιάς πάντως αυτή η κουβέντα είχε ανάψει, τα αρνητικά μιας τέτοιας ομάδας είχαν ήδη φανερωθεί στο μυαλό μου. Πλην της ευαισθησίας στα φεμινιστικά ζητήματα και των πολλαπλών επεξεργασιών που είχε κάνει ο καθένας από τα μέλη αυτής της ομάδας στο κεφάλι του, είχαν αρχίσει να αναδύονται πια σημαντικές διαφορές, οι οποίες βέβαια είχαν να κάνουν με τις απόψεις μας σε άλλα ζητήματα. Στο κομμάτι που παραμέναμε ομάδα αυτοσυνείδησης, με τη σχετική απομόνωση που μπορούν να καταφέρουν αυτές οι ομάδες από την πολιτική συζήτηση των κοινωνικών δομών εξουσίας και του αντίκτυπού τους πάνω μας, όλα έβαιναν καλώς. Η λειτουργία της ομάδας ήταν πράγματι ‘θεραπευτική’. Όταν όμως ζητήματα σαν κι αυτό της σεξεργασίας μας χτυπούσαν την πόρτα, ζυγίζονταν πολύ απλά και πολύ υλικά οι συνέπειες του πολιτικού λόγου του καθενός, του καθενός που κατά τα άλλα δεν γνώριζες ως πολιτικό υποκείμενο. Δεν είχαν προηγηθεί επουδενί συμφωνίες σε πολιτικό επίπεδο, δεν υπήρχε συμφωνία για το πώς στεκόμαστε απέναντι στην κρατική παρέμβαση στη σεξεργασία και σίγουρα δεν υπήρχε καμία συμφωνία γύρω από το αν θα συμμετέχουμε σε επιτροπές κατοίκων για να ‘βελτιώσουμε’ τις γειτονιές μας. Έτσι, εκεί που ήσουν έτοιμος να αφεθείς στις θεραπευτικές ιδιότητες μιας βιωματικής κουβέντας για τους ανδρισμούς, ξαφνικά έχανες το έδαφος κάτω από τα πόδια όταν συνειδητοποιούσες ότι έλειπε μια βασική -και μέχρι τότε ίσως αυτονόητη για κάποιους από εμάς- άποψη για το κράτος. Η έλλειψη αυτής της άποψης ήταν εμφανής και στη συζήτηση στο bookfair όταν οι ριζοσπάστριες φεμινίστριες των ‘70ς δεν έπαιρναν αποστάσεις από τη νομοθετική πρωτοβουλία ενάντια στην πορνεία. Και δεν εμφανιζόταν καν σαν έλλειψη άποψης για το κράτος, αλλά μάλλον σαν κρατισμός και ενίσχυση των πολιτικών ασφάλειας όταν στην Trafalgare ζητήσανε από το L.F.N. να ελεγχθούν τα χαρτιά κάποιων από τις F.F.B. Η ανδρική ομάδα, όμως, δεν είχε σαφή θέση πάνω σε αυτά. Οι απόψεις των μελών κυμαίνονταν μεταξύ αριστεράς και φιλελευθερισμού – να και ένα κοινό στοιχείο με την ελλάδα! – και η όποια περαιτέρω πολιτική επεξεργασία απουσίαζε.

Δεν ξέρω αν βγάζουν συνεκτικό νόημα τα όσα έγραψα παραπάνω. Αλλά πιστεύω έγινε κατανοητό ότι η αντιπαράθεση γύρω από τη βιομηχανία του σεξ είναι, από τη μια, μια αντιπαράθεση κομβική, επίκαιρη, φλέγουσα καθώς έχει μπει στο επίκεντρο των (ευρωπαϊκών) κρατικών πολιτικών και των κινηματικών συζητήσεων την τελευταία 15ετία με μία νέα ορμή. Από την άλλη, είναι μόνον μία ακόμα αντιπαράθεση, με την έννοια του ότι οι θέσεις που παίρνονται εκατέρωθεν αυτές τις δεκαετίες στην ευρώπη, είναι θέσεις που διαμορφώνουν συνέχειες και ασυνέχειες, αναχώματα και συμμαχίες που θα διαμορφώσουν ή ήδη διαμορφώνουν το νέο φεμινιστικό λόγο, αλλά και πολύ πέρα απ’ αυτό, έναν νέο πολιτικό χάρτη. Η αντιπαράθεση γύρω από τη βιομηχανία του σεξ θα είναι μάλλον σημάδι για τις θέσεις που θα παρθούν σε πιθανόν νέα ζητήματα που θα εμφανιστούν και την επόμενη 10ετία. Γιατί η πρόκληση που θέτουν τέτοια σύγχρονα ζητήματα είναι πολυ-επίπεδη, όπως κι αυτό της ‘μαντίλας’ που είχε προκύψει πιο πριν, μιας και οι συναρθρωμένες μορφές καταπίεσης που δοκιμάζονται στην πραγματικότητα (γυναίκες, εργασία στη βιομηχανία του σεξ, καταναγκαστική πορνεία, μετανάστριες, τρανς κτλ) απαιτούν απαντήσεις με σαφήνεια και συνοχή. Παρά την αρχική ίσως κακή αίσθηση που έδειχνε η ενδο-φεμινιστική και όχι μόνον αντιπαράθεση στην Αγγλία, ήταν δύσκολο να μη δει καμιά πως η οξύτητα των αντιπαραθέσεων ήταν οιωνός μιας νεο-αναδυόμενης κινηματικής ζωντάνιας, με τις μειοψηφίες όπως πάντα να αντλούν από τα πιο έγκυρα εμπειρικά ένστικτα και τις πιο ριζοσπαστικές θέσεις. Ο αντικρατικός παράγοντας, δηλαδή η επισταμένη παρακολούθηση των κινήσεων του κράτους και η αυτοαντίληψη όσων από εμάς βρίσκονται στη διττή θέση, αφενός των υποψήφιων θυμάτων των εθνικών του πολιτικών και αφετέρου των δραστήριων, πολιτικοποιημένων του αντιπάλων, ήταν ένα στοιχείο που έκτοτε θεωρώ ότι δεν μπορεί να λείπει ως μόνιμη πυξίδα του σημερινού μας πολιτικού προσανατολισμού σε τέτοιες και παρόμοιες αντιπαραθέσεις.

Stepanyant TSP, 20.10.2017

ΥΓ. Ακολουθεί εν είδει παραρτήματος η ανοιχτή επιστολή της FBB στην οποίο αναφέρομαι πιο πάνω στο κείμενο. Η μετάφραση είναι του Πλάστικ.

(1) Ό,τι περιγράφω γύρω από τις πέντε εισηγήσεις είναι από μνήμης και βασισμένο εν μέρει σε σημειώσεις μου κατά τη διάρκεια του Bookfair. Όπως ανακάλυψα πρόσφατα, όμως, ενώ κοιτούσα ξανά το κείμενο για το 0151, όλες οι εισηγήσεις είναι ανεβασμένες στο διαδίκτυο και μπορεί να τις δει καμιά/κανείς στο πρωτότυπο εδώ https://sexworkblog.wordpress. com/2009/10/ και εδώ http://www.xtalkproject.net/?p=434

(2) Ήθελα να επισημάνω εδώ ότι η συγκεκριμένη αντιπαράθεση, έστω κάπως διαφορετικά, δεν ήταν άγνωστη και στην ελλάδα. Αν και δεν είμαι σε θέση να παραπέμψω σε συγκεκριμένα κείμενα, γνωρίζω από μαρτυρίες πως η συντριπτική πλειοψηφία του ελλαδικού φεμινιστικού κινήματος στα ‘80ς τίθετο υπέρ της κατάργησης της πορνείας και δεν συζητούσε πολλές άλλες αιχμές του ζητήματος. Υπήρχαν, βέβαια, μειοψηφικές τάσεις που εκκινούσαν από μια διαφορετική αφετηρία και δεν ζητούσαν την κατάργηση της πορνείας αλλά το να αποκτήσουν οι εργαζόμενες σε αυτό τον τομέα περισσότερες ελυθερίες. Η αντιπαράθεση αυτή είχε τις δικές της στιγμές και μέσα στη δεκαετία του 2000, με την πιο ηχηρή από αυτές όταν μια ομάδα εκδιδόμενων γυναικών, όπως αυτο-παρουσιάστηκε, επιτέθηκε μέσω μιας αντι-φεμινιστικής αφίσας που τοιχοκόλλησε, σε προηγούμενη αφίσα για την πορνεία που είχε κολλήσει η φεμινιστική ομάδα Noli me Tangere. Τα γεγονότα αναλύονται μέσω του κειμένου ‘Αφισομαχία‘ στο τεύχος 2 του περιοδικού της ομάδας QV (Queericulum Vitae). Βλέπε και τη φωτό πιο πάνω. Έκτοτε, φάνηκε ότι τα γεγονότα αυτά συμπεριλήφθηκαν στις αναλύσεις, έστω και λιγοστές, που ακολούθησαν της αφισομαχίας. Αξίζει, για παράδειγμα, να διαβάσει κανείς/καμιά για το ζήτημα της σεξεργασίας στο τεύχος 5 του QV (Ιούνιος 2014), μετά το οποίο η ομάδα σταμάτησε να υπάρχει, το κείμενο ‘Για μια (αυτο)κριτική των λόγων αλληλεγγύης στις διωκόμενες οροθετικές‘ (σελ. 71-96), ένα κείμενο πολύ ενδιαφέρον που δυστυχώς δεν συζητήθηκε ποτέ δημόσια. Αξίζει επιπλέον να διαβαστούν σχεδόν όλα τα τεύχη του φεμινιστικού εντύπου Μιγάδα όπου το ζήτημα θίγεται συχνά-πυκνά. Θα ξεχώριζα το κείμενο ‘Η Πολιτική Οικονομία το Πεζοδρόμιο: Γαλλία, η διαχείρηση της πορνείας από το κράτος-νταβατζή’ στο τεύχος 8 της Μιγάδας (Άνοιξη 2014) καθώς και τη σειρά κειμένων ‘Οι “Διαμάχες για το Σεξ” του φεμινιστικού κινήματος των 80s και η αμήχανη παρακαταθήκη που μας άφησαν’ στα τεύχη 16 (Φθινόπωρο 2016) και 18 (Καλοκαίρι-Φθινόπωρο 2017).

 

Ανοιχτή Επιστολή προς το London Feminist Network

Την 21η Νοεμβρίου ‘09 το Feminist Fighback κατέβηκε ως μέρος της αντιπροσωπείας του Red Umbrella στην πορεία Reclaim the Night που έγινε στο Λονδίνο. Κατεβήκαμε στην πορεία του RtN γιατί δεσμευόμαστε στη μάχη ενάντια στη βία που υφίστανται οι γυναίκες και πορευτήκαμε στο πλευρό των X:talk και του International Union of Sex Workers, αλληλέγγυα με τις σεξ-εργάτριες που οργανώνονται ενάντια στην εκμετάλλευση στον κλάδο τους. Τίποτα στην προπαγάνδιση της πορείας δεν απαγόρευε να παραστούν σε αυτήν άτομα που έχουν απόψεις σαν και τις δικές μας, ούτε αισθανόμαστε πως η πολιτική μας αντιφάσκει με οποιονδήποτε τρόπο με το πνεύμα μιας πορείας ενάντια στη βία.

Δυστυχώς, αντιμετωπίσαμε σωματική παρενόχληση και λεκτική κακοποίηση από ανθρώπους που συμμετείχαν στην πορεία και επιπλέον μας ειπώθηκε πως είμαστε ανεπιθύμητες στην πορεία. Ακόμη χειρότερο, ωστόσο, ήταν το γεγονός πως αμέσως μετά την άφιξη μας, ανακριθήκαμε από την αστυνομία – όπως μάθαμε, κατόπιν αιτήματος συνόδου της πορείας. Κατανοούμε πως η υποστήριξη από πλευράς μας των δικαιωμάτων των σεξ-εργατριών για αυτο-οργάνωση διαφοροποιείται από τις απόψεις άλλων οργανώσεων του γυναικείου κινήματος. Ωστόσο, εκπλαγήκαμε όταν διαπιστώσαμε πως μια βασική αρχή του φεμινισμού (όπως και όλων των κινημάτων για κοινωνική δικαιοσύνη) λησμονήθηκε σε αυτήν την περίπτωση – δηλαδή, πως δεν ζητάμε από την αστυνομία να ασκήσει βία, προκειμένου να σιωπήσουν και να εκφοβιστούν μέλη του κινήματος, όσο και να διαφωνούμε μαζί τους.

Ελπίζουμε πραγματικά να μην λειτουργήσει το συμβάν ως προηγούμενο για παραπέρα διάλυση του φεμινισμού στο Λονδίνο. Ζητάμε συνεπώς από το London Feminist Network να εγγυηθεί πως στο μέλλον δε θα χρησιμοποιηθεί η αστυνομία εναντίον άλλων φεμινιστριών με σκοπό τον τερματισμό του πολιτικού διαλόγου, και πως το Reclaim the Night θα αποτελέσει χώρο τέτοιο που να χωράει διαφορετικές απόψεις. Τη στιγμή που αντιμετωπίζουμε το ενδεχόμενο μιας κυβέρνησης των Tories, η οποία απειλεί να εντείνει τις επιθέσεις εκείνες οι οποίες έχουν δυσανάλογα πολλές επιπτώσεις για τις γυναίκες, όπως οι περικοπές και η κατασταλτική ρητορική περί “οικογενειακών αξιών”, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη ενός κινήματος το οποίο θα μπορεί να δουλέψει επάνω στα ζητήματα που συμφωνούμε, αλλά και να αφήσει χώρο για τη διαφορά και για συζήτηση επάνω σε αυτά που διαφωνούμε. Δε θα έπρεπε να φοβόμαστε ότι η ποικιλομορφία των απόψεων θα διαρρήξει την ενότητα στη δράση. Πράγματι, μονάχα μέσα από έναν τέτοιο χώρο και μέσα από την συζήτηση, θα μπορέσει το κίνημα να αναπτυχθεί.

Αγωνιστικά,
Feminist Fightback

 

Γιατί κατεβήκαμε στο Reclaim the Night March:

Όπως ανέφερε ξεκάθαρα και η μπροσούρα που μοιράσαμε στην πορεία, το Feminist Fighback κατέβηκε στο RtN προκειμένου να σταθεί αλληλέγγυο σε ΟΛΕΣ τις γυναίκες οι οποίες αντιστέκονται στη βία στην καθημερινή τους ζωή. Αναγνωρίζουμε τον αγώνα ενάντια στην έμφυλη βία ως κεντρικό σε κάθε φεμινιστικό κίνημα. Θέλουμε να τονίσουμε επίσης πως η βία εναντίων των γυναικών δεν είναι απλώς ζήτημα υποκειμένων, αλλά και συστημικό. Ο αγώνας μας εναντίον της, δε μπορεί να διαχωριστεί από την κριτική στην πυρηνική οικογένεια, τους ελέγχους στους μετανάστες, το θρησκευτικό φονταμενταλισμό, την άρνηση της αναπαραγωγικής ελευθερίας, την εκμετάλλευση της εργασίας μας, την αστυνομική βαρβαρότητα και τον στρατιωτικό ιμπεριαλισμό. Με άλλα λόγια, η βία κατά των γυναικών δεν ασκείται μονάχα από άτομα αλλά και από το ίδιο το κράτος.

Για αυτόν το λόγο είμαστε ενάντιες στην Metropolitan Police ως χορηγού της πορείας. Οι φεμινίστριες δεν πρέπει να εμπιστεύονται ένα θεσμό ο οποίος καταστέλλει το δικαίωμα μας στην διαδήλωση, επιτίθεται σε ακτιβιστές, διεξάγει ρατσιστικές επιχειρήσεις-σκούπα και συνεχίζει να καταγράφει περιστατικά ενδο- οικογενειακής βίας ως ‘μη-βίαια’, για να αναφέρουμε μονάχα ορισμένα παραδείγματα. Για νομικούς λόγους πρέπει να ανεχόμαστε την παρουσία τους στις πορείες μας, ωστόσο πρόκειται για φάρσα αν μια πορεία ενάντια στην έμφυλη βία επιδιώκει συνειδητά την συνδρομή της αστυνομίας, και έτσι, να την νομιμοποιεί.

Αυτό είναι λοιπόν το ευρύτερο πλαίσιο εντός του οποίου, εμείς, ως αντικαπιταλίστριες φεμινίστριες, τοποθετούμε την απόφαση μας να κατέβουμε στην πορεία με μια αντιπροσωπεία των οργανώσεων σεξ- εργατριών. Η αστυνομική παρενόχληση και οι έφοδοι που γίνονται για χαρτιά στο Σόχο με στόχο τις σεξ- εργάτριες, στις περιοχές στις οποίες εργάζονται και από τις οποίες πέρασε η πορεία, είναι μια μορφή βίας εναντίον γυναικών η οποία δεν πρέπει να αποσιωπάται. Η αντιπροσωπεία της Red Umbrella δημιουργήθηκε μετά τις εμπειρίες που είχε το Feminist Fighback από την συμμετοχή του στο RtN το 2006 και το 2007, όπου ακούσαμε πολλά μισογύνικα σχόλια εναντίον των σεξ-εργατριών, συμπεριλαμβανομένων και χαρακτηρισμών όπως “κουφιοκέφαλες”, καθώς και γιουχαΐσματα όταν περνούσαμε από τα μέρη που αυτές δουλεύουν. Δε θεωρούμε πως επρόκειτο για ρητή πρόθεση των οργανωτών του RtN να αντιπαρατεθούν με τις σεξ-εργάτριες με τέτοιον τρόπο, αλλά θεωρούμε πως μια φεμινιστική πορεία μέσα από την red light district του Λονδίνου, εύκολα μπορεί παγιδευτεί στο δίπολο ‘φεμινίστριες’ εναντίον μιας άλλης γυναικείας ομάδας – ‘σεξ-εργάτριες’. Επομένως θεωρήσαμε πως είναι επιτακτικό μια πορεία ενάντια στη βία, και δεδομένου αυτού του πλαισίου, να είναι αλληλέγγυα με τις σεξ-εργάτριες με τον πιο ρητό και ξεκάθαρο τρόπο, θέτοντας το ζήτημα ως κεντρικό σύνθημα της πορείας.